«Το επίπεδο της εγγραμματισμένης γνώσης μας χαμηλώνει συνεχώς»
Αποτελέσματα έρευνας PISA του O.O.Σ.Α.
Οι γνώσεις μας -κι όχι οι πληροφορίες- μειώνονται σταθερά κι αν οι χαμένοι είναι τα άτομα της 3ης ή της 4ης ηλικίας καημός δεν είναι.
Ο αντίλογος είναι ότι η συνεχής δημιουργία νέας γνώσης ξεπερνά τις δυνατότητές μας σε χρόνο, διάθεση και επίπεδο να την αφομοιώσουμε.
Αυτά σκεφτόμουν το περασμένο Σάββατο παρακολουθώντας μια εξιδικευμένη ομιλία στο θέατρο “Μίκης Θεοδωράκης”.
Τα ελλείμματά μας διευρύνονται. Ανησυχητικά στοιχεία είναι η μείωση των ερευνητών που ανατέμνουν την παλαιότερη γνώση κι βρίσκουν συνδέσεις με τη νέα καθώς και η μείωση της ανάγνωσης βιβλίων από τους έφηβους μας.
Στο σημερινό σημείωμα εστιάζω στις βαθύτερες αιτίες αυτής της ένδειας στη εγγραμματισμένη γνώση και στις συνέπειες της.
Ασκληπιεία
Στην εμπεριστατωμένη ομιλία του -το περασμένο Σάββατο- ο γιατρός Κώστας Αρχοντάκης για τα Ασκληπιεία της αρχαίας Ελλάδας έκανε μοναδικές συνδέσεις με τη σημερινή ιατρική. Παριστάμενοι ιατροί δήλωσαν άγνοια για πολλές από αυτές.
Εντυπωσιακή ήταν η πληροφορία ότι η αρχαία μας ιατρική πρακτική μεταλαμπαδεύτηκε στην Ευρώπη, στην Ινδία και στην Απω Ανατολή μέσω των Αράβων.
Η παρέμβαση ενός παριστάμενου ΕλληνοΑμερικανού γιατρού που επιβεβαίωσε το γεγονός ήταν αναπάντεχη.
Τέλος, ο Κ. Αρχοντάκης επισήμανε ότι ο όρκος του Ιπποκράτη συνεχίζει να είναι επίκαιρος και να χρησιμοποιείται σε πολλές Ιατρικές σχολές.
Πρόταση:
Πόσο θα ωφελούσε η παρακολούθηση αυτής της ομιλίας τους έφηβους μας που ενδιαφέρονται να σπουδάσουν Ιατρική; Δεν θα διεύρυνε τη βάση των γνώσεων τους;
Αρχαία Ελληνική Τεχνολογία
Οι εφευρέσεις των Κτησίβιου, Φίλωνος, Ήρωνος, Ίππαρχου, Αρχιμήδη κ.α. παρουσιάζονται στο Μουσείο της Αρχαίας Ελληνικής Τεχνολογίας στο Κολωνάκι.
Στο μουσείο αναδεικνύεται με πολλά μέσα αυτή την άγνωστη πλευρά του αρχαιοελληνικού πολιτισμού. Γι αυτό το λόγο είναι υποψήφιο για το βραβείο “Ευρωπαικό Μουσείο της χρονιάς 2019”.
Σχετικά βίντεο για την αρχαία τεχνολογία και τα επιτεύγματα της υπάρχουν και στο u-tube δημιουργήματα του χαλκέντερου πρωτοπόρου καθηγητή Θ.Τάσιου.
Πρόταση:
Πόσο θα ωφελούσε τους μαθητές μας που περνάνε από την Αθήνα για τις εκδρομές τους μια ολιγόωρη στάση σε αυτό το Μουσείο; Η συμμετοχή τους σε ένα εργαστήρι δεν θα ήταν μοναδική;
Πόσα βιβλία έχετε στο σπίτι σας;
Φανταστείτε σήμερα να ρωτήσουν τους μαθητές μας
“Πόσα βιβλία έχετε στο σπίτι σας; ή πόσα βιβλία διαβάσατε φέτος;
Κι όμως αυτή ήταν μια από τις ερωτήσεις έρευνας του διαγωνισμού PISA του Οικονομικού Οργανισμού για τη Συνεργασία και την Ανάπτυξη (Ο.Ο.Σ.Α) που έγινε και στη χώρα μας την Άνοιξη 2018.
