Η παγκοσμιοποίηση αποτελεί το κεντρικό θέμα που εξετάζουμε με τα σημειώματά μας, αυτήν την εποχή. Ο λόγος που μας επιβλήθηκε να ασχοληθούμε με το θέμα ήταν μια κίνηση της Κομισιόν που εκφράστηκε σε έγγραφο του Μαΐου 2017 με τίτλο «Έγγραφο προβληματισμού για την τιθάσευση της παγκοσμιοποίησης». Το έγγραφο προβληματισμού αυτό, ανοίγει ένα ζωτικής σημασίας διάλογο σχετικά με τον καλύτερο τρόπο με τον οποίο η ΕΕ θα μπορέσει να τιθασεύσει την παγκοσμιοποίηση και να ανταποκριθεί στις ευκαιρίες και τις προκλήσεις της.
Στα προηγούμενα σημειώματά μας δείξαμε ότι σοβαρός ήταν ο αντίκτυπος της παγκοσμιοποίησης σε χώρες, όπου ο ανταγωνισμός ερχόταν σε δεύτερη μοίρα. Όμως ευθύνη των υπερεθνικών οργανισμών (όπως η ΕΕ στην οποία ανήκει και η χώρα μας) είναι να μην αφήνουν να δημιουργούνται φαινόμενα κατακρήμνισης ολόκληρων χωρών, συνολικών οικονομικών μεγεθών και επιβολή κλίματος τοποτηρητών για την προστασία των δανειστών και την ανάκτηση των υπέρογκων δανειακών πόρων, που είχαν χρησιμοποιηθεί ακουσίως και εκουσίως στο παρελθόν.
Πάντως πρέπει να νοηθεί ως θετική η προσπάθεια αυτή της εκτελεστικής εξουσίας των Βρυξελλών και να γίνει κατανοητή η αναφορά ότι «Όσον αφορά το εξωτερικό μέτωπο, το έγγραφο επικεντρώνεται στην ανάγκη να διαμορφώσουμε μια πραγματικά βιώσιμη παγκόσμια τάξη στηριζόμενη σε κοινούς κανόνες και κοινό θεματολόγιο.
Η ΕΕ ήταν πάντοτε υπέρ ενός ισχυρού και αποτελεσματικού ‘πολυμερούς’ παγκόσμιου εγχειριδίου κανόνων και θα πρέπει να συνεχίσει να το αναπτύσσει έτσι ώστε να αντιμετωπιστούν οι νέες προκλήσεις και να διασφαλιστεί η αποτελεσματική εφαρμογή των κανόνων. Για παράδειγμα, η ΕΕ θα μπορούσε να ασκήσει πιέσεις για νέους κανόνες που δημιουργούν ισότιμους όρους ανταγωνισμού μέσω της αντιμετώπισης επιζήμιων και αθέμιτων συμπεριφορών όπως η φοροδιαφυγή, οι κρατικές επιδοτήσεις ή το κοινωνικό ντάμπινγκ. Η θέσπιση αποτελεσματικών μέσων εμπορικής άμυνας και η δημιουργία ενός πολυμερούς επενδυτικού δικαστηρίου θα βοηθούσαν επίσης την ΕΕ να αναλάβει αποφασιστική δράση κατά των χωρών ή των επιχειρήσεων που επιδίδονται σε αθέμιτες πρακτικές». Αλλά και στο εσωτερικό μέτωπο, το έγγραφο εισηγείται εργαλεία για την προστασία και ενδυνάμωση των πολιτών μέσω ισχυρών κοινωνικών πολιτικών και την παροχή της αναγκαίας στήριξης σε εκπαίδευση και κατάρτιση καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής τους.
Εδώ να παρατηρήσουμε το ήδη χιλιοειπωμένο ελληνικό σλόγκαν, ότι η Ελλάδα σπουδάζει τα παιδιά της με τους πενιχρούς ή δανειακούς πόρους της, και τα στέλνει κατόπιν, στις μεγάλες αγορές της ΕΕ. Εκείνο που είναι κατακριτέο αφορά την ανυπαρξία υποδομής υποδοχής των νέων επιστημόνων στην ίδια τους την πατρίδα και βλέπει κανείς συχνά γιατρούς ή μηχανικούς να μεταναστεύουν για να βρουν καλύτερη τύχη. Μάλιστα, δεν πτοούνται να βρίσκουν δεύτερης κατηγορίας δουλειές εκτός επιστημονικών και επαγγελματικών συμφερόντων τους. Μην παραξενευτείτε λοιπόν, αν συναντήσετε στα ταξίδια σας έναν οικοδόμο με πτυχίο ιατρικής, ή έναν αρχιτέκτονα σουβλατζή.
Στο αρχικό έγγραφο τονίζεται ότι «η θέσπιση προοδευτικών φορολογικών πολιτικών, η πραγματοποίηση επενδύσεων στην καινοτομία και η εφαρμογή ισχυρών πολιτικών μέριμνας θα συνέβαλαν στην δικαιότερη ανακατανομή του πλούτου. Εν τω μεταξύ, η χρήση των διαρθρωτικών ταμείων της ΕΕ για τη στήριξη ευάλωτων περιφερειών και του Ευρωπαϊκού Ταμείου Προσαρμογής στην Παγκοσμιοποίηση για την παροχή βοήθειας σε παραγκωνισμένους εργαζόμενους να βρουν νέα θέση απασχόλησης μπορεί να συμβάλει στην άμβλυνση των αρνητικών συνεπειών».
