Ιωάννης Αποστ. Γιαννουδάκης:
Αναμετριέται με την αλήθεια
Πλάθοντας συναρπαστικές μυθιστορίες
«Μόνο μιαν άκρη της αλήθειας να σηκώσω, να ρίξω λίγο φως στην πλαστογραφημένη μας ζωή, όσο μπορώ, κι όσο κρατήσω».
Τίτος Πατρίκιος
Δυο μυθιστορήματα και μία «(αυτο) βιογραφία». Τρία βιβλία που εκδόθηκαν μαζεμένα μέσα στο 2012 είναι η πρώτη συγγραφική επίδοση του συνταξιούχου σήμερα, συμβολαιογράφου, γνωστού συμπολίτη Ιωάννη Αποστ. Γιαννουδάκη.
• Πρόκειται για τα α. “Τρεις μύθοι και μια ιστορία” που γράφτηκε πρώτο -όπως αναφέρει στο τέλος του- αντί βιογραφικού σημειώματος, προετοιμάζοντάς μας για τα … επόμενα. β. “Η εξομολόγηση” και γ. “Το σταυροδρόμι”.
• Είναι φανερό ότι ο Ιωάννης Γιαννουδάκης έχει μια “απωθημένη” αγάπη για τη συγγραφή. Στην οποία αποφάσισε να αφιερωθεί μετά τη συνταξιοδότησή του ως συμβολαιογράφου. “Τρέχοντας” μάλιστα να κερδίσει τον “χαμένο” συγγραφικά (αλλά μεστό από αγώνες προσωπικούς, οικογενειακούς και επαγγελματικούς) χρόνο.
• Αψήφησε τον κίνδυνο του να γράφεις. Αφού το γράψιμο, όταν το παίρνεις σοβαρά, όπως όλα όσα έκανε και κάνει στη ζωή του ο Γιαννουδάκης, είναι επικίνδυνο “άθλημα”. Σε εκθέτει. Και μάλιστα ανεπανόρθωτα εάν δεν του αφιερωθείς με απόλυτη δοτικότητα, γνώση, δυνατότητες, μεράκι, αγάπη.
• Oμως, όπως φαίνεται από το πρώτο αυτοβιογραφικό του βιβλίο, “Τρεις μύθοι και μια ιστορία” ο Ιωάννης Γιαννουδάκης, είναι ένας αγωνιστής που βάζει στόχους, που στρατεύεται στον στόχο του. Εχοντας βέβαια την αυτογνωσία για το τι μπορεί να κάνει. Και ξεκίνησε με τα δύσκολα. Αφού, το πρώτο του αυτό βιβλίο είναι ένα απολαυστικό εξομολογητικό βιβλίο που άλλος στην θέση του μπορεί να το παρουσίαζε με λειάνσεις και ωραιοποιήσεις. Oχι όμως, ο Γιαννουδάκης. Ο οποίος κοιτά κατάματα την αλήθεια και αναμετριέται μαζί της στους χαρακτήρες που πλάθει για τις ανάγκες του κάθε βιβλίου του.
• Σύντροφος, συμπαραστάτης και βοηθός του (όπως φαίνεται και από την εξομολογητική πρώτη ιστορία του) μια εξαιρετική γυναίκα (cherchez la femme) , η γυναίκα του, γνωστή Χανιώτισσα, η Ελένη Γιαννουδάκη, καθηγήτρια ξένων γλωσσών, ζωγράφος πρόεδρος του Ομίλου Φίλων της Τέχνης με μεγάλη πολιτιστική δραστηριότητα στα Χανιά. Η οποία έχει και την επιμέλεια όλων των βιβλίων του και φιλοτέχνησε το εξώφυλλο του πρώτου.
