Πού πάει η Ευρωπαϊκή Ενωση;

Μέρος 9ο
Ως “τέταρτο συμπέρασμα” είχαμε δει στο προηγούμενο σημείωμά μας ότι παρατηρείται αδυναμία να επανεκκινηθεί η ελληνική οικονομία, κυρίως λόγω ελλείψεως δυναμικού τραπεζικού συστήματος.
Η αδυναμία να χρηματοδοτηθούν επενδύσεις και κεφάλαια κίνησης των επιχειρήσεων επιτείνει τον κατήφορο που έχει πάρει η ελληνική οικονομία.
Το τραπεζικό σύστημα δεν εξυπηρετεί ούτε τις επιχειρήσεις, ούτε τον ευρύτερο δημόσιο τομέα. Υπάρχει άμεση ανάγκη για τόνωση της προσφοράς τραπεζικών προϊόντων και η εξέλιξη του αποτελέσματος των ευρωπαϊκών στρες τεστ, που ακολούθησε ανακοίνωση για χορήγηση στις επιχειρήσεις περίπου 6 δισ. € και μερικά ακόμη για στεγαστικά, μπορεί να είναι μια ανάσα και μια ένεση, αλλά σίγουρα δεν είναι η λύση στο πρόβλημα.
Αυτό σε σχέση με έλλειψη διαπραγματευτικού τρόπου αντιμετώπισης των πολλών προβλημάτων της οικονομίας μας, δεν εγκυμονεί καλές εξελίξεις. Οι κυβερνώντες έχουν απεμπολήσει προ πολλού το δικαίωμα της διαπραγμάτευσης για τη λήψη σωστών μέτρων και αποφάσεων.
Στο τρίτο κατά σειρά συμπέρασμα στο οποίο καταλήγουμε, είχαμε αναφερθεί στην καταστροφική εξέλιξη του αποπληθωρισμού, που στην περίπτωση της χώρας μας παίρνει πολύ μεγαλύτερες διαστάσεις, απ’ ότι σε χώρες με μακροχρόνιο αποπληθωρισμό, όπως στην Ιαπωνία. Η συσχέτιση με την υποτιθέμενη αξιολόγηση των ελληνικών (μεταξύ των ευρωπαϊκών) τραπεζών δε μας δίνει ιδιαίτερα θετικά αποτελέσματα ως προς τη χρηματοδότηση επενδύσεων, τουλάχιστον εγχώριου χαρακτήρα, αφού έτσι που είναι τα πράγματα, μάλλον είναι αδύνατον να έρθουν στο άμεσο μέλλον ξένα επενδυτικά κεφάλαια, προτιμώντας τις κερδοσκοπικές κινήσεις τους, που, αν πετύχουν (και πάντα πετυχαίνουν), λιγοστεύουν τον πόνο από ενδεχόμενες απώλειες…
Ο,τι και να γίνεται πάντως, όποια και να είναι η κοντόφθαλμη κοινοτική πολιτική (διότι πρόκειται για τα μεγάλα διευθυντήρια που έχουν οδηγήσει πολλές χώρες στην άκρη του γκρεμού), εντοπίζονται αρκετοί λόγοι για τους οποίους τα νέα επιτελεία των Βρυξελλών πρέπει να επιλέξουν μοντέλα ανάπτυξης που θα οδηγήσουν τις 8 χώρες, που έχουμε εντοπίσει σε προηγούμενο σημείωμά μας, να ξεφύγουν από το φάντασμα του αποπληθωρισμού
Στην Ιαπωνία ο πρωθυπουργός Σίνζο Αμπε οδήγησε μια απελπισμένη προσπάθεια να ξεφύγει από τον αποπληθωρισμό. Ανακοίνωσε ριζοσπαστικά μέτρα που έχουν βαπτιστεί “Abenomics”, από το όνομα του πολιτικού αυτού. Στο τεράστιο πρόγραμμα τόνωσης των € 175 δισεκατομμυρίων συμπεριλαμβανόταν, μεταξύ άλλων, και μια πολύ χαλαρή νομισματική πολιτική. Αλλά τα αναμενόμενα αποτελέσματα δεν ήταν θεαματικά. Η ζήτηση είναι περίπου η ίδια, με μικρές βελτιώσεις, η χώρα εξακολουθεί να έχει έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου καθώς και η οικονομία παραμένει στάσιμη.
Η κατάσταση στη χώρα μας είναι σε χειρότερη μορφή και δεν υπάρχει και πρόγραμμα για να πούμε ότι θα κάνουμε κάτι. Λίγες ασυλλόγιστες και ασυντόνιστες ενέργειες για έναν τόπο που εκτός από τον τουρισμό του έπρεπε να είναι ένα διαρκές εργοτάξιο γεμάτο νέους που στοιβάζονται σήμερα στις παντοειδείς καφετέριες (λέγεται ότι άνοιξαν 30.000 νέες καφετέριες τα τελευταία χρόνια).
