Για εγκλήµατα πολέµου στην µάχη της Κρήτης
Και επειδή είναι ο καιρός -28 Οκτωβρίου- που κατά τον ποιητή το έθνος έχει συνήθειο να εορτάζει λαµπρά τον µεγάλο και νικηφόρο κατά των Ιταλών πόλεµο του 1940. Ένας πόλεµος όµως που τελείωσε µε την Γερµανική εισβολή και κατοχή 1941 και την µακρά οδύνη τεσσάρων χρόνων ανείπωτης φρίκης.
Έχουν γραφτεί εκατοντάδες βιβλία και χιλιάδες σελίδες. Ξεχωριστή είναι η ιστορία της παγκόσµια αναγνωρισµένης για την σπουδαιότητά της «Μάχη της Κρήτης – Μάης 1941» ένας αγώνας που συνεχίστηκε ασταµάτητα ως το 1945.
Μέσα στην φρικτή απανθρωπιά του Γ΄Ράιχ και πρίν και µετά τον πόλεµο, οι Κρητικοί τίµησαν και τους ξένους δολοφόνους µε την ιερότητα που αξίζει στο κάθε νεκρό . Αυτή ήταν η ηθική σεβασµού των νεκρών από τον νεκρό του Πάτροκλου στην Ιλιάδα και την Αντιγόνη στον Σοφοκλή.
Επαναλαµβάνοντας το γνωστό ριζίτικο, που µόνο η κρητική λεβεντιά και η σοφία µπορεί να εκφράσει, αποκαλύπτει κι αυτό το µέγεθος του προβλήµατος: «Γροικάτε είντα παράγγελνε η Κρήτη τω(ν) παιδιώ(ν) τζη. Μετρήσετε τα µνήµατα των εδικώ(ν) και ξένω(ν), σ’ ούλα ν’ ανάψετε κερί, λιβάνι και καντήλι, κι αν έρθου(ν) κι εδικολογιές τω(ν) ξένω(ν) σκοτωµένω(ν), να τσι φιλοξενήσετε…».
Μέσα από τις λίγες γραµµές, το παραπάνω ριζίτικο διδάσκει, ακόµη και σήµερα, ένα διαφορετικό ήθος. Προσδίδει βάλσαµο παρηγοριάς για τις αξίες και τις αρετές που ήταν συνυφασµένες µε τον λαό µας στις λέξεις πρεπιά, ανθρωπιά, φιλότιµο, τιµή, αξιοπρέπεια. Η πολύπαθη Κρήτη δίδει παραγγελιά στα παιδιά της να µετρήσουν τα µνήµατα, δικά και ξένα, να ανάψουν κεριά και να θυµιατίσουν όλα τα µνήµατα χωρίς διάκριση.
Έχει κατ’επανάληψη αναφερθεί και είναι γνωστή η προσφορά της Εκκλησίας- Ιδιαίτερα δε της Μονής Γωνιάς -δίπλα στην Ακαδηµία, να φιλοξενήσει τις οστεοθήκες των νεκρών αυτών, ώσπου να ετοιµασθεί το Νεκροταφείο στο Μάλεµε. Οι Μοναχοί λησµόνησαν τα προσωπικά τους βάσανα στη διάρκεια του πολέµου και τις ζηµιές που είχε υποστεί η Μονή τους. ……Μία φιλοξενία, λοιπόν, µία αγκαλιά στα χώµατα της ιερής Κρήτης …
Την ίδια στιγµή τα µνηµεία στην Κρήτη στέκουν αγέρωχα και µας θυµίζουν κι αυτά ότι στο ίδιο χώµα υπάρχουν µνήµατα µε κρητικόπουλα, αδέλφια, οικογένειες ολόκληρες, µανάδες µε τα παιδιά στην αγκαλιά… Τί σηµαίνουν, όµως, όλα αυτά για τα νέα παιδιά οι τόποι που δεινοπάθησαν περισσότερο κατά την κατοχή (π.χ. Ανώγεια, Αµάρι, Κερίτης, Κοντοµαρί, Κακόπετρος, Μαλάθυρος, Κάντανος, Μονή, Λειβαδάς, Κουστογέρακο, Βιάννος κ.ά.); Υπάρχει µνήµη και πώς ορίζεται; Τι είναι η µνήµη; Πώς έγινε αυτός ο απερίγραπτος ηρωϊσµός, ο ακατανόητος από τον άλλο κόσµο-η Κρήτη ένα νησί!
Στο ερώτηµα από πού πήραν άραγε εντολές και οδηγίες, όλοι αυτοί οι απλοί άνθρωποι της Κρήτης, απαντά µε σθένος ο µακαριστός Κισάµου και Σελίνου κυρός (Ειρηναίος Γαλανάκης): «Κι αν µε ρωτήσει κανείς ποιος πρόσταξε τη Μάχη της Κρήτης, θα απαντούσα: η Παράδοση της Κρήτης. Η Ιστορία της Κρήτης. Όχι εκείνη που είναι γραµµένη στα βιβλία για να διδάσκεται επ’ αµοιβή µισθού και βαθµού στα Σχολεία µας, µα η άλλη που είναι γραµµένη στη Μνήµη, στην ψυχή του Λαού µας και διδάσκεται στις δύσκολες ώρες, µε αυθόρµητες και γενναίες πράξεις. Όταν πέφτανε οι Γερµανοί στην Κρήτη, οι Κρητικοί δεν περίµεναν να πάρουν οδηγίες ούτε από την Κυβέρνηση (δεν υπήρχε), ούτε από τα κόµµατά των. Πήρανε οδηγίες από τη συνείδηση και την ιστορία των, από τη µνήµη και τους προγόνους των. Από τον Καντανολέων, από τον Σήφακα, τον Χατζηµιχάλη, τον Κριάρη και τον Σκαλίδη»
Στην µετέπειτα εποχή- µετά την ήττα του γερµανικού ολοκληρωτισµού- Ο µακαριστός αοίδιµος Ειρηναίος και ο Αλέξανδρος Παπαδερός συνιδρυτές της Ακαδηµίας πολλά οφείλουν στην συνδροµή και συνεργασία, της Γερµανίας εκείνης των επιστηµών , της τέχνης των επιστηµονικών ερευνών και της µελέτης του Ελληνικού πολιτισµού.
