Μέρος 110ο
Εκτός από τη μικροχρηματοδότηση, η στόχευσή μας είναι να αναφερθούμε και στην κοινωνική επιχειρηματικότητα. Παρά το ότι οι αθλιότητες του Δ.Ν.Τ. δεν έχουν τέλος με την άμοιρη πατρίδα μας και αφού αυτοί δε διστάζουν να θέτουν στην πυρά ολόκληρους λαούς προκειμένου να εξασφαλίζουν την εφαρμογή των δικών τους πολιτικών. Σοβαρή είναι η εφαρμογή της πολιτικής του Δ.Ν.Τ. να φτωχοποιήσουν τον ελληνικό λαό και δυστυχώς σε σημαντικό βαθμό το έχουν καταφέρει. Μαζί όμως με την άθλια πολιτική που διατάζουν οι Γερμανοί και εφαρμόζουν τα τσιράκια τους. Ητοι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (Ε.Κ.Τ.). Ετσι, εμείς είμαστε υποχρεωμένοι πλέον να αναφερόμαστε στα αμελητέα ποσά των δράσεων κοινωνικού χαρακτήρα μήπως και δώσουμε ελάχιστη υπομονή και ελπίδα σε νέους που δεν έχουν πρόσβαση σε τραπεζικό σύστημα, όπως είναι ολόκληρος ο λαός μας.
Οι λέξεις – κλειδιά που χρησιμοποιούνται στο σημερινό μας σημείωμα είναι η Κοινωνική οικονομία, η Κοινωνική επιχειρηματικότητα, ο Κοινωνικός επιχειρηματίας. Η Κοινωνική λογοδοσία και τα Ηθικά κεφάλαια.
Η κοινωνική οικονομία στην Ελλάδα1
Σύμφωνα με τον Ν. 4019/2011, Κοινωνική Οικονομία ορίζεται: «το σύνολο των οικονομικών, επιχειρηματικών, παραγωγικών και κοινωνικών δραστηριοτήτων, οι οποίες αναλαμβάνονται από νομικά πρόσωπα ή ενώσεις προσώπων, των οποίων ο καταστατικός σκοπός είναι η επιδίωξη του συλλογικού οφέλους και η εξυπηρέτηση γενικότερων κοινωνικών συμφερόντων».
Ως φορέας της Κοινωνικής Οικονομίας θεσπίζεται η Κοινωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση (Κοιν.Σ.Επ.). Είναι αστικός συνεταιρισμός με κοινωνικό σκοπό και διαθέτει εκ του νόμου την εμπορική ιδιότητα.
Εξάλλου, σύμφωνα με το εκπαιδευτικό υλικό για τα κέντρα διά βίου μάθησης, με τίτλο «Κοινωνική Οικονομία – Κοινωνική Επιχειρηματικότητα2, αναφέρονται ως προσδοκώμενα αποτελέσματα (μελέτης) της ενότητας ότι οι ασχολούμενοι θα είναι σε θέση να:
• διακρίνουν τις έννοιες της κοινωνικής επιχειρηματικότητας και του κοινωνικού επιχειρηματία,
• σχεδιάζουν ένα επιχειρηματικό πλάνο για την ίδρυση μιας επιχείρησης στον τομέα της κοινωνικής επιχειρηματικότητας,
• αντλούν ιδέες κοινωνικής επιχειρηματικότητας από τις υφιστάμενες διεθνείς και εθνικές πρακτικές,
• αποκτήσουν επαρκείς εμπειρίες, ώστε να είναι ικανοί να απασχοληθούν σε επιχειρήσεις κοινωνικής οικονομίας,
• αποκτήσουν γνώσεις για το θεσμικό πλαίσιο που διέπει την κοινωνική επιχειρηματικότητα σε διεθνές και εθνικό επίπεδο.
Επισκόπηση της Κοινωνικής Οικονομίας
Η έννοια της κοινωνικής επιχειρηματικότητας είναι δημοφιλής εδώ και αρκετά χρόνια και ειδικότερα κατόπιν της οικονομικής κρίσης που έπληξε τη Μεγάλη Βρετανία κατά τη δεκαετία του 1980 και υποχρέωσε την τότε πρωθυπουργό της χώρας Μάργκαρετ Θάτσερ να τονίσει δημόσια την απουσία «επιχειρηματικής κουλτούρας» τόσο στη χώρα της όσο και στην υπόλοιπη Ευρώπη. Μια ανακοίνωση που θεωρήθηκε ως ένα οξύμωρο λεκτικό σχήμα κατά την Elizabeth Chell (2007) διότι συνδέει τον όρο «επιχειρηματικός» ή «επιχείρηση» με σαφώς χαρακτηριστικά ατομικής δράσης με τον όρο «κουλτούρα» που περιέχει γνωρίσματα συλλογικής δράσης. Η οικονομική κρίση του 1980 και η έννοια της «επιχειρηματικής κουλτούρας», όπως διατυπώθηκαν στη Βρετανία, έφεραν το λεγόμενο άνοιγμα των αγορών και τη φιλελευθεροποίηση κάθε οικονομικής έκφανσης, ενώ το αποκορύφωμα της ελεύθερης οικονομίας πραγματοποιήθηκε με την πτώση του υπαρκτού Σοσιαλισμού το 1989 και την επέκταση του φαινομένου της οικονομικής παγκοσμιοποίησης.
