Ένα χρόνο µετά τις µεγαλειώδεις κινητοποιήσεις των ευρωπαίων αγροτών σε Βρυξέλλες, Παρίσι και σε άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Κοµισιόν) εδέησε να ανταποκριθεί στις υποσχέσεις που είχε δώσει τότε για δήθεν επίλυση των προβληµάτων που αντιµετωπίζει ο ευρωπαϊκός αγροτικός κόσµος λόγω των δυσµενών επιπτώσεων της παγκοσµιοποίησης.
Στο πλαίσιο αυτό στις 19 Φεβρουαρίου 2025 παρουσίασε έναν «οδικό χάρτη» για το µέλλον της γεωργίας και των τροφίµων στην Ευρώπη τον οποίο µάλιστα διαφήµισε ως δήθεν ανάχωµα στις αθρόες αδασµολόγητες εισαγωγές αγροτικών προϊόντων τρίτων χωρών, προϊόντα που ως γνωστόν δεν ευθυγραµµίζονται µε τα πρότυπα της ΕΕ (https://ec.europa.eu/commission 19/2/2025).
Έτσι η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, δήλωσε σχετικά: «Οι γεωργοί µας είναι στο επίκεντρο του συστήµατος παραγωγής τροφίµων της ΕΕ. Χάρη στην καθηµερινή και σκληρή δουλειά τους, έχουµε όλοι µας ασφαλή και υψηλής ποιότητας τρόφιµα. Ωστόσο, οι γεωργοί µας είναι αντιµέτωποι µε τις εντεινόµενες προκλήσεις του παγκόσµιου ανταγωνισµού και της κλιµατικής αλλαγής. Γι’ αυτό, παρουσιάζουµε σήµερα µια ολοκληρωµένη στρατηγική που καθιστά τη γεωργία πιο ελκυστική, πιο ανθεκτική και πιο βιώσιµη» .
Από την πλευρά του ο εκτελεστικός αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, αρµόδιος για τη συνοχή και τις µεταρρυθµίσεις, Ιταλός Ραφαέλε Φίττο, δήλωσε ότι µέσω αυτού του «οδικού χάρτη», η Κοµισιόν απαντά στην έκκληση του αγροδιατροφικού τοµέα για ανάληψη δράσης, διαµορφώνοντας ένα µέλλον που θα είναι «ανταγωνιστικό, ανθεκτικό, δίκαιο και ελκυστικό για τις επόµενες γενιές».
Ο εν λόγω οδικός χάρτης εµπεριέχεται σε σχετική Ανακοίνωση της Κοµισιόν (COM(2025) 75 final). Πρόκειται για ένα έγγραφο 28 σελίδων που προετοίµασε η Κοµισιόν και το οποίο οµοίως δηµοσιοποιήθηκε στις 19 Φεβρουαρίου 2025 στις Βρυξέλλες.
Ως µια πρώτη παρατήρηση θα µπορούσε να πει κανείς: «Πολύ λίγα, πολύ αργά», µιας και τα µέτρα τα οποία προτείνει η Κοµισιόν σε µεγάλο βαθµό δεν µπορούν να αντιµετωπίσουν τα σηµαντικά προβλήµατα των αγροτών στην Ευρώπη. Επίσης, όπως επισήµανα σε σχετική µου δήλωση την προηγούµενη εβδοµάδα για να τεθούν όλα τα σχεδιαζόµενα µέτρα σε εφαρµογή θα χρειαστεί χρόνος µε αποτέλεσµα το όλο πακέτο να αρχίσει να λειτουργεί στην καλύτερη περίπτωση από το 2028 και µετά (www.newshub.gr 20/2/2025).
Αυτό σηµαίνει ότι στο επόµενο διάστηµα κατά το οποίο θα συνεχίζει να µαστίζεται από την κρίση ο αγροτικός τοµέας τόσο στην Πατρίδα µας όσο και στην υπόλοιπη Ευρώπη, δεν αναµένονται άµεσα µέτρα αντιµετώπισης του βιοτικού προβλήµατος που αντιµετωπίζουν οι αγρότες και οι κτηνοτρόφοι. Επιπλέον όλα τα εν λόγω εξαγγελθέντα µέτρα έρχονται πολύ αργά, αφού η Κοµισιόν και συνολικά η ηγεσία της ΕΕ άφησε τα πράγµατα να εξελιχθούν προς µια εξαιρετικά δυσµενή κατεύθυνση για την αγροτική οικονοµία της Ευρώπης.
