Μικρό χωριό στην επαρχία Κισσάμου του νομού Χανίων. Απέχει 48 χλμ. δυτικά από τα Χανιά και έχει 71 κατοίκους. Ήταν έδρα Κοινότητας αλλά από το 1999 ανήκει στον Δήμο Κισσάμου.
H Πολυρρήνια, είναι κτισμένη αμφιθεατρικά σε τοποθεσία με πολλά δέντρα και νερά. Στην περιοχή της παράγονται σε μεγάλη ποσότητα λάδι, κρασί, αμύγδαλα και ψυχανθή.
Στο χωριό, ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι δύο εκκλησίες της Παναγίας (Γέννησις Θεοτόκου & Κοίμησις Θεοτόκου). Η εκκλησία των 99 Αγίων Πατέρων είναι κτισμένη στην θέση όπου ήταν ο αρχαίος ναός της θεάς Αρτέμιδος. Η μνήμη των 99 Αγίων Πατέρων τιμάται στις 7 Οκτωβρίου. Τότε γίνεται μεγάλο πανηγύρι στην Πολυρρήνια.
Τους κατοίκους του χωριού χαρακτηρίζει και η μουσική. Γι’ αυτό βλέπουμε σήμερα, πολλούς καλλιτέχνες της κρητικής μουσικής που γεννήθηκαν στην Πολυρρήνια. Ανάμεσά τους ο Μιχαήλ Κουνελάκης (Κουνέλης), ο Εμμανουήλ Καρτσωνάκης και ο Νίκος Μουντάκης.
Κοντά στο χωριό βρίσκονται τρία αξιόλογα σπήλαια: της Ζέστας, του Φόνισμου και του Περιστερά. Πολύ μεγάλο είναι και το φαράγγι που αρχίζει από την Πολυρρήνια και τελειώνει στο χωριό Σηρικάρι. Διακρίνεται για την άγρια μεγαλοπρέπειά του ενώ το μήκος του ξεπερνά τα 8 χλμ. Είναι, όμως, άγνωστο στο ευρύ κοινό. Δεν είναι μόνο το φαράγγι της Πολυρρήνιας που παραμένει άγνωστο. Υπάρχουν και πολλά άλλα φοβερά φαράγγια, ειδικά στο νομό Χανίων που δεν τα είδαν, δεν τα θαύμασαν, δεν τα χάρηκαν ανθρώπινα μάτια. Γι’ αυτό ας ενδιαφερθούν πρώτα οι κάτοικοι κάθε περιοχής που έχει αυτά τα φοβερά κατασκευάσματα της φύσης, να το γνωστοποιήσουν στις αρχές. Και ύστερα η πολιτεία ας κάνει το καθήκον της.
Ιστορία: Το χωριό, παλαιότερα, λεγόταν Απάνω Παλαιόκαστρο. Με αυτό το όνομα αναφέρεται στις απογραφές των Ενετών, όπως το 1583 που αναφέρεται PALAIOCASTRO APANO με 158 κατοίκους. Το 1834 είχε 35 χριστιανικές οικογένειες και 5 τουρκικές. Στην απογραφή του 1881 αναφέρεται “Παληόκαστρο” και ανήκε στον δήμο Καστελίου. Είχε 547 κατοίκους σε 130 οικογένειες. Το σημερινό όνομα δόθηκε τελευταία στο χωριό και το οφείλει στην αρχαία πόλη Πολυρρηνία ή Πολυρρήνιον, η οποία ήταν κτισμένη στη θέση που βρίσκεται σήμερα το χωριό.
Λέγεται ότι το σημερινό χωριό κτίστηκε με οικοδομικά υλικά της αρχαίας πόλης.
Η αρχαία Πολυρρηνία ιδρύθηκε, κατά την παράδοση, από Αχαιούς και Λάκωνες και έγινε η σπουδαιότερη πόλη, μετά την Κυδωνία στην δυτική Κρήτη. Λόγω της τοποθεσίας της ήταν η πιο οχυρωμένη πόλη της Κρήτης. Ήταν ελεύθερη και ανεξάρτητη. Είχε και ιερό που έκαναν θυσίες. Εσυμμάχησε με τη Λύττο και συγκαταλέγεται στις πόλις της Κρήτης που συμμάχησαν με τον Ευμένη της Περγάμου. Δεν πολέμησε εναντίον των Ρωμαίων και γι’ αυτό δεν καταστράφηκε, αλλά αντίθετα ευημέρησε στην Ρωμαϊκή εποχή. Έκοψε δικά της νομίσματα που είχαν διάφορες παραστάσεις όπως την Αθηνά, τον Δία, την Ήρα με στέφανο, την Αρτέμιδα, τον Βάκχο και την λέξη ΠΟΛΥΡΗΝΙΟΝ. Από τα νομίσματα φαίνεται η λατρεία των θεών στην Πολυρρήνια.
Η πόλη υπήρχε μέχρι τους βυζαντινούς χρόνους.
Σήμερα υπάρχουν πολλά ερείπια σπιτιών, ναών, τάφων, υδραγωγείων, αλλά και επιγραφές που μαρτυρούν την ύπαρξη και ακμή της αρχαίας Πολυρρηνίας.
Πηγές:
– Πληροφορίες από τον πρώην Κοινοτάρχη Πολυρρήνιας
– Ρ. Πάσλευ, Ταξίδια στην Κρήτη (μετ. Δ. Γόντικα)
– Ν. Σταυράκη, Στατιστική του πληθυσμού της Κρήτης
– Σ. Σπανάκη, ΚΡΗΤΗ (τόμος Β’).
