Η Μεσόγειος θα ζήσει πιο έντονα τις κλιµατικές κρίσεις, όπως λένε οι ειδικοί, είναι το hot spot της κλιµατικής κρίσης σε παγκόσµιο επίπεδο…
∆υστυχώς το ελληνικό µοντέλο ανάπτυξης, συνεχίζει να είναι ακόµα προσανατολισµένο στην ανεξέλεγκτη οικοδόµηση, σε βάρος του ελεύθερων φυσικών χώρων. Ας φανταστούµε λοιπόν την πόλη µας, χωρίς δέντρα και πράσινο.
Σε µικρογραφία βιώνουµε ήδη την αρνητική αλλαγή,στον ∆ηµοτικό Κήπο, µετά τη µείωση του πρασίνου και την αντικατάσταση του χώµατος από οικοδοµικά υλικά. Το καλοκαίρι δεν υποφέρεται η ζέστη και τον χειµώνα µε µια δυνατή βροχή κοντεψαµε να πνιγούµε.
Και για να βάλουµε τα πράγµατα σε µια τάξη. Τι είναι και σε τι χρησιµεύει το περιβόητο πράσινο: Είναι ιδεοληψία… µια απλή κινηµατική δράση… ή µήπως είναι µια ανάγκη επιβίωσης πλέον, για τις σύγχρονες πόλεις;
Η ελάχιστη αναλογία στις πόλεις, πρασίνου ανά κάτοικο δεν µπορεί να είναι κάτω από τα 9 m2, σύµφωνα µε τις κατευθυντήριες οδηγίες του Παγκόσµιο Οργανισµό Υγείας. Η ελληνική νοµοθεσία θέτει σαν όριο τα 8m2 ανά κάτοικο. Τι έχουµε στην Ελλάδα; Για την Αθήνα που υπάρχουν στοιχεία, βλέπουµε ότι το 1994 είχαµε 2,55m2 και φτάσαµε σήµερα στα 0,96 m2/κάτοικο, σύµφωνα µε µελέτη του WWF. Γενικά στην χώρα µας, το ποσοστό συνολικής πράσινης υποδοµής βρίσκεται στις τελευταίες θέσεις… η Αθήνα και Βαλέτα στο 17% µε µέσο όρο στις Ευρωπαϊκές πρωτεύουσες το 41%.
Όσον αφορά το ποσοστό δενδροκάληψης η χώρα µας βρίσκεται πάλι στις τελευταίες θέσεις, όταν κατά µέσο όρο τα δέντρα καλύπτουν το 29%, σε 38 ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, στην Άγκυρα το 27%, την Ρώµη το 24% και στην Αθήνα το 11%, της αστικής επιφάνειας… Επαρχιακές πόλεις, µε επαρκή αστική δεντροκάλυψη, είναι η Καλαµάτα, µε 54% η Καβάλα µε 45%, η Πάτρα µε 36% και ακολουθεί το Ηράκλειο µε 17%.
Τα Χανιά είναι από τις πόλεις µε χαµηλή αναλογία πρασίνου και αυτό επιβεβαιώνεται και από τα στοιχεία του ΓΠΣ που αναφέρεται ότι, η πόλη παρουσιάζει µια έλλειψη αστικού πρασίνου πάνω από 250 στρ. περίπου,… παρόλο που την αναλογία πρασίνου ανά κάτοικο την έχουν ακόµα περικόψει για την πόλη µας, στα 5,5 m2. ∆ηλαδή, σύµφωνα µε την οδηγία του ΠΟΥ, η έλλειψη στην πόλη µας πράσινων υποδοµών κυµαίνεται στα 410 στρέµµατα. Αυτό το επιβεβαιώνει άλλωστε και η µελέτη Στρατηγικής Βιώσιµης Ανάπτυξης του ∆ήµου Χανίων, 2021 – 2027. Εκεί αναφέρεται ότι, «…παρατηρείται µειωµένη η τιµή NDVI…», όπου αυτή η τιµή είναι ο δείκτης βλάστησης, από δορυφορικά δεδοµένα ακτινοβολίας.