Πρόσφατα είδε το φως της δηµοσιότητας ένα σηµαντικό βιβλίο, µε τον τίτλο «Πρακτικά Γερµανικών ∆ικαστηρίων για Εγκλήµατα Πολέµων στην Κρήτη» (Χανιά 2024, 350 σελ.), της Εταιρείας Ίδρυσης Μουσείου της Μάχης της Κρήτης, της Κατοχής και της Αντίστασης, µε την επιµέλεια του ∆ρ Αλέξανδρου Παπαδερού.
Ο Ulrich Kaldebach, Γερµανός κληρικός διακεκριµένος θεολόγος και συγγραφέας, σε ειδική τελετή στην ορθόδοξη Ακαδηµία- που καιρό τώρα µε πρόεδρο τον σεβασµιώτατο Αµφιλόχιο και γενικό ∆/ντή τον ∆ρ. Κων/νο Ζορµπά συνεχίζει να προσφέρει την εδώ και 56 χρόνια ανεκτίµητη πνευµατική και κοινωνική προσφορά- προσέφερε ένα πολύτιµο δώρο505 σελίδων τα γερµανικά έγγραφα δικαστικού περιεχοµένου, που αναφέρονται σε εγκλήµατα πολέµου διαπραχθέντα από Γερµανούς στην µάχη της Κρήτης και την κατοχή καθώς και µεγάλο αριθµό φωτογραφιών.
Στο βιβλίο – που πολλοί συνέβαλλαν . υπάρχουν σηµαντικά έγγραφα (µεταφρασµένα στην ελληνική γλώσσα) των γερµανικών αρχών της δεκαετίας 1960-1970, προκειµένου να απαντηθούν αιτήµατα προς την Οµοσπονδιακή ∆ηµοκρατία της Γερµανίας που υπέβαλλε το Ελληνικό Κράτος, σχετικά µε τη διερεύνηση συγκεκριµένων καταγγελιών για εγκλήµατα πολέµου των γερµανικών κατοχικών στρατιωτικών. Επισηµαίνεται όχι πρώτη φορά και από επισήµους της Ελληνικής πολιτείας, η «απροθυµία των αρµόδιων γερµανικών αρχών να εξετάσουν σε βάθος τις κατηγορίες»
Ουσιαστικά και υστερόχρονα-1960- υπάρχει βάσει πολυσέλιδων νοµικίστικων ερµηνειών και πολυσέλιδων δικογραφιών η αθώωση όλων . Πρά ταύτα διασταυρώνονται τα περισσότερα εγκλήµατα ,οι αγώνες των Κρητικών αλλά και οι οι τόποι θυσίας καθώς και η ολική καταστροφή δεκάδων χωριών .Βιβλίο ιστορικά πολύτιµο ιδιαίτερα των µελετητών και των Ιστορικών Αρχείων.
. Η µνήµη, λοιπόν, δεν µπορεί να είναι µόνο µέσα από τη θύµηση της βίας, των στρατιωτικών εκδηλώσεων, την κατάθεση στεφάνων, Είναι, λοιπόν µνήµη, και η αέναη επιστροφή του νου και η ιστορία, όχι εις το παραχρήµα -στο τώρα- αλλά ες αεί-πάντοτε- υποµινήσκει και διδάσκει: ποια η ανθρώπινη φύση, ποια η πνευµατική δύναµη, ποιος ο άνθρωπος που αγωνίζεται στο σκοτάδι για το φως ή ποιες σκοτεινές δυνάµεις παραµονεύουν πάντα ,όταν και στις µέρες µας βιώνοµε µορφές βίας και τρόµου.
Τα άλλοτε θύµατα του ολοκαυτώµατος «οι Εβραίοι» πρωτοστατούν στη γενοκτονία των Παλαιστινίων και η Ευρώπη συµµετέχει σ’ένα αδιέξοδο πόλεµο στο έδαφός της, στο όνοµα επίπλαστων αξιών αλλά εξόφθαλµα συγκεκριµένων συµφερόντων.
‘Οσο υπάρχοµε ως ‘Έθνος, ζητούµενο θα είναι οι ψυχές µας και ιδιαίτερα των νέων , να εµπνέονται από τα ιδανικά των αγώνων για αξιοπρέπεια και ελευθερία και γι’ αυτό η µάχη της Κρήτης θα συνεχίζεται. Η ιστορία από γραπτές πηγές, τα µνηµεία και τα Μουσεία αναµφίβολα είναι η αναµφισβήτητη ζωτανή και διδάσκουσα µνήµη στο ατοµικό και συλλογικό µας γίγνεσθαι.
Γ. Πευκιανάκης φιλόλογος-