• Μικρή αναφορά στα τρία βιβλία του (τα διαβάσαμε μαζεμένα λίγο καθυστερημένα είναι αλήθεια) κάνουμε, σήμερα. Και, περιμένουμε, με πολλές προσδοκίες και το επόμενο που τώρα γράφεται, όπως μας εκμυστηρεύτηκε. Το οποίο θα είναι διαφορετικό. Με περιεχόμενο πολιτικό – ιστορικό – κοινωνικό. Ο Γιαννουδάκης ήρθε στα γράμματα για να μείνει (να μου το θυμηθείτε) ως ένας σημαντικός Χανιώτης συγγραφέας.
Τρεις μύθοι και μία ιστορία
• Το μόνο από τα τρία βιβλία που δεν είναι μυθιστόρημα, αφού ο συγγραφέας διηγείται μέσα από τρεις “μύθους” (της γιαγιάς του, του πατέρα του και του ίδιου) την ιστορία της οικογένειάς του μέσα από δραματικά γεγονότα (της εποχής αλλά και εντός της οικογένειας) που έλαβαν χώρα από τα τέλη του 19ου αιώνα μέχρι σήμερα.
• 1ος μύθος, της γιαγιάς Ιωάννας: Μιας γυναίκας που έζησε στο πετσί της τη μικρασιατική καταστροφή και, σαν να μην έφτανε αυτό, δέχτηκε μία σειρά από αδιανόητα χτυπήματα της μοίρας στα οποία προσπάθησε όσο καλύτερα μπορούσε να ανταπεξέλθει.
• 2ος μύθος, του πατέρα του, του παπα-Αποστόλη, που παράλληλα με το πώς έζησε ο ελληνικός λαός τον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο, έζησε κι αυτός το δικό του “σταυροδρόμι”. Κλήθηκε να επιλέξει ανάμεσα στον έρωτα και στο καθήκον και η επιλογή που δεν έκανε ήταν αυτή που τον “έτρωγε” πάντα, μέχρι το τέλος της ζωής του.
• 3ος μύθος -ο συντομότερος από τους τρεις- ο μύθος του ίδιου του συγγραφέα – η δική του πορεία, ως γιου και εγγονού αυτών των ανθρώπων χαραγμένου από όσα έζησε αλλά και αποφασισμένου να ζήσει την πνευματική και επαγγελματική πορεία που χάραξε.
• Το “Τρεις μύθοι και μια ιστορία” είναι ένα βιβλίο πολύ εύκολο στην ανάγνωση αλλά ταυτόχρονα πολύ δύσκολο να γραφτεί. Είναι ένα εξομολογητικό βιβλίο, αφού ο συγγραφέας αναμετριέται με τον πατέρα του και την σχέση των γονιών του, χωρίς να διστάσει να είναι απόλυτα ειλικρινής.
• Ταυτόχρονα, είναι μία τοιχογραφία ενός ολόκληρου βασανισμένου αιώνα για τον ελληνικό λαό, που είναι πολύ χρήσιμο να διαβαστεί κυρίως από νεότερους, για να αντιληφθούν πόσο μικρή σχέση έχει η σημερινή μας ζωή με εκείνη μερικών δεκαετιών νωρίτερα.
H Εξομολόγηση
• Στη μεγάλη πλειοψηφία των βιβλίων αγωνίας (βιβλία – σασπένς ή θρίλερ όπως έχουμε μάθει να τα λέμε στα ελληνικά) τον δολοφόνο τον ψάχνει ο αναγνώστης καθώς γυρίζει με πάθος τις σελίδες του βιβλίου. Χρειάζεται μεγάλη μαστοριά να φανερώσεις τον ένοχο νωρίς μέσα στην ιστορία και μετά να εισάγεις αρκετά ευρήματα στο βιβλίο σου για να κρατήσεις αμείωτο το ενδιαφέρον του κοινού.
