Αρχαία, αρχιτεκτονικά και καλλιτεχνικά μνημεία του πολιτισμού εθνών και λαών και άλλα οικοδομήματα του μεσαίωνα και νεότερα λαμπρύνουν τον πολιτισμό των καιρών και των περιστάσεων που ζούμε. Επίσης τα γραπτά μνημεία μας μαρτυρούν την ανάπτυξη των γραμμάτων και των τεχνών.
Η ύπαρξη και λειτουργία σε πολλές βιβλιοθήκες με χιλιάδες τόμους αξιόλογων επιστημονικών βιβλίων, με εργαστήρια σπουδών, γνώσης και επιστήμης, ανάπτυξης και πολιτισμού, ενοριακοί περικαλλέστατοι ναοί και μοναστήρια αιώνων είναι τόποι αγιασμού και λύτρωσης, τόποι ποτισμένοι με δάκρυα μετάνοιας και αγιασμού, αγίων ανδρών και γυναικών, μοναχών και μοναζουσών. Το παρελθόν του πολιτισμού μας δεν αφήνει ούτε στιγμή να ησυχάσουν οι σάλπιγγες του λαμπρού μέλλοντος που προσδοκούμε και για μας και για το περιβάλλον. Όσον αφορά δε τους περιβαλλοντολόγους που βλέπουν σύντομα τον αφανισμό και την καταστροφή της δημιουργίας, τους αφήνουμε πίσω μας γιατί δεν μπορούμε να πιστέψουμε ότι ο Θεός που είναι ο δημιουργός πάντων, ορατών και αοράτων, στοργικός πατέρας της δημιουργίας, θα αφήσει να χαθεί και να αφανιστεί αυτό το ουράνιο, θεϊκό και ευλογημένο έργο του. Έχουμε παρόν και έχουμε μέλλον. Και να μάθουνε και οι περιβαλλοντολόγοι και όλοι που βρίσκονται στο περιθώριο του πεσσιμισμού ότι το παρόν χωρίς την αισιοδοξία του μέλλοντος είναι τραγωδία. Τους παρακαλούμε να βγουν από αυτή την τραγωδία που ζουν και να ζήσουν μαζί μας τη χαρά του Θεού για το παρόν και το μέλλον νυν και αεί και τους διαβεβαιώνουμε ότι «και της βασιλείας Αυτού ουκ έσται τέλος».
Θέλουμε να επισημάνουμε ότι το ίδιο το περιβάλλον ετοιμάζει από τη φύση του τείχη προστατευτικά της περιβαλλοντικής του υπόστασης προς αποφυγή της οποιασδήποτε μορφής μόλυνσης ή άλλης οικολογικής καταστροφής. Παράδειγμα ζωντανό για μας είναι τα υπαρκτά σπήλαια που υπάρχουν και στην Πατρίδα μας και σε άλλα μέρη του κόσμου, όπου δημιουργούνται με τη σιωπηλή ενέργεια του περιβάλλοντος, καλλιτεχνήματα υπέρτατης αξίας, μοναδικά στο είδος τους όπως είναι σταλαγμίτες και σταλαχτίτες.
Είναι άξιο θαυμασμού το σπήλαιο του Αληστράτη στην περιοχή της Καβάλας όπου ολόκληρα διαμερίσματα κάτω από την επιφάνεια της γης στα πέντε ή τα δέκα μέτρα έχουν δημιουργηθεί τεράστια διαμερίσματα και διάδρομοι στολισμένοι με εκατοντάδες σταλαγμίτες και σταλαχτίδες, θαυμαστά έργα της φύσης και των αιώνων, που προκαλούν ιερό δέος στους επισκέπτες όλου του κόσμου.
Είναι αυτό μια ενδεικτική πράξη του περιβάλλοντος αυτοπροστασίας, αυτοσυντήρησης και δικαίωσής του ότι δεν θέλει και δεν ανέχεται τον εξευτελισμό της κακοποίησης, της μόλυνσης, της καταστροφής από ανθρώπινα χέρια μάλιστα προς ίδιον συμφέρον, πλουτισμό των ίδιων των ανθρώπων. Χαιρόμαστε για αυτή την εικόνα του Αλιστράτη αλλά και για άλλα σπήλαια που υπάρχουν στην Πατρίδα και σε άλλα μέρη του κόσμου, τα οποία βοούν την αγωνία του περιβάλλοντος για την ίδια τη σωτηρία του. Ακόμα και στα μέρη τα δικά μας υπάρχουν τοποθεσίες διαμορφωμένες από τη φύση μόνες τους από καιρικά φαινόμενα, βροχές, καταιγίδες, χιόνια, θύελλες και ανέμους, που διαμορφώνουν σχήματα θαυμαστά και μεγάλα και που δείχνουν και αυτά την ανάγκη αυτοπροστασίας του περιβάλλοντος ότι αυτό σημαίνει λίγο πολύ και αυτοπροστασία του ίδιου του ανθρώπου. Στην Κίσαμο υπάρχουν βουνά μικρά τα οποία δημιουργήθηκαν στην πάροδο των χρόνων και των καιρών από τις βροχές και τις καταιγίδες, από σκέτο χώμα, το οποίο μάλιστα χρησιμοποιούσαν οι πατέρες μας για τη στεγανοποίηση της οροφής των σπιτιών τους, αντί για τσιμέντο ή άλλο στεγανωτικό υλικό. Μια επίσκεψη σ’ αυτό το μέρος (περιοχή Κομόλυθροι της πρώην κοινότητας Ποταμίδας Κισάμου), αξίζει τον κόπο για να ξυπνήσει αυτή τη συνείδηση της περιβαλλοντικής προστασίας που έχουμε χρέος απέναντι στο περιβάλλον. Όταν ο Θεός ετελείωσε τη δημιουργία του κόσμου ανέθεσε την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος στον άνθρωπο και του είπε αυτός ο κόσμος είναι δικός σου, να τον προσέχεις, να τον φυλάσσεις, να τον αυξάνεις, να παράγεις, να ζεις και να χαίρεσαι τη χαρά και τη ζωή της ίδιας της δημιουργίας μαζί με τον δημιουργό και να μην περιορίζετε τη χαρά μόνο για τον εαυτό σας.