Σύμφωνα με ορισμένους αναλυτές, η Ευρώπη απειλείται επίσης από ένα «ιαπωνικό αντί θαύμα» της οικονομίας της, τουλάχιστον για 8 από τα 28 μέλη της Ε.Ε. που έχουν μπει σε αποπληθωρισμό, γεγονός που σημαίνει ότι τα καταναλωτικά προϊόντα είναι τώρα φθηνότερα από ό,τι το τελευταίο έτος. Η ιαπωνική εμπειρία μας λέει ότι ο αποπληθωρισμός είναι ένα επικίνδυνο φαινόμενο, όπως διατυπώθηκε από τον κ. Γιάκομπσεν (Jakobsen), επικεφαλής οικονομολόγο της δανέζικης τράπεζας Saxo Bank: Ως εκ τούτου, είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι η άποψη της χάραξης πολιτικής αποπληθωρισμού είναι η χειρότερη από όλα τα δεινά της οικονομίας.
Η πολιτική λιτότητας είναι καθαρό αποτέλεσμα για το αίσχιστο αυτό κατάντημα των 8 ευρωπαϊκών κρατών. Οι καταναλωτές αποπληθωρισμού αναβάλουν τις δαπάνες τους: μετά από έναν χρόνο, μπορούν να αγοράσουν περισσότερα για το ίδιο ποσό χρημάτων. Αυτό οδηγεί σε αύξηση των αποθεμάτων για τις εταιρείες που αναβάλλουν επίσης τις αγορές τους με τη σειρά τους, επειδή βρίσκονται κολλημένες με περίσσεια προϊόντα, που χάνουν επίσης την αξία τους.
Ακόμα και ο Mario Draghi, πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (Ε.Κ.Τ.), φαίνεται να ανησυχεί για την εγκατάσταση μιας συνεχούς αποπληθωριστικής τάσης, όπως η Ιαπωνία είδε. Ο αναλυτής Ζαν Φρανσουά Ζιγιαρντέν (Jean-François Gillardin), οικονομολόγος στην Τράπεζα Degroof, θεωρεί ότι η ανησυχία στην Ευρώπη σε σχέση με τον αποπληθωρισμό είναι λίγο υπερβολική.
Υπάρχουν πολλές ομοιότητες μεταξύ της κατάστασης στην Ιαπωνία της δεκαετίας του περασμένου αιώνα με τη σημερινή Ευρώπη, παραδέχεται. Αναφέρει τον πολύ χαμηλό πληθωρισμό, την οικονομική στασιμότητα και τη γήρανση του πληθυσμού.
Ωστόσο, τόνισε ότι η πτωτική τάση του πληθωρισμού στην Ευρώπη είναι μόνο μια αντανάκλαση της εξέλιξης των σημαντικών στοιχείων των δεικτών τιμών καταναλωτή που είναι η ενέργεια και τα τρόφιμα – προϊόντα.
Πάντως, κατά γενικό τρόπο μπορούν να αναφερθούν ορισμένοι παράγοντες ομοιότητας στις εξελίξεις:
1. Η ευρωπαϊκή οικονομία πρέπει να ωφελεί την υγεία της αμερικανικής οικονομίας, που αποτελεί καλό οιωνό για μια μέτρια ανάκαμψη το τρέχον έτος, το οποίο αναμένεται να ενισχύσει το 2015. Ορισμένες από τις περιφερειακές χώρες, ιδίως η Ιρλανδία και η Ισπανία, κατέγραψαν τους καρπούς των μεταρρυθμίσεων που έχουν υλοποιηθεί και ότι υπάρχει σημαντική βελτίωση στην κατάστασή τους.
2. Ούτε οι αγορές ούτε οι καταναλωτές περιμένουν από τον αποπληθωρισμό, γεγονός που σημαίνει ότι δεν έχουν υιοθετήσει τις συμπεριφορές αυτές.
3. Κατά τους 12 τελευταίους μήνες, παρά τα υψηλά ποσοστά ανεργίας, οι μισθοί συνέχισαν να αυξάνονται, έστω και αν αυτό γίνεται με πιο συγκρατημένο ρυθμό (εκτός από τη χώρα μας).
Το λάθος που εντοπίζεται σε ευρωπαϊκό, όπως και στο ιαπωνικό επίπεδο, είναι η αργοπορία για την ανάληψη πρωτοβουλιών που θα ξεμπλοκάρουν τις καταστάσεις.
Θετικό είναι ότι στην Ευρώπη, η Ε.Κ.Τ., έλαβε εγκαίρως μέτρα για να ενθαρρύνει τις τράπεζες να δανείζουν χρήματα και ο Mario Draghi έχει ήδη δηλώσει ότι θα λάβει και άλλα μέτρα, εάν αποδειχθούν ανεπαρκή.
Το σημερινό συμπέρασμα αφορά ακριβώς το θέμα της αργοπορίας. Η έλευση του νέου προέδρου της Κομισιόν μπορεί να σηματοδοτήσει νέο ξεκίνημα για την ευρωπαϊκή οικονομία και σίγουρα και εμείς θα έχουμε να διαδραματίσουμε λόγο το ευρωπαϊκό γίγνεσθαι. Το μεγάλο πρόβλημα είναι να αλλάξουν οι κυβερνητικές νοοτροπίες και να πηγαίνουν οι κρατικοί αξιωματούχοι στα ευρωπαϊκά φόρα με τη δυναμική που τους επιβάλλει η αναδιάταξη της εθνικής μας οικονομίας.