Οι ελλείψεις πράσινων υποδοµών, είναι άλλωστε προφανείς, όταν τα Χανιά έχουν ακόµα µοναδικό πνεύµονα πρασίνου τον ∆ηµοτικό Κήπο, που σχεδίασε το 1870 σε Ευρωπαϊκά πρότυπα ο Ρεούφ Πασά. Έκτοτε, παρόλο που η πόλη των 5.000 επεκτάθηκε οικοδοµικά,….η ∆ηµοτική Ενότητα των Χανίων, είναι η τρίτη πιο πυκνοκατοικηµένη περιοχή στην Ελλάδα, µετά την Αθήνα και Θεσσαλονίκη… δεν βρέθηκε µια ∆ηµοτική Αρχή, να προσθέσει και να οραµατισθεί… έναν άλλο Κήπο… που να ανταποκρίνεται στις ανάγκες του πολίτη. Τουναντίον, αφαιρούν. Να αναφέρω δύο χαρακτηριστικά παραδείγµατα: Η ενοποίηση του Κήπου µε το Πάρκο Ειρήνης, που δεν έγινε και ο χαµένος χρόνος… µπήκαµε στον δεύτερο χρόνο… καθυστέρησης της ανάθεσης της µελέτης για το Πάρκο στο Μαρκόπουλο. Το χειρότερο: Μέχρι να καταθέσουν ασφαλιστικά µέτρα οι πολίτες της γειτονιάς, ο δήµαρχος ονειρευόταν υπαίθριο πάρκινγκ.
Για την αναλογία πρασίνου στην ζώνη µετακίνησης… η περιοχή που κινείται πάνω από το 15% του πληθυσµού για εργασιακούς λόγους… δεν υπάρχουν καν στοιχεία για τα Χανιά και ως εκ τούτου δεν ασχολείται κανείς µε αυτά.
Το ερώτηµα που τίθεται είναι, γιατί ο Παγκόσµιος Οργανισµός Υγείας, βάζει και µε ποια κριτήρια καθορίζει αυτά τα όρια. Γιατί ο ΟΗΕ βάζει σαν στόχο στην Ατζέντα 2030, την παροχή καθολικής πρόσβασης σε ασφαλείς πράσινους δηµόσιους χώρους. Προφανώς κατόπιν µελετών, όπου διαπιστώνονται, οι ευεργετικές επιπτώσεις, των πράσινων υποδοµών στον πολίτη,… όπως :
-Βελτίωση του µικροκλίµατος. Σταθεροποιούν και µειώνουν σηµαντικά τις θερµοκρασιακές µεταβολές……
-Βελτίωση της ποιότητας του αέρα, έως και 300 m απόσταση, αποδεσµεύοντας οξυγόνο, αλλά και ελαττώνοντας την ατµοσφαιρική ρύπανση. Απορροφά και δεσµεύει διάφορους ρυπαντές.
-Ελάττωση των πληµµυρικών φαινοµένων, καθώς και της ηχορύπανσης. Μια επιφάνεια 150 m2, µπορεί να συγκρατήσει,… ανάλογα την µηχανική σύσταση του εδάφους… έως 30.000 λίτρα νερού.
– Εµποδίζουν το φαινόµενο της Αστικής Θερµικής Νησίδας. Τον Ιούλιο που µας πέρασε… .ο πιο θερµός των τελευταίων 142 χρόνων… το φαινόµενο αυτό, δηµιούργησε διαφορές θερµοκρασίας στην πόλη µας έως και 8C
– Προστατεύουν από ανεπιθύµητες ακτινοβολίες. Κατά την διάρκεια της ηµέρας τα φυτά απορροφούν σε υψηλό ποσοστό την ορατή ακτινοβολία (Φωτοσύνθεση) ενώ ανακλούν σε υψηλό ποσοστό την υπέρυθρη ακτινοβολία… απλά, απορροφούν και φιλτράρουν την ηλιακή ακτινοβολία. Γι’ αυτό δεν νοούνται πεζοδρόµια, χωρίς πυκνές δενδροφυτεύσεις.
– Εξοικονόµηση ενέργειας, όχι µόνο µέσω της σκίασης, αλλά κυρίως µέσω της εξατµισοδιαπνοής.
