• «Η Παιδεία (=Εκπ/ση) μπορεί να κάνει τα πάντα: ακόμη και τις αρκούδες να χορεύουν!»
(G. Leibniz, 1646-1716).
ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ τoν, μεγάλης «παιδευτικής αξίας», διαγωνισμό μαθητικού ρεπορτάζ της εφημερίδας «Χανιώτικα νέα» και τον απόηχό του στην κοινωνία, τίθεται το ερώτημα κατά πόσον Τύπος και Εκπαίδευση (=Παιδεία) μπορούν να συντελέσουν στη διαμόρφωση μιας καλύτερης ζωής. Σε εποχές μάλιστα πολύ κρίσιμες, όπως η τωρινή, τί μπορεί να «επενδύσει» κανείς στη δημόσια Εκπ/ση;
ΜΠΟΡΕΙ, άραγε, από μόνη της η Εκπαίδευση (Στοιχειώδης-Μέση-Ανώτερη) να δημιουργήσει τους κατάλληλους όρους; Και ποια Εκπαίδευση; Αρκεί ένα σχολείο, όπως αυτό των «ίσων ευκαιριών», το ανοιχτό δηλαδή σε όλους, να αποτελέσει «το ιδανικό» σχολείο; Ή, μήπως χρειαζόμαστε ένα τελείως ισοπεδωτικό σχολείο, όπως τείνει να γίνει το σημερινό (2017) στο οποίο, καταργώντας βαθμούς και «αριστεία» και ευνοώντας την ήσσονα προσπάθεια μάθησης, να έχουμε την ψευδαίσθηση ότι «φτιάχνουμε» α-ταξική και «δίκαιη» κοινωνία; Είναι δυνατόν να υπάρξει δημιουργική Παιδεία, όταν λείπει κάθε ευγενής άμιλλα, κάθε ενθάρρυνση, κάθε ενίσχυση της αυτοπεποίθησης του μαθητή;
ΔΥΟ αιώνες μετά την συγκρότησή μας σε ελεύθερο κράτος, αναρωτιόμαστε αν, οι κάθε λογής πολιτικοί που εκλέγουμε, ξέρουν τι σχολείο χρειαζόμαστε! Αν πραγματικά πιστεύουν ότι η Παιδεία αποτελεί τον βασικότερο συντελεστή αλλαγής μιας κοινωνίας. Ίσως αυτό ακριβώς να φοβούνται (δηλαδή την ουσιαστική αλλαγή), οπότε οι εκάστοτε κομματικοί υπουργοί δεν προβαίνουν σε τίποτε άλλο παρά μόνο σε εξετασιοκεντρικές «μεταρρυθμίσεις»! Για το θεαθήναι! Οι περισσότεροι από αυτούς πιστεύουν ότι η Παιδεία (=δημόσια Εκπ/ση) είναι ένας μοχλός αλλαγής της κοινωνίας, αλλά προς την κατεύθυνση της κομματικής ιδεολογίας ή ιδεοληψίας τους! Τα παραπάνω επιβεβαιώνονται εμφανέστερα με τη σημερινή κυβέρνηση: άλλαξε μέχρι τώρα 3 υπουργούς Παιδείας (Μπαλτάς-Φίλης-Γαβρόγλου) χωρίς να ξέρει πού ακριβώς θέλει να οδηγήσει την εθνική Παιδεία. Μέχρι πότε όμως, η δημόσια Εκπ/ση θα είναι όμηρη κομματικών και όχι εθνικών γραμμών;
ΕΙΝΑΙ φορές που συζητιέται κάποια εθνική γραμμή Παιδείας, αόριστα κι αφηρημένα. Κι όταν πάει να πραγματοποιηθεί κάποια πτυχή της, διαβρώνεται αμέσως από τις κομματικές ιδεοληψίες: «ο λαός μάς ψήφισε, για να εφαρμόσουμε το πρόγραμμά μας», η δικαιολογία! Έτσι, από μόνη της η ελληνική Εκπαίδευση, δεν είναι σε θέση –και δεν της επιτρέπεται- να κάνει μεγάλες τομές, όπως παλαιότερα σε «ευτυχείς» στιγμές με Ελ. Βενιζέλος και αργότερα Γ. Παπανδρέου. Σήμερα, έμμεσα παρεμβαίνουν κι άλλοι παράγοντες, όπως ο Τύπος, το βιβλίο και το θέατρο, τα ΜΜΕ και το διαδίκτυο. Στην ιλιγγιώδη εποχή μας, θέλουμε δε θέλουμε, «τα άλλα» σχολεία είναι ισχυρά και ανεξέλεγκτα.