Από την πλευρά µου ως Ευρωβουλευτής από το 2014 επισήµαινα διάφορα στοιχεία τα οποία σήµερα αναγκάζεται να οµολογήσει µε τον πιο πανηγυρικό τρόπο η ίδια η Κοµισιόν, όπως είναι ο αθέµιτος ανταγωνισµός στον οποίον επί δεκαετίες εκτίθενται οι ευρωπαίοι αγρότες λόγω της αθρόας εισαγωγής αγροτικών προϊόντων των τρίτων χωρών και ιδίως της Ουκρανίας και της Τουρκίας.
∆έχεται λοιπόν τώρα, µε καθυστέρηση τουλάχιστον δύο δεκαετιών η Κοµισιόν µε την εν λόγω Ανακοίνωση των 28 σελίδων ότι οι όροι και οι προϋποθέσεις µε τις οποίες καλλιεργούνται τα αγροτικά προϊόντα στις τρίτες χώρες είναι τελείως διαφορετικές σε σχέση µε αυτές που ισχύουν στην Ευρώπη.
Έτσι όπως επισήµανα και σε σχετική µου συνέντευξη µε τίτλο «Η ΕΕ αναγνωρίζει τα λάθη της, αλλά δεν αλλάζει» (Έλληνας Αγρότης, 27/2/2025, σελ.8), τα αγροτικά προϊόντα τρίτων χωρών που εισάγονται δεν τηρούν ούτε τις αυστηρές προδιαγραφές προστασίας της υγείας των καταναλωτών ούτε τις επίσης αυστηρές προδιαγραφές προστασίας του περιβάλλοντος που είναι υποχρεωµένοι να τηρούν οι ευρωπαίοι αγρότες. Αλλά το να οµολογεί πλέον η Κοµισιόν και µάλιστα εγγράφως στην παραπάνω εικοσιοκτασέλιδη Ανακοίνωσή της ότι εισάγονται προϊόντα από την Ουκρανία, την Τουρκία και από άλλες χώρες στην Ευρώπη που εµπεριέχουν φυτοφάρµακα τα οποία απαγορεύονται στην ΕΕ, αυτό είναι πραγµατική πολιτική κατάντια. ∆ιότι, δέχεται στην παραπάνω επίσηµη Ανακοίνωσή της η Κοµισιόν ότι εν γνώσει της κυκλοφορούν γεωργικά προϊόντα στην Ευρωπαϊκή αγορά τα οποία καλλιεργούνται µε απαγορευµένα φυτοφάρµακα και ζιζανιοκτόνα.
Κι ενώ οι µανδαρίνοι των Βρυξελλών έχουν απαγορεύσει στον Έλληνα αγρότη να χρησιµοποιεί αυτά τα φυτοφάρµακα που είναι επικίνδυνα και καλά κάνουν για λόγους προστασίας της δηµόσιας υγείας, από την άλλη επιτρέπουν την εισαγωγή ντοµάτας, πατάτας και άλλων γεωργικών προϊόντων από την Τουρκία, που χρησιµοποιούν απαγορευµένα φυτοφάρµακα.
Όλα αυτά καταδεικνύουν µια τροµερή υποκρισία από την πλευρά της ηγεσίας της ΕΕ καθώς τόσο εγώ ως Ευρωβουλευτής το διάστηµα 2014-2019 µε δεκάδες παρεµβάσεις µου στην Ευρωβουλή όσο και διάφοροι Ευρωβουλευτές άλλων χωρών της ΕΕ καταγγείλαµε τα παραπάνω παράνοµα φαινόµενα πλην όµως η Κοµισιόν περί άλλων τύρβαζε.
Σήµερα λοιπόν οι φωστήρες της Κοµισιόν συνοµολογούν ότι επειδή δεν τηρούν τους φυτοϋγειονοµικούς και περιβαλλοντικούς όρους οι αγρότες των τρίτων χωρών τελικά τα προϊόντα τους είναι πιο φτηνά.
