Και εκεί που όλα έδειχναν να έχουν πάρει το δρόμο τους, οι μεγάλες χώρες, μέσω των εμπορικών συμφωνιών να έχουν ποδηγετήσει το σύνολο της παγκόσμιας οικονομικής δύναμης, που προέρχεται αποκλειστικά από τη γη και την εργασία, έρχεται ένας νομιζόμενος ηγέτης και νομιζόμενος πλανητάρχης, ικανός να ξεκινήσει πόλεμο με όλα τα συμφέροντα ανατολής και δύσης, αδιαφορώντας για τα αποτελέσματα. Έτσι, ο κ. Τραμπ νομίζει ότι αν ξεκινήσει εμπορικό πόλεμο θα λυγίσουν οι Ρώσοι και οι Κινέζοι και εκείνος θα είναι ο νικητής. Και επειδή αντίθετοι είναι και οι φίλοι του, οι Ευρωπαίοι, διατείνεται ότι σε κάθε περίπτωση αυτός θα είναι ο νικητής.
Η γνώση των πραγμάτων διδάσκει, για μια ακόμη φορά ότι ο εμπορικός πόλεμος έτσι όπως τον προσανατολίζει ο αμερικάνος πρόεδρος Τραμπ, θα πλήξει χώρες της περιφέρειας και δευτερεύοντα εξαγόμενα προϊόντα. Φοβούμαι ότι οι αμερικάνες νοικοκυρές θα ζήσουν και χωρίς λάδι και φέτα, που μπορεί για τη χώρα μας να είναι σημαντικό να εξάγουμε τα προϊόντα που εξάγουμε, αλλά αυτοί μπορεί να τα αντικαταστήσουν με φυτικά έλαια, όπως οι φίλοι μας οι Γιουγκοσλάβοι τον καιρό του Τίτο, είχαν αντικαταστήσει τον καφέ με το … ρεβίθι.
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα με τη σειρά μήπως και μετά από ορισμένες απόψεις καταλήξουμε σε κάποιο εμφανές συμπέρασμα.
Ο Πρόεδρος Τραμπ και η εμπορική του ομάδα βρίσκονται σε μια πορεία προστατευτισμού και οικονομικού εθνικισμού και με το πρόσχημα ανησυχιών για την εθνική ασφάλεια, θα εφαρμόσει δασμό 25% σε όλους τους τομείς του χάλυβα και ένα τιμολόγιο 10% για όλες τις εισαγωγές αλουμινίου στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Σύμφωνα με τη δεξαμενή σκέψης Bruegel η ΕΕ1 θα αντιμετωπίσει τέσσερα προβλήματα:
Α) Επιπτώσεις στην ευρωπαϊκή βιομηχανία,
Β) Τρόποι αποτροπής της ευρύτερης προστατευτικής ώθησης του Τραμπ
Γ) Πώς να χρησιμοποιήσει το σύστημα διαφορών του ΠΟΕ στην προκειμένη περίπτωση,
Δ) Πώς πρέπει να προετοιμαστούμε για το ενδεχόμενο ενός παγκοσμίου φαινομένου.
Πάντως ο Τραμπ πραγματοποίησε αυτό που είχε δηλώσει και μάλιστα από πολύ παλιά. Με μια διαφορά που είναι η επίκληση της εξαίρεσης για την εθνική ασφάλεια. Το σημείο αυτό στην προκειμένη περίπτωση έχει συνέπειες που υπερβαίνουν τα στενά τομεακά αποτελέσματα: αντιπροσωπεύει μια πρόκληση για το παγκόσμιο εμπορικό σύστημα, όπως το γνωρίζουμε, και φυσικά κανείς δεν προδικάζει τις συνέπειες που θα δούμε.
Η επίπτωση στην ευρωπαϊκή βιομηχανία χάλυβα είναι πιθανό να είναι περιορισμένη και η αυξημένη προστασία του ευρωπαϊκού χάλυβα είναι πιθανόν να είναι αντιπαραγωγική
Η ΕΕ πρέπει να αντιδράσει σθεναρά και γρήγορα για να αποτρέψει τον προστατευτισμό της διοίκησης, ακόμη και αν η νομιμότητα των αντιποίνων της ΕΕ θα αμφισβητηθεί λόγω μη τήρησης της δέουσας διαδικασίας
Η συζήτηση γύρω από την εμπορική πολιτική στις Ηνωμένες Πολιτείες σπανίως ήταν πιο ζωντανή και γι ‘αυτό είναι ζωτικής σημασίας να γνωρίζουν οι άνθρωποι ότι υπάρχει ένα μεγάλο κόστος για τις προστατευτικές πολιτικές που πρέπει να πληρώνονται από την άποψη των χαμένων αγορών, των κερδών και των θέσεων εργασίας. Χωρίς αυτή τη συνειδητοποίηση, η σημερινή πολιτική ισορροπία μπορεί μόνο να οδηγήσει σε όλο και περισσότερο προστατευτισμό. Οι πιέσεις προστατευτισμού είναι πιθανό να ενταθούν καθώς το εμπορικό έλλειμμα των ΗΠΑ
Η ΕΕ προβάλλει το επιχείρημα ότι δεν υπάρχουν λόγοι εθνικής ασφάλειας για τα αμερικανικά μέτρα εναντίον των δικών της στρατιωτικών συμμάχων και ότι οι ΗΠΑ εκδίδουν στην πράξη μια επείγουσα εγγύηση για τη χαλυβουργία της και όχι μια διασφάλιση της εθνικής ασφάλειας. Ως εκ τούτου, η ΕΕ δικαιούται, σύμφωνα με την ΕΕ, αποζημίωση βάσει του άρθρου 23 της ΓΣΔΕ που θα συμφωνηθεί εντός 90 ημερών. Η ζημία που προκαλείται στους εξαγωγείς της ΕΕ εκτιμάται σε 3,5 δισεκατομμύρια. δολάρια, αλλά θα μπορούσε να είναι ακόμη μεγαλύτερη εάν ο Καναδάς και το Μεξικό αποκλείονται μόνιμα από το μέτρο) και η αποζημίωση που προβλέπεται από την ΕΕ μετά τις 90 μέρες θα λάβει τη μορφή μεγάλων τιμολογίων σε ευρύτατο φάσμα προϊόντων που είναι πολιτικά ευαίσθητα στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπως οι μοτοσυκλέτες Harley Davidson.