ΠΡΟΣΩΠΙΚΑ πιστεύω πως «Τύπος, Παιδεία και Κοινωνία» αποτελούν συγκοινωνούντα δοχεία. Η αλληλοεπίδρασή τους είναι συμπληρωματική ή εξισορροπητική. Έτσι:
-Ο Τύπος, ως Τέταρτη Εξουσία, έχει χρέος να στιγματίζει «τα κακώς κείμενα» μιας κοινωνίας και να ελέγχει τις τρεις άλλες εξουσίες (νομοθετική-δικαστική-εκτελεστική). Αλλά ποιος Τύπος; Μόνο ένας σοβαρός κι ανεξάρτητος οικονομικά Τύπος (αυτοτροφοδοτούμενος) μπορεί να είναι εγγυητής της καλής λειτουργίας της δημοκρατίας μας. Επειδή, δεν έχει να φοβηθεί τίποτε αποκαλύπτοντα και μη κρύβοντας «ειδήσεις». Είναι αυτός που ενημερώνει πλουραλιστικά τους αναγνώστες του, έχει ξεκάθαρη άποψη, ακολουθεί με συνέπεια μια γραμμή, αποφεύγει τον «κιτρινισμό», προβάλλει εξίσου τα αρνητικά και τα θετικά μιας διακυβέρνησης (τοπικής ή εθνικής), επιχειρηματολογεί, έχει ποιοτικά άρθρα, «εξιτάρει» την αντιπολίτευση κ.λπ. Εξάλλου οι, μέσω των κυριακάτικων εφημερίδων, πολιτιστικές προσφορές (βιβλία, εισιτήρια θεάτρου, cd, ένθετα, αφιερώματα, επίκαιρη αρθρογραφία, συνεντεύξεις κ.λπ., συντελούν κι αυτά σε μια γενικότερης υφής παιδεία που ανεβάζει ποιοτικά μια κοινωνία.
– Η Παιδεία, με τη σειρά της, όταν είναι ακομμάτιστη και διαθέτει επαρκείς και καλά αμειβόμενους εκπ/κούς, όταν εφαρμόζει ζωντανά και όχι νεκρά εκπαιδευτικά προγράμματα, όταν διδάσκει σωστά τη γλώσσα και την Ιστορία, όταν εμπνέει αλληλοσεβασμό, ανεκτικότητα, ομαδική συνεργασία και ανάληψη ευθυνών…, όταν καλλιεργεί την κριτική σκέψη και ενθαρρύνει την καινοτόμα δημιουργία, όταν προσπαθεί να συνδέσει το παρόν με το μέλλον…, έ, μια τέτοια Παιδεία γιατί να μην αποδίδει στην κοινωνία «χρήσιμους» και υπεύθυνους πολίτες; Άτομα δηλαδή συνειδητοποιημένα. Μόνον οι πολίτες (citoyens) με αίσθηση των ευθυνών και γνώση των δικαιωμάτων τους ψηφίζουν αποβλέποντας στο γενικότερο συμφέρον, όχι το ατομικό! Μόνον έτσι υπάρχει πιθανότητα να αλλάξουμε τη μοίρα μας ως κοινωνία και άτομα.