Τα αποτελέσματα του διαγωνισμού θα τα μάθουμε φέτος το Δεκέμβριο.
Γιατί αναφέρομαι σε αυτό το διαγωνισμό; Και ποια είναι η σχέση του με όλα τα προηγούμενα σχετικά με τα ελλείμματα μας στη γνώση;
Η καμπάνα χτυπά
Ο θεσμός του διαγωνισμού P.I.S.A στήθηκε για να αναδεικνύει όχι μόνο την ποιότητα της εκπαίδευσης που παρέχεται στα κράτη μέλη του Οργανισμού, αλλά και τα ελλείμματα στην εγγραμματισμένη γνώση των εφήβων. Ας δούμε τι συμβαίνει.
Σε κάθε διαγωνισμό που γίνεται ανά 3ετία από το 2000, διολισθαίνουμε. Η Ιαπωνία, η Εσθονία, η Φινλανδία και ο Καναδάς έχουν τις υψηλότερες επιδόσεις ανάμεσα στις χώρες του Ο.Ο.Σ.Α.
Η Ελλάδα (με μέσο όρο 455 μονάδες) κατατάσσεται στην ομάδα των χωρών με χαμηλότερη επίδοση από το μέσο όρο του ΟΟΣΑ με στατιστικά σημαντική διαφορά. Η Σλοβακία, η Χιλή και η Βουλγαρία είναι οι χώρες των οποίων η επίδοση δεν παρουσιάζει στατιστικά σημαντική διαφορά από την επίδοση της Ελλάδας. Συγκεκριμένα κάθε φορά που ανακοινώνονται τα αποτελέσματα του διαγωνισμού, περίπου 20 μήνες μετά τη διεξαγωγή του, οι καμπάνες χτυπούν.
Οι καμπάνες χτυπούν από τις εφημερίδες, γιατί η επίσημη αρχή διορισμένη από το Υπουργείο Παιδείας σιωπά για μερικούς μήνες. Μετά προσπαθεί να δικαιολογήσει τα αποτελέσματα, υποσχόμενη μέτρα κι αλλαγές.
Κι επειδή ο διαγωνισμός επαναλαμβάνεται κάθε 3 χρόνια, δεν κάνουμε ή μάλλον δεν προλαβαίνουμε να κάνουμε κάτι δραστικό.
Σπουδαιότητα
Η σπουδαιότητα του να έχει ένα άτομο υψηλό επίπεδο εγγραμμα-τισμένης γνώσης (Knowledge base) δεν έχει αναδειχθεί, δυστυχώς.
Κι όμως αυτές οι διευρυμένες γνώσεις είναι δυναμικό συστατικό στοιχείο της μνήμης εργασίας μας. Αυτές οι γνώσεις δεν αποκτώνται μόνο από ακροάσεις διαλέξεων ή στοχευόμενες επισκέψεις σε μουσεία.
Η μελέτη βιβλίων –κι όχι η επιφανειακή ανάγνωση- είναι απαραίτητη για την εσωτερίκευση και την διεύρυνση της πλατφόρμας γνώσης του κάθε έφηβου.
Προβλήματα και συμπεράσματα
Τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν τα παιδιά τις γνωρίζουν οι γονείς τους.
Ρωτάνε και σχολιάζουν οι γονείς:
«Τι θα κάνουμε αν η έλλειψη γνώσης των παιδιών σε ένα πεδίο είναι ολική;
Αν 10δες μαθητές δεν έχουν διδαχθεί συγκεκριμένα μαθήματα όλο το χρόνο;».
«Δεν υπάρχει χρόνος, μου λένε, για ανάγνωση εξωσχολικών βιβλίων. Μια εργασία στο μάθημα Τεχνολογίας απαιτεί μεροκάματα από όλη την οικογένεια».
Συμπερασματικά, αν οι γνώσεις εγγραμματισμού ενός έφηβου είναι στα τάρταρα, τότε το άτομο επιβαρύνεται γνωστικά όταν καλείται να αντιμετωπίσει τη λύση ενός προβλήματος.
Δεν υποκαθίσταται αυτή η έλλειψη με το γκουγκλάρισμα, ούτε με περιστασιακά μέτρα. Δυστυχώς.