• Ο Ιωάννης Γιαννουδάκης αποδεικνύει ότι διαθέτει αυτή τη μαστοριά, στην “Εξομολόγηση”. Το “κόλπο” του Ι. Γιαννουδάκη για να διατηρήσει το σασπένς σε όλο το βιβλίο είναι ότι δίνει έναν δεύτερο άξονα στην ιστορία του. Τον ηθικό άξονα, που κυριαρχεί και στα τρία βιβλία του. Πέρα δηλαδή από το τι θα συμβεί στον αθώο κεντρικό ήρωα, το ζητούμενο για τον συγγραφέα είναι να αναλύσει το ηθικό του δίλημμα, το οποίο γίνεται ακόμα μεγαλύτερο λόγω της ιδιότητας του ήρωα να είναι ιερέας. Μπορεί να σωθεί – προδίδοντας όσα πιστεύει και κηρύττει. Ή μπορεί να χαθεί – μένοντας πιστός μέχρι το τέλος σε αυτά που έχει ορκιστεί να εφαρμόζει.
• Το βιβλίο (παρουσιάστηκε στο Πολιτιστικό Κέντρο της Μητρόπολης Χανίων) διαβάζεται υποχρεωτικά μονορούφι, χωρίς να σηκωθεί ο αναγνώστης από τη θέση του. “Υποχρεωτικά” επειδή το ίδιο το βιβλίο τον υποχρεώνει.
Το σταυροδρόμι
• “Το Σταυροδρόμι” μοιάζει, ξεκινώντας, να είναι το λιγότερο φιλόδοξο από τα τρία βιβλία του συγγραφέα – βοηθά και το εισαγωγικό του σημείωμα σε αυτό, που παρουσιάζει τον ήρωα ως τον οποιονδήποτε καθημερινό άνθρωπο, στον οποίο θα μπορούσαν να συμβούν αυτά που του συμβαίνουν. Εντύπωσή μου είναι ότι ο συγγραφέας ηθελημένα παραπλανά τον αναγνώστη, με το σημείωμα αυτό και την “χαμηλών τόνων” αρχή του βιβλίου.
• Η δική μου γνώμη είναι ότι “Το Σταυροδρόμι” είναι το πιο φιλόδοξο από τα τρία βιβλία του Ι. Γιαννουδάκη. Ο λόγος είναι ότι σε αυτό καταφέρνει να μετατρέψει το δίλημμα του κεντρικού ήρωα (δημοσιογράφος σε αθηναϊκή εφημερίδα, το 1955, παντρεμένος με την πολύ όμορφη αλλά απολύτως εγωκεντρική κόρη του ιδιοκτήτη της εφημερίδας) από αυστηρά προσωπικό σε οικουμενικό. Στο “σταυροδρόμι” του τέμνεται το προσωπικό με το μεγάλο πολιτικό γεγονός, και δίνεται η δυνατότητα στον συγγραφέα να μιλήσει για τον μεγάλο αγώνα των Κυπρίων, τότε, ενάντια στους Αγγλους κατακτητές, και υπέρ της Ενωσης με την Ελλάδα.
• Ο διχασμός της καρδιά του ήρωα δεν είναι μόνο ανάμεσα σε 2 γυναίκες τελείως διαφορετικές μεταξύ τους, αλλά και σε δύο διαφορετικούς τρόπους και στόχους ζωής – μέσω του ήρωά του ο συγγραφέας ανοίγει δύο δρόμους στον αναγνώστη, έναν που υπηρετεί την καριέρα και την επιτυχία με βάση το κοινό ανθρώπινο μέτρο και έναν άλλο, που βάζει τον άνθρωπο στο βάθρο μόνο όταν υπηρετεί έναν υψηλότερο στόχο, ακόμα και με κίνδυνο της ζωής του.
• Και να σημειώσουμε εδώ ότι όλες οι ερωτικές ιστορίες του Ι. Γιαννουδάκη είναι πολύ καλά δουλεμένες και πειστικές όχι μόνο για τα αισθήματα των ηρώων του, αλλά και για το πώς φιλτράρονταν τα αισθήματα και οι συμπεριφορές τους από τις συνθήκες της εποχής.
