Πόντος: Σταύρωση και Μνήμη…

Ως έχει ο τίτλος του αφιερώματος… ΕΡΤ2, ανήμερα, στο Πάσχα του Καλοκαιριού! Πρόγραμμα τρίωρο, μαραθώνιο… Το παρακολούθησα, όμως, με περίσκεψη, συγκίνηση, σεβασμό… Ο Χρύσανθος, το αείμνηστο αηδόνι του Πόντου, απολύει τη “λυγμική” του μελωδία, σε λόγο, όχι ιδιωματικά ποντιακό, αλλά σε λόγο του Νίκου Γκάτσου, αμιγώς προσευχητικό…
“Ουρανέ μου στείλε μου νερό, να ποτίσω την έρημο…”.
Υστερα, ύστερα όλα τα κύρια εμβλήματα του λαού τους, οι Πόντιοι, τα προτάσσουν εικονικά… Υπέροχα… Η βρεφοκρατούσα με αίσθηση διττή!! Της μάνας των Ποντίων, ξεριζωμένης κι έρημης και βεβαίως της Σουμελά Παναγίας, “ξεριζωμένης” επίσης, από το πονεμένο τοπίο της προστασίας Της, το παραδομένο στα δεινά του διωγμού και του Θανάτου…
Κι ύστερα ναι ναι, οπωσδήποτε…
Η λύρα, ο κεμεντζές, εκείνο το “φιαλόσχημο σύμβολο, το “έγχορδο φυλακτό” το λατρεμένο, που “μιλεί” την αναγνωρίσιμη μελωδία των αρχέγονων στεναγμών και εμπνεύσεων… Υστερα, όλα τα δέοντα…
Μαρτυρίες συγκλονιστικές και δηλωτικές της “αιμάσσουσας διαδρομής” στην οδυνηρή έξοδο, φωτογραφίες αδιάψευστες των ιδιωμάτων της λαϊκής δυναμικής, αφηγήσεις από τους νεώτερους, που σώθηκαν στην προφορική μεταφορά, ερμηνείες τραγουδιστικές, χοροί και παρουσιάσεις αξίων προσώπων του θεάματος, Μιχαηλίδης (Πόντιος) Τσαπανίδου (Πόντια) και Νταλάρας, προσπορίζουν με τον τρόπο του ο καθείς, σ’ ένα πρόγραμμα που καταθέτει το χρέος της μνήμης, στην επέτειο των 100 χρόνων από τα απάνθρωπα “γενοκτονικά γεγονότα”, που έζησαν οι Ελληνες του Πόντου!
Κι εκείνο το μουσικό σχήμα με τους σεμνούς “παιχνιώτες” των ανατολικών οργάνων, που με ψυχή εκτελούσαν κι εκείνη η “σέρρα” τους, που “υπερίπτατο” των χωμάτων με όρχηση ανάμεσα ουρανού και δικής τους γης…, ως μέλος και χορός των αγγελικών ταγμάτων, άφηνε πρώτιστα, μιαν αίσθηση Αγιοσύνης…
Βεβαίως και ο Χάικ Γιαζιτζιάν εδώ!! Και η Αρμενία πόνεσε… Κι ο σπουδαίος Αρμένης σολίστας, που τόσο τον αγαπούν στην Ελλάδα κοινό και συνάδελφοι, με το ούτι του, εξέφρασε το παράπονο των αδικημένων, όπου γης…
… Ασβηστη, η Μνήμη, ας μένει… Και του αιώνα και των διηνεκών αιώνων…