Η απόφαση της πρυτανικής αρχής να παραχωρήσει ιστορικά μνημεία της πόλης στο λόφο Καστέλι σε ιδιώτες προκειμένου να δημιουργηθεί υπερπολυτελή ξενοδοχειακή μονάδα χωρίς μάλιστα να θέσει προηγουμένως σε δημόσια διαβούλευση την πρόθεση της αυτή κρίνεται αφενός ως προς την ηθική της διάσταση και αφετέρου ως προ το πολιτικό της σκέλος.
Τούτο διότι ακόμα και αν τα εν λόγω κτήρια αποτελούν ιδιοκτησία του Πολυτεχνείου Κρήτης επί της ουσίας πρόκειται για δημόσια περιουσιακά στοιχεία που ανήκουν στη πόλη και τους κατοίκους της. Υπενθυμίζουμε ότι τα πανεπιστήμια δεν είναι ιδιωτικές επιχειρήσεις αλλά δημόσια μη κερδοσκοπικά ιδρύματα. Αποτελούν δε, τα εν λόγω κτήρια, ισχυρά στοιχεία της τοπικής πολιτισμικής και ιστορικής ταυτότητας. Φρονώ λοιπόν ότι έσφαλε ηθικά η πρυτανική αρχή διότι αγνόησε επιδεικτικά την τοπική κοινότητα η οποία επιπλέον ήταν ο εμπνευστής και ο μεγάλος δωρητής του εν λόγω ιδρύματος.
Η απόφαση της πρυτανείας έχει όμως και πολιτική διάσταση εφόσον η παραχώρηση σε ιδιώτες δημόσιων περιουσιακών στοιχείων κινείται εντός εκείνων των απόψεων που επιδιώκουν την πλήρη αποδόμηση του δημόσιου χώρου και την υπαγωγή του στην ιδιωτική σφαίρα.
Αυτή όμως είναι θέση αυστηρά πολιτική και κατ’ επέκταση έσφαλε και σε αυτό το σημείο η πρυτανική αρχή η οποία έπρεπε να περιφρουρήσει τον ακαδημαικό της ρόλο.
Στο δια ταύτα. Επειδή λοιπόν ουδέποτε η παρούσα πρυτανική αρχή άνοιξε, ως όφειλε, την συζήτηση για την τύχη των κτηρίων στο λόφο Καστέλι αλλά αντιθέτως δημιούργησε τετελεσμένα γεγονότα και επειδή βέβαια ποτέ δεν είναι αργά ιδιαίτερα όταν λαμβάνονται αποφάσεις ερήμην των υπολοίπων άμεσα ή έμμεσα εμπλεκομένων θεωρώ ότι η διαδικασία παραχώρησης πρέπει να ακυρωθεί και να ακολουθήσει ένας δημόσιος διάλογος.
Προτάσεις υπάρχουν πολλές για την αξιοποίηση των εν λόγω κτηρίων από τους πλέον αρμόδιους επαγγελματικούς και επιστημονικούς φορείς υπενθυμίζοντας ότι ενώ υπάρχουν πράγματι αρκετοί διαθέσιμοι χώροι υψηλού ιστορικού ενδιαφέροντος που μπορούν να αναβαθμιστούν την ίδια στιγμή εξαιτίας της έλλειψής ορθολογισμού σημαντικοί πολιτισμικοί τοπικοί οργανισμοί είτε αναζητούν στέγη είτε βρίσκονται απομακρυσμένοι από την πόλη. Ενδεικτικά αναφέρω το πρόβλημα που αντιμετωπίζει το Ιστορικό Αρχείο Κρήτης.
Μία πρόταση θα ήταν η δημιουργία μιας “Αλεξανδρινής βιβλιοθήκης” η οποία θα συνενώσει όλες τις σημαντικές της πόλης ήτοι αυτήν του πολυτεχνείου, τη δημοτική, τις υπόλοιπες διάσπαρτες εκτός αυτές των μικρών κοινοτήτων και των σχολείων. Δημιουργία λοιπόν ενός εκπληκτικού χώρου ανάγνωσης και πνευματικής παραγωγής. Να μεταφερθεί επίσης το Ιστορικό Αρχείο Κρήτης το οποίο θα καταβάλει και ένα αντίστοιχο μηνιαίο μίσθωμα προς το Πολυτεχνείο.
Να δημιουργηθεί παράλληλα ένας χώρος συζητήσεων, προβληματισμού αλλά και αναψυχής ο οποίος θα είναι ανοικτός στο σύνολο της πανεπιστημιακής και τοπικής κοινότητας με σημαντικά επιπρόσθετα έσοδα για το ίδρυμα. Να σταματήσει η παράλογη απομάκρυνση και γκετοποίηση του Πολυτεχνείου Κρήτης και να μεταφερθεί μέρος των δραστηριοτήτων του εντός της πόλης. Η ανάπτυξη δεν πρόκειται να έρθει με την μαζική τουριστικοποίηση και τους αριθμούς ούτε, πολύ περισσότερο, με την ολοκληρωτική εκχώρηση του δημόσιου ιστορικού και πολιτισμικού χώρου.
* Ο Αντώνης Σκαμνάκης είναι επίκουρος καθηγητής στο τμήμα ΜΜΕ του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου
