Την ευθεία απάντηση στο ερώτηµα του τίτλου έδωσε τον Απρίλιο ο Τραµπ σε δείπνο που παρέθεσε στο ιδιόκτητο κλαµπ Μαρ-α-Λάγκο, σε διευθυντές εταιρειών πετρελαίου.
Τους πρότεινε να άρει όλους τους περιορισµούς άντλησης πετρελαίου στην Αρκτική και στον Κόλπο του Μεξικού, να εισαγάγει τεράστιες φοροαπαλλαγές και να άρει τους περιορισµούς της ρύπανσης των αυτοκινήτων. Όλα υπό τον όρο να του δώσουν ένα δισεκατοµµύριο δολάρια για την προεκλογική εκστρατεία του. Ωραία πρόταση συνώνυµη της δωροδοκίας. Ο Τραµπ θα κάψει κυριολεκτικά τον πλανήτη για ένα δισεκατοµµύριο. Οι άνθρωποι του πετρελαίου το κάνουν για περισσότερα.
Όταν θέλουν να κρύψουν την αλήθεια, οι αφελείς λένε ψέµατα, αλλά οι γνώστες της ανθρώπινης φύσης κατασκευάζουν µύθους. Να µερικοί. Οι άνθρωποι του πετρελαίου µας λένε ότι τα προϊόντα τους εγγυώνται την ασφάλεια. Η αλήθεια είναι ακριβώς αντίθετη. Οι κλιµατικές καταστροφές και οι συνεχείς πόλεµοι εγγυώνται την ανασφάλεια, κάτι που το ξέρουν και οι ίδιοι. Και δεν υπάρχει φυσικός νόµος που να λέει ότι µόνο οι υδρογονάνθρακες παρέχουν ενέργεια.
Άλλος µύθος είναι ότι το κόστος της δραστικής αντιµετώπισης της κλιµατικής κρίσης είναι ασύµµετρα υψηλό. Όλες οι σοβαρές οικονοµικές αναλύσεις έχουν αποδείξει ότι αυτό είναι ψευδές. Προ ηµερών, δύο οικονοµολόγοι του Χάρβαρντ και του Νορθγουέστερν υπέβαλαν για δηµοσίευση έρευνα η οποία δείχνει ότι για 1,5 βαθµό ανόδου της θερµοκρασίας, που πλησιάζουµε σήµερα, προκύπτει µείωση του ακαθάριστου εθνικού προϊόντος κατά 15%. Οι άνθρωποι θα είναι 50% φτωχότεροι αν η άνοδος φτάσει τους 3 βαθµούς το 2100, όπως είναι πιθανό. Αντίθετα, το κόστος της κατάργησης των ορυκτών καυσίµων είναι πολλαπλάσια µικρότερο.
Ας δούµε όµως εν συντοµία το κόστος των υδρογονανθράκων, πέρα από τις πληµµύρες, τις πυρκαγιές, την ξηρασία, τη µείωση της γεωργικής παραγωγής, την ερηµοποίηση, τα ακραία καιρικά φαινόµενα, και τη βύθιση εθνών και παράκτιων πόλεων κάτω από τη θάλασσα.
Τα πλαστικά µιας χρήσης όπως σακούλες, φιάλες, καλαµάκια, ποτήρια και υλικά συσκευασίας κατά 98% περίπου κατασκευάζονται από το πετρέλαιο. Τα βρίσκουµε στις θάλασσες, στον αέρα, στο έδαφος, στα τρόφιµα, στα ζωτικά µας όργανα. Κατά τον ΟΟΣΑ, το 2019 παρήχθησαν 460 εκατοµµύρια τόνοι πλαστικών. Το ποσοστό της ανακύκλωσής τους είναι µόλις 9%.
Στο περιβάλλον διασπώνται σε µικρά κοµµατάκια στα λεγόµενα µικροπλαστικά. Στη συνέχεια εµείς και τα άλλα είδη τα τρώµε, τα πίνουµε και τα εισπνέουµε. Έχουν ανιχνευθεί στον πλακούντα, στο ήπαρ, στα νεφρά, ακόµη και στον εγκέφαλο. Οι χηµικές ουσίες τους έχουν συνδεθεί µε ορµονικές διαταραχές, στειρότητα και καρκίνους. Επιπλέον, συχνά βρίσκουµε πουλιά, θαλάσσια θηλαστικά και χελώνες που έχουν πεθάνει βασανιστικά µε τις αναπνευστικές οδούς ή το πεπτικό τους σύστηµα φραγµένα από πλαστικά.