Οι αλλαγές στο πολιτικό και οικονομικό περιβάλλον οδήγησαν τις σύγχρονες οικονομίες σε συρρίκνωση του κράτους πρόνοιας και σε μεταβίβαση τμήματος της περιουσίας που ήταν υπό την ιδιοκτησία του κράτους σε ιδιώτες (privatization ή corporatization). Σε αυτό το συνεχώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον, ορισμένες νέες μορφές επιχειρηματικότητας, επιχειρήσεων και επιχειρηματιών αναδείχθηκαν, που ουσιαστικά αποπειράθηκαν να καλύψουν το κενό της κρατικής πολιτικής στην αντιμετώπιση των ζητημάτων κοινωνικής πρόνοιας. Οι επιχειρήσεις αυτού του είδους δίνουν μεγαλύτερη έμφαση στην κοινωνική αποτελεσματικότητα και λιγότερο ενδιαφέρον στην οικονομική κερδοφορία.
Κοινωνική Επιχειρηματικότητα
Η κοινωνική επιχειρηματικότητα θεωρείται κρίσιμη παράμετρος και κατάλληλη πρακτική για την ανακούφιση αρκετών κοινωνικών προβλημάτων που αφενός δεν έχει τη δυνατότητα να επιλύσει το κράτος και αφετέρου ο ιδιωτικός τομέας δεν είναι πρόθυμος να αναλάβει πρωτοβουλίες, αφού τα οικονομικά οφέλη θεωρούνται μηδαμινά.
Για την κοινωνική διάσταση εμφανίζεται μια πλειάδα ορισμών με έμφαση κυρίως σε θέματα εύρεσης νέων ευκαιριών υψηλής κοινωνικής αξίας (social value), νέων καινοτομιών και τολμηρών εγχειρημάτων με χαμηλές οικονομικές αποδόσεις.
Κοινωνικές Επιχειρήσεις
Η κοινωνική επιχειρηματικότητα λαμβάνει την υπόστασή της με τη δημιουργία κοινωνικών επιχειρήσεων. Στην κατηγορία των κοινωνικών επιχειρήσεων περιλαμβάνεται ένα μεγάλο εύρος οικονομικών μορφωμάτων που αναλαμβάνουν επιχειρηματικές πρωτοβουλίες όπως είναι οι Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις (ΜΚΟ), οι μη κερδοσκοπικοί οργανισμοί, οι συνεταιρισμοί και οι κοινωνικές επιχειρήσεις κερδοσκοπικού χαρακτήρα. Ειδικότερα, μια εκτενής συζήτηση έχει διεθνώς αρχίσει για την καταγραφή των διαφοροποιήσεων του όρου κοινωνική επιχείρηση με τους όρους κοινωνική επιχειρηματικότητα και κοινωνική οικονομία.
Για να θεωρηθεί μια επιχείρηση κοινωνική πρέπει να πληρούνται ορισμένα βασικά χαρακτηριστικά όπως είναι η συμμετοχή συνεργαζόμενων μελών με έμμισθη εξαρτημένη εργασία καθώς και εθελοντών με άμισθη εργασία και σύμπραξη διάφορων ιδιωτικών και δημόσιων οργανισμών. Ομοίως, μια κοινωνική επιχείρηση πρέπει να παρέχει υπηρεσίες που προωθούν τις κοινωνικές αξίες όπως είναι η προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, η διατήρηση του πολιτιστικού περιβάλλοντος, η φροντίδα ανθρώπων με ειδικές ανάγκες, και η ανάπτυξη των τοπικών κοινωνιών.
Ο οργανισμός για την Ανάδειξη των Κοινωνικών Επιχειρήσεων στην Ευρώπη (The Emergence of Social Enterprise in Europe) παρουσιάζει ορισμένα χαρακτηριστικά που είναι απαραίτητα προκειμένου να θεωρηθεί μια επιχείρηση ως κοινωνική. Τα χαρακτηριστικά αυτά είναι:
1. η συνεχής δραστηριότητα παραγωγής προϊόντων και υπηρεσιών,
2. ο μεγάλος βαθμός αυτονομίας,
3. ο μεγάλος βαθμός οικονομικής διακινδύνευσης (ρίσκου),
4. ο περιορισμένος βαθμός έμμισθης εργασίας,
5. ο ρητός σκοπός να ωφελείται η κοινωνία,
6. η πρωτοβουλία που προωθείται από τις ομάδες της κοινωνίας,
7. η δύναμη των αποφάσεων να στηρίζεται περισσότερο σε εκείνα τα μέλη που δεν είναι οι κάτοχοι του χρηματικού κεφαλαίου,
8. η συμμετοχή στην επιχείρηση όλων των ανθρώπων που επηρεάζονται από τη δραστηριότητα και
9. η περιορισμένη διανομή κερδών.
Στο επόμενο σημείωμά μας θα αναφερθούμε διεξοδικά στο πρόγραμμα EASI και στη συσχέτισή του με τους τομείς μικροεπιχειρηματικότητας και μικροχρηματοδοτήσεων και θα κλείσουμε με ένα τελευταίο παράδειγμα χρηματοδότησης κοινωνικών επιχειρήσεων στη Γαλλία.
Το συμπέρασμα είναι ότι άμεσα πρέπει να κινηθούν οι απαραίτητοι μηχανισμοί για να αρχίσουν ροές μικροχρηματοδοτήσεων, αν όντως η ηγεσία του Υπουργείου Ανάπτυξης θεωρεί ότι θα πρέπει να «λειανθεί» η οικονομία, ώστε να αντέξει την ανυπαρξία των επενδύσεων ΕΣΠΑ, εκτός αν δεν ενδιαφέρεται πια κανείς σε αυτόν τον τόπο.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
1. http://www.keko.gr/el/Pages/page2.aspx
2. Έκδοση του ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ, ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ, με συγγραφέα τον κ. Ιωάννη Νικολάου
