Πολιτικοκοινωνικά συστήματα: οι αποδιοπομπαίοι τράγοι;

Η πάσης φύσεως εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο, το κυνήγι κι η συσσώρευση πλούτου, η κατάκτηση εδαφών, οι διάφοροι περιορισμοί των ατομικών ελευθεριών κ.λπ. προϋπάρχουν των εκάστοτε πολιτικών συστημάτων τα οποία χρεώνονται την ύπαρξη όλων αυτών των δεινών· κι οι εκτοξευόμενες εναντίον τους κατηγορίες είναι τόσο έντονες και συχνές απ’ τους δήθεν αντιπάλους τους που έχει δημιουργηθεί η εντύπωση στον ψοφοδεή όχλο, απανταχού, ότι τα ειρημένα δεινά εγκαινιάζονται με την εμφάνιση κι εγκαθίδρυση αυτών των συστημάτων.
Στον πολύ κόσμο, όμως, λείπει καθολική εποπτεία της ιστορίας του ανθρώπινου γένους με αποτέλεσμα να θεωρεί έκαστος οποιοδήποτε πρωτόφαντο για τη ζωή του κοσμοϊστορικό γεγονός ως πρωτόφαντο και για όλη την ιστορία του είδους! Μικροδιάστατη ματιά, περιορισμένη κι άρα διαστρεβλωμένη θεώρηση του ιστορικού γίγνεσθαι.
Τους διαφεύγει, λοιπόν, το αυτονόητο: Τα ανθρώπινα ήταν πάντα άθλια· τα βάσανα κι οι καημοί των ανθρώπων ξεκινάνε με την εμφάνιση του δίποδου πρωτεύοντος θηλαστικού που φυσικά δεν περίμενε τον καπιταλισμό ή τον κομμουνισμό ή όποιο άλλο «κοινωνικό» κατασκεύασμα για ν’ αρχίσει να βιώνει γεγονότα δηλωτικά παρακμής, σήψης και κατακρημνίσματος.
Βέβαια, οι κατηγορίες κι οι επικρίσεις κατά του καπιταλιστικού συστήματος, φερ’ ειπείν, δεν αποσκοπούν στο να πληροφορήσουν ότι οι συμφορές κι ο πόνος του ανθρώπου απορρέουν απ’ αυτό, αλλά στο να ενοχοποιηθεί το επικρατούν σύστημα και ταυτόχρονα να φανεί η ανάγκη αντικατάστασής του από ένα τάχα διαφορετικό κι ελπιδοφόρο που καραδοκεί κι ανά πάσα στιγμή είν’ έτοιμο ν’ αναλάβει για ν’ «απαλύνει» τον πόνο και ν’ «απαλλάξει» την ανθρωπότητα απ’ τον τρόμο και το κακό.
Ακριβώς, όμως, επειδή τα δεινά δεν προέρχονται απ’ τα συστήματα αλλ’ απ’ την ίδια την ανθρώπινη φύση, η αντικατάσταση αυτή δεν θα εξαλείψει την κακομοιριά και την αθλιότητα. Αν είν’ επομένως να βρίζουμε κάποιον ή κάτι για όλη αυτή την προαιώνια ανακατωσούρα στον πλανήτη, το δίποδο που είμαστε πρέπει να βρίζουμε κι όχι τα συστήματα που ούτως ή άλλως απ’ ανθρώπους επινοήθηκαν και σερβιρίστηκαν σ’ όλους τους υπόλοιπους.
Αλλά είναι πιο εύκολο να επικρίνεις τα συστήματα (και να ζητάς την ψευτοσωτήρια κι άρα ατελέσφορη αντικατάστασή τους), παρά τη δυσμετάβλητη και στανικά προσηλωμένη στις συνήθειές της ανθρώπινη φύση· πρώτα και κύρια, όμως, είναι λιγότερο επιζήμιο να το κάνεις αυτό γιατί ποιος απ’ τους απανταχού φορείς κι εκπροσώπους των συστημάτων τολμούν να κατηγορήσουν τους εκατομμύρια υπάρχοντες ή και μελλοντικούς οπαδούς τους κι εν τέλει πιστούς δούλους τους;