Εμείς, οι άνθρωποι που διακονούμε τον πολιτισμό στην Ευρώπη και την Αμερική αλλάκαι σε άλλες πολιτισμένες χώρες του κόσμου, οφείλουμε να στηρίζουμε με κάθε θεμιτό μέσο την περιβαλλοντική αυτοπροστασία προς ίδιον ημών όφελος και της ανθρωπότητας γενικότερα.
Ο Χριστός είπε ότι όσοι αμαρτάνετε στους άλλους σε μένα αμαρτάνετε, καθόσον ο Χριστός βρίσκεται και γνωρίζεται στα πρόσωπα των άλλων, όπως και εκείνων που διαφεντεύουν και κακοποιούν και μολύνουν το περιβάλλον.
Ο κόσμος ως δημιούργημα του Θεού έχει αφ’ εαυτού την καθαρότητα της θεϊκής παρουσίας και παρέμβασης που σημαίνει ότι κάθε κηλίδα αμαρτητικής καταστολής του περιβάλλοντος από τον άνθρωπο είναι αμαρτία (εις Χριστόν αμαρτάνομεν).
Είναι κρίμα να κακοποιούμε το περιβάλλον κυρίως με τις άναρχες εξορύξεις υλικών αγαθών χωρίς να δίνουμε λόγο σε κανένα.
Λέγεται ότι το περιβάλλον αφ’ εαυτού εκδικείται, όμως αυτό δεν είναι ανασταλτικό της ακατάσχετης βουλιμίας του ανθρώπου προς εκμετάλλευση του περιβάλλοντος και συσσώρευσης πλούτου σε ολίγους αδιαφορώντας για τους πολλούς.
Είναι ώρα να εκτιμήσουμε το κακό που οικολογικά προκαλούμε με τα ίδια μας τα χέρια και να αρχίσουμε σιγά σιγά να προσεγγίζουμε το περιβάλλον με βαθύτατο σεβασμό.
Να μην το πληγώνουμε αθεράπευτα, να αντλούμε αγαθά από αυτό για να ζούμε, αυτό να είναι η χαρά μας για τη δημιουργία και τον δημιουργό, με προσοχή, να μην τους πονέσουμε.
Ο περιβαλλοντικός πόνος στρέφεται εναντίον μας, κάποια ώρα θα πονέσει εμάς τους ίδιους και το κακό συνεχίζεται και σε βάρος μας και σε βάρος σύνολης της ανθρωπότητας.
Η λεγόμενη κλιματική αλλαγή δεν είναι άμοιρη της ανθρώπινης κακοδιαχείρισης του περιβάλλοντος για ακόρεστο πλουτισμό και ένδειξη υπαρκτής πλεονεξίας που κυριαρχούν στη ζωή μας, πρακτική που αργά ή γρήγορα πληρώνεται ακριβά.
Αγαπούμε το περιβάλλον, τη δημιουργία συνολικά ως δημιούργημα του ίδιου του δημιουργού με εμάς. Είναι έργο που βγαίνει από τα χέρια του Θεού, άσπιλο και αμώμητο και παραδίδεται σε εμάς με την ευθύνη να το διαφυλάξουμε όπως το παραλάβαμε, παρθένο και καθαρό από παντός ρύπου.
Όπως η Παναγία παραδίδεται στον Θεό άσπιλη και παρθένος και επιστρέφεται από τον Θεό στον κόσμο ως μάνα του σαρκωμένου λόγου του Θεού, χωρίς να χάσει την παρθενικότητά της, «πάλιν μένει παρθένος».
Ανεπτυγμένο το περιβάλλον, περισσότερο παραγωγικό, διακονεί τη ζωή και την πρόοδο των ανθρώπων χωρίς να χάνει την ομορφιά και την καθαρότητά του και παραμένει πάντοτε η ευχαριστία μας και η χαρά μας γι’ αυτό και του χαρίζουμε όλη μας τη ζωή γιατί θέλουμε να παραμένει η αγάπη μας, να είμαστε αγαπημένοι ως γεννήματα του ίδιου δημιουργού.
Το αγαπούμε, το περιποιούμαστε, το απολαμβάνουμε και με αυτή την έννοια συνθέτουμε αυτό που λέμε πολιτισμό του περιβάλλοντος.