Πρόσφατη έκθεση βρήκε ότι 11 µήνες του 2023 είχαν θερµοκρασίες πάνω του µέσου. Σύµφωνα µε το περιοδικό Nature, στην Ευρώπη τουλάχιστον 70.000 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους λόγω καύσωνα το 2023. Υπάρχει όµως µια άλλη σκοτεινή όψη της υπερθέρµανσης: επηρεάζει ευθέως το νευρικό µας σύστηµα. Οι οδηγοί γίνονται επιθετικοί, όπως και ζώα, για παράδειγµα οι αράχνες και οι πίθηκοι. Έρευνα του 2021 στο πανεπιστήµιο της Σαγκάης διαπίστωσε ότι οι γνωστικές ικανότητες ατόµων σε υψηλές θερµοκρασίες ήταν µειωµένες όπως ήταν µειωµένη η δραστηριότητα του παρασυµπαθητικού συστήµατος το οποίο συµβάλλει στη µείωση του στρες.
Ασθενείς βιώνουν εντονότερα τα συµπτώµατα της νόσου Πάρκινσον και Αλτσχάιµερ στον καύσωνα, ενώ σε πειραµατόζωα έχει διαπιστωθεί φλεγµονή στον ιππόκαµπο, ο οποίος σχετίζεται µε τη µνήµη. Έρευνα του 2023 στο CUNY της Νέας Υόρκης έδειξε αύξηση κατά 30,8% σε ληστείες και φόνους όταν τον χειµώνα ξαφνικά ανέβηκε απότοµα η θερµοκρασία.
Ο Todd Stern, ειδικός απεσταλµένος του Οµπάµα για το κλίµα, δήλωσε πρόσφατα: «Αυτοί που θεωρούν τους εαυτούς τους ενήλικες µας καθυστερούν επειδή πιστεύουν ότι η απαλλαγή από τα ορυκτά καύσιµα είναι µη ρεαλιστική… Κοιτάξτε έξω από το παράθυρο να δείτε τι συµβαίνει. ∆είτε την εξωφρενική ζέστη». Εννοούσε πολλούς από τους ηγέτες µας.
Το πρόβληµα του κλίµατος δεν θα λυθεί αν δεν καταργηθούν το συντοµότερο δυνατόν τα ορυκτά καύσιµα. Η λεγόµενη ενεργειακή µετάβαση, εν πολλοίς είναι ο δούρειος ίππος του φυσικού αερίου που η βιοµηχανία πετρελαίου παρουσιάζει ως πράσινο. Η µόνη µετάβαση που έγινε από τη βιοµηχανία πετρελαίου και τους υποστηρικτές της είναι αυτή από την πλήρη άρνηση της κλιµατικής αλλαγής σε αποδοχή και µετά σε υπεκφυγές και διφορούµενα λόγια. Ο Αµίν Νάσερ, διευθύνων σύµβουλος της σαουδικής Aramco, είπε πρόσφατα χωρίς περιστροφές: «Πρέπει να εγκαταλείψουµε τη φαντασίωση της απαλλαγής από το πετρέλαιο και το αέριο. Αντίθετα πρέπει να επενδύουµε σ’ αυτά επαρκώς».
Όταν µιλάµε για τον ενεργειακό πλούτο των υδρογονανθράκων τον οποίο πρέπει να εκµεταλλευθούµε µέχρι την τελευταία σταγόνα, ουσιαστικά µιλάµε για την έλλειψη φαντασίας και την ηθική µας φτώχεια να συµβιώσουµε µε τον συνάνθρωπο και τη φύση.
*Ο Γιάννης Α. Φίλης είναι π. πρύτανης του Πολυτεχνείου Κρήτης
Γιάννης Α. Φίλης*
Εντυπωσιακή εικόνα καταστροφής!