Στη φράση αυτή συνοψίζεται το όλο πλαίσιο που θα έπρεπε να ήταν σε πλήρη εφαρμογή και στη χώρα μας, τους χαλεπούς αυτούς χρόνους της κρίσης.
Αντίθετα θα αναφερθώ σε μερικούς μηχανισμούς και την πλήρη, ή σχεδόν πλήρη έλλειψή τους από την Ελλάδα, πράγμα που δυσχεραίνει σημαντικά την έξοδο της χώρας μας από την κρίση. Η άσκηση ευρωπαϊκής πολιτικής όχι μόνο δεν εφαρμόσθηκε με τη μέριμνα μεγάλων «παικτών», όπως η Γερμανία, αλλά προδήλως εφαρμόζεται συμπληρωματικά σε χώρες που έχουν ορισμένα στρώματα του πληθυσμού τους σε δεινότερη σχέση και τα ανακουφίζουν με την εφαρμογή των πολιτικών αυτών.
Πρώτο παράδειγμα είναι ένα σημαντικό για υποβαθμισμένες οικονομίες πρόγραμμα που αφορά τις μικροχρηματοδοτήσεις, σε ανέργους ή σε μικροεπενδυτές που, είτε δεν έχουν πρόσβαση στο τραπεζικό σύστημα της χώρας τους, είτε άλλοι περιορισμοί δεν τους επιτρέπουν να δανειοδοτηθούν, ή δανειοδοτούνται με ιδιαίτερα επαχθείς όρους. Η χώρα μας μεχρι πρότινος δεν συμπεριλαμβανόταν στις χώρες με ισχυρή προικοδότηση και μόλις πριν λίγους μήνες πήρε τα πρώτα 5 εκατ.€ η Παγκρήτιος Τράπεζα, εκεί που άλλες χώρες έχουν πάρει εκατοντάδες εκ. €, και μάλιστα χωρίς να έχουν και σημαντικές διεξόδους με ανέργους ή πολύ μικρούς επιχειρηματίες που αδυνατούν να έχουν πρόσβαση στο τραπεζικό σύστημα. Έχουμε αναφερθεί πολλές φορές στο πρόγραμμα αυτό και στη μεγέθυνση που θα είχαν οι αιτούμενοι πόροι, αν συμπεριλάβουμε και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Στρατηγικών Επενδύσεων (ΕΤΣΕ ή αλλιώς πρόγραμμα Γιούνκερ)..
Άλλο παράδειγμα είναι η εφαρμογή ενός έξυπνου εργαλείου που ονομάζεται net metering και πρωτοεμφανίστηκε γύρω στο 2009 στην Αμερική. Το σύστημα αυτό επιτρέπει να μη δημιουργούνται αδιέξοδα σε λογαριασμούς παρόχων ηλεκτρικής ενέργειας, όπως οι εκατοντάδες χιλιάδες Ελλήνων νοικοκυραίων και μικροεπιχειρηματιών που δεν αντέχουν (οι περισσότεροι) να ανταπεξέλθουν και στις δαπάνες αυτές.
Άλλο παράδειγμα είναι το πρόγραμμα ΕΑΣΥ που αφορά τη δωρεάν κατανομή τροφίμων και άλλων ειδών σε απόρους. Για όλα αυτά τα προγράμματα άλλες χώρες μέλη καταφέρνουν και προικοδοτούνται με κατά πολύ σημαντικότερα ποσά απότι η χειμαζόμενη Ελλάδα.
Είναι καιρός πιστεύω να αλλάξουμε ρότα και να μπούμε δυναμικά στο θέμα της διεκδίκησης κοινοτικών πόρων για μια χειμαζόμενη οικονομία που έχει απόλυτη ανάγκη και το τελευταίο λεπτό. Και οι φορείς στη χώρα μας είναι κατάλληλα εξοπλισμένοι, έστω και αν αγνοούν το πώς και το πόσα.
Το πιο χτυπητό παράδειγμα είναι η εμπλοκή των ΟΤΑ.
Οι ΟΤΑ εξ ορισμού μπορούν να διεκδικήσουν κοινοτικούς πόρους και να πάψουν να μπερδεύονται πλέον οι δημοτικοί και περιφερειακοί άρχοντες με τους πόρους που αποτελούν την προίκα του ΕΣΠΑ. Οι πόροι του ΕΣΠΑ καθορίζονται με ευθύνη της εκάστοτε κυβερνήσεως και προσανατολίζονται προς επενδύσεις του ιδιωτικού τομέα ή για έργα απαραίτητης υποδομής που διευκολύνουν τη ροή ενεργοποίησης και λειτουργίας του ιδιωτικού τομέα. Αλλά στα κοινοτικά προγράμματα μπορούν να συμμετάσχουν το σύνολο των οικονομούντων προσώπων (φυσικών ή νομικών) σεβόμενοι κοινούς κανόνες και ακολουθώντας συγκεκριμένες διαδικασίες.
Η συγκυρία είναι η καλύτερη δυνατή και είναι καιρός να ξεκινήσουν όλοι οι ενδιαφερόμενοι να διερευνούν τις συνθήκες κάτω από τις οποίες μπορούν να εκμεταλλευτούν το ενδεχόμενο άντλησης κοινοτικών πόρων.
Και αυτό είναι ένα σημάδι ανάταξης της ελληνικής οικονομίας και ένα φρένο στο καρκίνωμα της παγκοσμιοποίησης, που έχει εξουθενώσει την ελληνική οικονομία.
1. https://ec.europa.eu/commission/publications/reflection-paper-harnessing-globalisation_el
2. https://www.greentechmedia.com/articles/read/grading-net-metering-program-one-state-at-a-time
