Το πώς έπληξε η παγκοσμιοποίηση χώρες ολόκληρες, όπως η δική μας, ποιοι μηχανισμοί έδρασαν για να δημιουργηθούν οι τωρινές συνθήκες στις οικονομίες των κρατών μελών της ΕΕ μας είναι γνωστό. Τα έχουμε σημειώσει πολλές φορές και άλλες τόσες τα έχουμε αναλύσει. Κάπου εκεί μέσα πέφτουν και οι αναφορές του κ. Βαρουφάκη που από καθηγητής πανεπιστημίου κοντεύει να γίνει και συγγραφέας-σίριαλ κίλλερ. Δε με αφορά και ποιους πλήττουν τα όσα λέει ότι έχει καταγράψει, όσο το ότι δεν κοκκινίζει που τα κατέγραψε μυστικά. Ο πρωθυπουργός ας πρόσεχε, ποιους συνεργάτες επέλεγε. Τη δική μου αισθητική που επηρεάζει ο κ. Γιάνης, όμως, πρέπει να την προσέχω εγώ. Αρνούμαι και ενοχλούμαι να διαβάζω τα όσα υποστηρίζει και αρκετά πια με το τζάμπα μάρκετινγκ του κυρίου αυτού.
Στην προσπάθεια να σοβαρευτούμε επιτέλους και να κοιτάξουμε μπροστά μας, ας δούμε επιπρόσθετα με το προηγούμενο σημείωμά μας, τι υποστήριξε σε συνέντευξη του ο Γάλλος πρόεδρος Εμμανουήλ Μακρόν, στις 13 Ιουλίου εκτός του ότι ήδη η Ευρώπη τρέχει με πολλές ταχύτητες1. Στα αξιοσημείωτα της συνέντευξης του κ. Μακρόν πρέπει να εντάξουμε τη ρήση του ότι η ευρωζώνη απαιτεί μεγαλύτερη συνοχή και σύγκλιση. Μάλιστα, θεωρεί ότι η λειτουργία της είναι κακή επειδή τρέφονται οι διαφορές στο εσωτερικό της. Εκείνες οι χώρες που ήταν ήδη χρεωμένες υπερχρεώνονται και οι ανταγωνιστικές γίνονται πιο ανταγωνιστικές. Και έτσι, ο ανώτατος αυτός αξιωματούχος μιας ισχυρής ευρωπαϊκής χώρας, χρωματίζει τα ότι η Γερμανία βγαίνει νικήτρια και επωφελήθηκε επίσης από τις δυσλειτουργίες της ζώνης του ευρώ. Η κατάσταση αυτή δεν είναι υγιής, και δείχνει τις στρεβλώσεις του ανταγωνισμού. Και καταλήγει ο Γάλλος πρόεδρος στο ότι η παντρειά της σύγκλισης και της αλληλεγγύης εντός της ΕΕ και της ζώνης του ευρώ, είναι επιβεβλημένη για τη δημιουργία των πιο ισχυρών μηχανισμών αλληλεγγύης για το μέλλον. Αυτό είναι το κλειδί για μια μόνιμη ένωση.
Είναι ένα ξεκάθαρο μήνυμα που ακούγεται για πρώτη φορά από στόμα ευρωπαίου πολιτικού και θα δούμε στο μέλλον ποια είναι η δύναμη της Γαλλίας να υποχρεώσει σε εφαρμογή αυτού του θεμελιώδους κανόνα.
Διότι στα περίπου 43 χρόνια που στηρίζω την επιλογή για την ένταξη της χώρας μας στην ΕΕ πρώτη φορά τουλάχιστον από τότε που μπήκε η γάγγραινα της παγκοσμιοποίησης στο παιχνίδι, ακούω ότι δεν μπορείς να είσαι και με τον αγροφύλαξ και με τον χωροφύλαξ. Ναι, στηρίζουμε την ανταγωνιστικότητα, αλλά αυτό δε γίνεται χωρίς αλληλεγγύη, δε γίνεται χωρίς να δέσει ο κανόνας της παροχής οικονομικής βοήθειας σε μια χώρα που για πολλούς λόγους μπορεί να βρέθηκε περιστασιακά ή όχι σε δύσκολη κατάσταση. Και το ζητούμενο δεν είναι να της καταρρακώνεις το 27% του ΑΕΠ της και να τη στέλνεις τριάντα χρόνια πίσω. Πότε η χώρα μας θα βρεθεί σε θέση να απολαύσει εκ νέους το ΑΕΠ που είχε πριν την κρίση;
Μάλιστα για το θέμα της ανταγωνιστικότητας όπως αναφέρει ο Γάλλος πρόεδρος, ποτέ δεν κατηγόρησε τη Γερμανία ότι είναι ανταγωνιστική. Αλλά μέρος της γερμανικής ανταγωνιστικότητας οφείλεται στην δυσλειτουργία της ευρωζώνης, και στην αδυναμία των άλλων οικονομιών. Επειδή η ανταγωνιστικότητα είναι μια σχετική έννοια: είναι ανταγωνιστική με τους γείτονές της. Η Γερμανία έχει μια ισχυρή οικονομία, αλλά έχει αδυναμίες δημογραφικές, οικονομικές και εμπορικές ανισορροπίες με τους γείτονές της και στις κοινές ευθύνες πισωπατεί. Έτσι δεν μπορεί να δώσει την τύχη της ευρωζώνης που της αξίζει.