Και ταυτόχρονα οι Βρυξέλλες οµολογούν επίσης, ότι η ευρωπαϊκή γεωργία υφίσταται έναν σκληρό ανταγωνισµό λόγω της ελεύθερης εισαγωγής αγροτικών προϊόντων από άλλες τρίτες χώρες. Και αυτό βεβαίως συµβαίνει επειδή έχουν συναφθεί συµφωνίες ελευθέρων συναλλαγών και συµφωνίες ελευθέρου εµπορίου ανάµεσα στην ΕΕ και σε τρίτες χώρες. Ως εκ τούτου εισάγονται αγροτικά και κτηνοτροφικά προϊόντα από Ουκρανία, Καναδά, Αυστραλία, Νέα Ζηλανδία, αλλά και από Μεσογειακές χώρες και χώρες της Αφρικής. Και αυτή η µαζική εισαγωγή, δηµιουργεί προβλήµατα στην παραγωγή αγροτικών και κτηνοτροφικών προϊόντων στην Ευρώπη και στο εισόδηµα των αγροτών και των κτηνοτρόφων.
Επιπλέον στην Ανακοίνωσή της η Κοµισιόν θέτει το θέµα της έλλειψης διατροφικής επάρκειας στην Ευρωπαϊκή αγορά αναφερόµενη στην περίφηµη «∆ιατροφική Κυριαρχία της ΕΕ» επιζητώντας να µπορεί η Ευρώπη να έχει παραγωγή τροφίµων και προϊόντων προκειµένου να µπορεί να σταθεί µόνη της. Όµως φαίνεται ότι αργά θυµήθηκε την διατροφική κυριαρχία της η ΕΕ µιας και µέχρι σήµερα έπραττε ακριβώς το αντίθετο. Χαρακτηριστικό παράδειγµα η εισαγωγή χιλιάδων τόνων λαδιού από την Τυνησία, που έπληξε τις τιµές παραγωγού και το εισόδηµα των ελαιοπαραγωγών στην Ελλάδα, γεγονός που συνεχίζεται ακόµα και τώρα. Μάλιστα ακόµη και τουρκικό λάδι εισάγεται στην Ελλάδα.
Όλα αυτά λοιπόν προκαλούν προβλήµατα στο βιοτικό επίπεδο και το εισόδηµα των Ευρωπαίων αγροτών και κτηνοτρόφων.
Για όλες λοιπόν αυτές τις αβελτηρίες έγιναν κινητοποιήσεις πέρυσι στην Ευρώπη και την Ελλάδα.
Και έρχεται τώρα η Κοµισιόν να το παραδεχτεί. Άρα έχει πολιτική ευθύνη για την επιβολή της πολιτικής των ελευθέρων συναλλαγών, του ελεύθερου ανταγωνισµού και του νεοφιλελευθερισµού που πλήττουν τους ευρωπαίους αγρότες.
Και οι ίδιοι άνθρωποι που έχουν την πολιτική ευθύνη, λένε τώρα πως θα έρθουν να σώσουν τους ευρωπαίους αγρότες, πράγµα το οποίο φυσικά δεν πρόκειται να συµβεί.
Και σαν να µην έφταναν όλα αυτά, τελικά στην Ανακοίνωσή της η Κοµισιόν επιµένει ξανά στις εισαγωγές αγροτικών προϊόντων από τρίτες χώρες, ενώ ταυτόχρονα οµνύει όρκους πίστης στην οικονοµία της αγοράς, στην ελεύθερη κυκλοφορία προϊόντων και στον ελεύθερο ανταγωνισµό. Επιπλέον παραµένει προσκολληµένη και στην περίφηµη «πράσινη ανάπτυξη».
Έτσι όπως τόνισα σχετικά σε πρόσφατη ραδιοφωνική µου συνέντευξη «υποκρίνεται η Ευρωπαϊκή Επιτροπή-Συνεχίζει τα ίδια λάθη απέναντι στους Ευρωπαίους αγρότες» .
Τέλος στη Ανακοίνωση των 28 σελίδων, η Κοµισιόν θέτει τέσσερις προτεραιότητες τις οποίες θα αναλύσουµε σε επόµενο άρθρο µας την προσεχή εβδοµάδα.
*Ο Νότης Μαριάς είναι Καθηγητής Θεσµών της ΕΕ στο Πανεπιστήµιο Κρήτης, πρώην Ευρωβουλευτής και Βουλευτής Ηρακλείου