Η ΕΕ πρέπει να αμφισβητήσει την επίκληση της εξαίρεσης για την εθνική ασφάλεια από τις Ηνωμένες Πολιτείες στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου (ΠΟΕ). Οι ΗΠΑ και η ΕΕ συνεργάστηκαν επί μακρόν για την αποφυγή αμφισβητήσεων στις οποίες εμπλέκεται οποιοδήποτε μέρος του ΠΟΕ και οι οποίες επικαλούνται την εξαίρεση εθνικής ασφάλειας.
Είναι προφανές ότι η κίνηση μιας υπόθεσης εναντίον των Ηνωμένων Πολιτειών σε αυτή την περίπτωση είναι μια επικίνδυνη πορεία.
Η ΕΕ θα πρέπει να προετοιμαστεί για το ενδεχόμενο μετά ΠΟΕ εποχής ή ενός κολοσσιαίου κόσμου ΠΟΕ. Αν σκεφτεί κανείς ότι οι τύποι εμπορικών συμφωνιών της ΕΕ περιλαμβάνουν 1) Προσωπικές Συντεχνίες. 2) Συμφωνίες σύνδεσης, συμφωνίες σταθεροποίησης, συμφωνίες ελευθέρων συναλλαγών και συμφωνίες οικονομικής εταιρικής σχέσης. 3) Συμφωνίες εταιρικής σχέσης και συνεργασίας.
Εάν ο ΠΟΕ παύσει να λειτουργεί ως βιώσιμος οργανισμός, οι σχέσεις με την Κίνα και με πολλές άλλες χώρες με τις οποίες η ΕΕ δεν έχει εμπορικές συμφωνίες θα πρέπει να λειτουργούν με τρόπο παρόμοιο με αυτόν των Ηνωμένων Πολιτειών. Ωστόσο, δεδομένου ότι τα κράτη μέλη της ΕΕ τείνουν να εμπορεύονται κυρίως στο εσωτερικό της ένωσης, οι ρυθμίσεις αυτές συνεπάγονται ότι το μερίδιο των κρατών μελών θα καλύπτεται είτε από την ενιαία αγορά είτε από τις εμπορικές συμφωνίες της ΕΕ με τρίτους. Το μήνυμα εδώ είναι ότι η ΕΕ πρέπει να διερευνήσει αυτά τα εναλλακτικά σενάρια προκειμένου να εξαχθούν πλήρως οι επιπτώσεις τους, οι οποίες υπερβαίνουν το πεδίο αυτής της σύντομης σημείωσης.
Βέβαια, μια σωστή ίσως λύση είναι να περιμένει την αντίδραση του ΠΟΕ η ΕΕ αντί να αντιδράσει, όπως τώρα που υιοθετεί κινδυνολογία και αντίμετρα, πριν αν υπάρξει ένα νομοθέτημα που να θέτει σε αμφισβήτηση τα σημερινά δρώμενα.
Ο τρόπος που επιχειρείται πισώπλατα μαχαίρωμα του ΠΟΕ δεν περιποιεί καμιά υπεύθυνη στάση από πλευράς ΗΠΑ. Μια αναρχοκρατούμενη εμπορευσιμότητα θα επιτρέψει να αργοπορήσει ο κόσμος να μπει σε νέα τάξη. Και η αρχή μιας αναρχοκρατούμενης παγκοσμιοποίησης θα επιτρέψει σε πολλά ισχυρά συμφέροντα να βγάλουν τα νύχια τους έξω και απομένει να δούμε πόσο αίμα θα χύνεται στους δρόμους. Ας μη λησμονούμε ότι οι πόλεμοι με όπλα έχουν το οικονομικό κίνητρο σε πρώτο επίπεδο. Ότι ακριβώς λέει ο άσκεφτος Τραμπ.
1. http://bruegel.org/2018/03/u-s-steel-and-aluminum-tariffs-how-should-the-eu-respond/