Και επιτέλους δεν μπορεί να υπάρξει γενική οικονομική ανόρθωση αν δεν αναβιώσουν οι δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις στην Ευρώπη. Αυτό μας παραπέμπει στο ότι πρέπει να βρούμε ποιο είναι το σωστό μακροοικονομικό σενάριο. Και τονίζει ο Γάλλος πρόεδρος ότι η γερμανίδα καγκελάριος γνωρίζει ότι η γερμανική επιτυχία απαιτεί ευρωπαϊκή επιτυχία. Και γνωρίζει ο ίδιος ότι η Γαλλία πρέπει να μεταρρυθμίσει την οικονομία της για να της δώσει περισσότερη δύναμη. Έχουμε τη διπλή πρόκληση της ανταγωνιστικότητας και της ισότητας.
Παράδειγμα που παραθέτει είναι η μεταρρύθμιση της αγοράς εργασίας, η οποία υπόσχεται ότι θα ολοκληρωθεί πριν από το τέλος του καλοκαιριού στη Γαλλία. Η μεταρρύθμιση της ασφάλισης κατά της ανεργίας και της επαγγελματικής κατάρτισης, στη συνέχεια, θα μας βγάλει από την έννοια της ασφάλισης, η οποία δεν ανταποκρίνεται στις αλλαγές στην οικονομία μας, η οποία αντισταθμίζει έτσι και παθητική εκείνους που είναι άνεργοι, και αφήνει πολλούς ανθρώπους έξω από το σύστημα. Αυτή η μεταρρύθμιση θα φέρει νέα ατομική ασφάλεια που θα συνοδευτεί με τις αλλαγές σταδιοδρομίας και με την ανάκτηση στο δικαίωμα στη ζωή. Αυτά τα λόγια είναι το βασικό αντίδοτο που πρέπει να εισάγει ένας νέος πολιτικός υψηλού βεληνεκούς για να σταματήσει την πανούκλα της ανεργίας που έχει κατά ρημάξει τη χώρα μας, έχει θέσει σε κατάθλιψη σημαντικό μέρος της νεολαίας μας εκτός από τις δεκάδες και εκατοντάδες χιλιάδες που στοιβάζονται στα ουσιαστικά σκλαβοπάζαρα της υψηλής ανάπτυξης των «εταίρων» μας.
Αν θέσει κανείς παράλληλα τη συνέντευξη του προέδρου της Γαλλίας με τη γνωμοδότηση που αναφέραμε και στο προηγούμενο σημείωμά μας, θα δει ότι αναμένουν όλοι από την Επιτροπή να καταρτίσει μια φιλόδοξη γενική στρατηγική η οποία θα συγκεντρώνει τις υφιστάμενες πρωτοβουλίες, θα καθορίζει νέες προτεραιότητες που θα διαπνέονται από ευρεία ανάλυση των ελλείψεων των υφιστάμενων πολιτικών2. Και παίρνει ως βάση τη σημασία της βασικής αρχής του Θεματολογίου του 2030, για ενσωμάτωση όλων των πολιτών· και ζητεί από την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να αναλάβουν αποφασιστική δράση για την αντιμετώπιση των ανισοτήτων εντός και μεταξύ χωρών, καθώς οι ανισότητες μεγεθύνουν τον αντίκτυπο άλλων παγκόσμιων προκλήσεων και θα παρεμποδίσουν την πρόοδο προς τη βιώσιμη ανάπτυξη. Είναι ένας άλλος τρόπος να πει κανείς τι κακό έφερε σε ευρωπαϊκούς λαούς και χώρες η παγκοσμιοποίηση! τονίσει ότι τα επόμενα πολυετή δημοσιονομικά πλαίσια (ΠΔΠ) θα πρέπει να σχεδιαστούν κατά τρόπο που να ενσωματώνουν προτεραιότητες βιώσιμης ανάπτυξης στο σύνολο του προϋπολογισμού της ΕΕ, και όλα τα χρηματοδοτικά μέσα να διαθέτουν επαρκή κονδύλια ούτως ώστε η ΕΕ να τηρήσει τις δεσμεύσεις της.
Καταλήγοντας, σε επίπεδο εξαγγελιών όλα ακούγονται θετικά. Σε επίπεδο εφαρμογής θα αναμένουμε εκπλήξεις. Τουλάχιστον εμείς οι Έλληνες. Αλλά πιστεύω ότι θα αντιμετωπίσουμε τις οποιεσδήποτε καταστάσεις με διεκδίκηση των υπεσχημένων από τη συμμετοχή μας στην ευρωπαϊκή οικογένεια.
1. https://www.euractiv.fr/section/politique/interview/emmanuel-macron-leurope-est-dores-et-deja-a-plusieurs-vitesses/
2. http://www.europarl.europa.eu/sides/getDoc.do?type=COMPARL&reference=PE-602.902&format=PDF&language=EL&secondRef=03