ΜΙΑ ολοκληρωμένη, λοιπόν, κοινωνία θεωρείται εύρωστη, όταν η Παιδεία της «τροφοδοτεί» την αγορά εργασίας με το κατάλληλο εργατικό δυναμικό (1) και όχι μόνο, όταν η απασχόληση είναι πλήρης (σήμερα στην Ελλάδα των μνημονίων ένας στους δυο «εργαζόμενους» υποαπασχολείται), όταν η ανεργία βρίσκεται σε μονοψήφια επίπεδα, όταν υπάρχει προσφορά ποιοτικής δουλειάς (υψηλοί μισθοί), όταν υπάρχει ανταποδοτικότητα των φόρων που πληρώνουμε, όταν υπάρχει ευνομία, αξιολόγηση και αλληλοσεβασμός, όταν πιο απλά απ΄τα σχολεία βγαίνουν ολοκληρωμένες προσωπικότητες.
ΑΝΤΙΘΕΤΑ, μια κοινωνία αποτελούμενη από «εξαρτημένα» κομματικά άτομα («πελάτες»), είναι υποχείρια της εύκολης παραπληροφόρησης και της σύγχυσης στις αποφάσεις της. Ε, μια τέτοια κοινωνία είναι καταδικασμένη να βρίσκεται σε διαρκή κρίση… Σήμερα, στην Ε.Ε. μιας γενικότερης ανακατάταξης, μόνο τα σκανδιναβικά εκπαιδευτικά συστήματα «βρίσκονται σε «αρμονία» με τις κοινωνίες τους». Ιδιαίτερα το φινλανδικό στο οποίο το ενδιαφέρον της Εκπαίδευσης επικεντρώνεται στο μέσο μαθητή και στην ανάδειξη των δεξιοτήτων του…
ΟΙ ΠΑΡΑΠΑΝΩ «ακροθιγώς» σκέψεις αποτελούν ένα συνεχή προβληματισμό και μια διαρκή αγωνία για τη μοίρα των παιδιών της χώρας μας. Γενικότερα, το θέμα δεν είναι μόνο στο να δοθεί προτεραιότητα στη δημόσια Εκπαίδευση αλλά κυρίως στο να συνειδητοποιήσουμε ότι αυτή και μόνον αυτή –δηλαδή η Εκπ/ση- είναι η ουσία της κοινωνίας μας.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
-(1) «…Ισως το μεγαλύτερο πρόβλημα που βιώνουν οι επιχειρήσεις στον τομέα του ανθρώπινου δυναμικού είναι η κατηγορία εκείνη των δεξιοτήτων που δεν συνδέεται με συγκεκριμένα γνωστικά αντικείμενα, αλλά αφορά στη γενικότερη επαγγελματική συμπεριφορά, η κατηγορία των λεγόμενων soft skills. Είναι τα προσόντα εκείνα και τα στοιχεία του χαρακτήρα που συνδέονται με την κατανόηση της λειτουργίας μιας επιχείρησης και του ρόλου του εργαζομένου σε αυτήν. Οταν ζητήθηκε από τους συμμετέχοντες στην έρευνα να κατονομάσουν τα μεγαλύτερα κενά σε αυτόν τον τομέα, οι συχνότερες αναφορές ήταν: κοινή λογική, ομαδική εργασία, ικανότητα επίλυσης προβλημάτων, θετικός χαρακτήρας, διαχείριση της πληροφορίας, επικοινωνιακές δεξιότητες, δημιουργικότητα, πελατοκεντρική νοοτροπία. Στα στοιχεία αυτά, αρκετοί από τους συμμετέχοντες πρόσθεσαν και τη γνώση της αγγλικής γλώσσας, η οποία σε πολλούς νέους εργαζόμενους δεν ξεπερνά το στοιχειώδες επίπεδο…». (K, 7-1-18, Ανδρέας Δρυμιώτης)