– Χώροι συγκέντρωσης των πολιτών σε έκτακτες ανάγκες, π.χ σεισµοί.
– Αποτελούν τους µοναδικούς χώρους χαλάρωσης, άθλησης, αναψυχής, αλλά και µέρη κοινωνικής συναναστροφής. Εποµένως το επιχείρηµα,ότι οι πράσινες υποδοµές έχουν κόστος, είναι λάθος. Το σωστό ερώτηµα είναι: Το αστικό πράσινο εφόσον µας προσφέρει όλα τα παραπάνω, είναι απαραίτητο; …όπως οι υπόλοιπες υποδοµές µιας πόλης; Εάν ναι, τότε οι ∆ηµοτικές Αρχές είναι πλέον υποχρεωµένες να µας προσφέρουν αυτήν την υπηρεσία.
Εξαιτίας των παραπάνω, το αστικό πράσινο,ε πιδρά θετικά στις τιµές των ακινήτων. …δεν είναι τροχοπέδη, αλλά συνδυάζεται µε την ανάπτυξη.
Με βάση τα παραπάνω, οι δηµοτικοί άρχοντες πρέπει πλέον να κατανοήσουν… αν είναι ικανοί… ότι οι πράσινες υποδοµές, δεν είναι πολυτέλεια, αλλά ζωντανοί χώροι άθλησης και αναψυχής που έχουν πλέον προτεραιότητα σε µια πόλη, για να µπορεί, να είναι βιώσιµη. Πρέπει επιτέλους να καταλάβουν, ότι οι µελλοντικές ερηµοποιηµενες πόλεις, δεν θα προσελκύουν, ούτε τους πολυπόθητους επισκέπτες.
Τώρα θα µου πείτε, ερηµοποίηση; Μήπως είναι υπερβολή;
Όταν το 75% του πληθυσµού σήµερα ζει σε µεγαλουπόλεις, µε πυκνή δόµηση, που το έδαφος έχει εξαφανιστεί και έχει αντικατασταθεί µε άσφαλτο, τσιµέντο και τεράστιους αγωγούς οµβρίων υδάτων για να οδηγούν το βρόχινο νερό στην θάλασσα, τότε είµαστε πολύ κοντά στο φαινόµενο αυτό. Ας αναλογιστούµε τον παραλογισµό Από τη µια πλευρά µαζεύουµε το νερό της βροχής στους αγωγούς οµβρίων και το οδηγούµε στην θάλασσα και από την άλλη, τα λίγα δέντρα που φυτεύουµε, στα πεζοδρόµια, προσπαθούµε να τα ποτίζουµε µε το νερό που γίνεται όλο και πιο σπάνιο. Και βεβαίως τα µεγάλα δέντρα όπως τα πεύκα στα ∆ικαστήρια δεν µπορούν να ποτιστούν µε υπόγεια λάστιχα και σιγά σιγά µας αποχαιρετούν. Πολύ φυσιολογικό, γιατί, κάτω από το στρες της ξηρασίας είναι περισσότερο ευάλωτα σε δευτερογενείς αιτίες και δεν µπορούν πλέον, να επιβιώσουν, σε ένα εχθρικό περιβάλλον. Τι κάνουν οι ∆ηµοτικές µας Αρχές ; Κοστοβόρα πεζοδρόµια,… ενάντια ακόµα και σε οδηγία της Κοµισιόν,… χρησιµοποιώντας µπετόν, που δεν αφήνει το νερό να εισχωρεί και να αποθηκεύεται στο έδαφος. Ακόµα κάθε 2 – 3 χρόνια, σκάβουν τους κεντρικούς δρόµους και τοποθετούν µεγαλύτερους αγωγούς οµβρίων υδάτων. Στην Ευρώπη, πέραν των κυβόλιθων, µε υπόβαση από άµµο, ερευνούν τεχνικές, ώστε το νερό της βροχής να µπορεί να διεισδύει, ακόµα και από την άσφαλτο, στο έδαφος.
Βλέποντας λοιπόν, τις πρακτικές της δηµοτικής Αρχής, αναρωτιόµαστε, αν έχει επίγνωση για την καταστροφή που προξενεί. Προσέξατε, τα χιλιάδες κυβικά µπετόν, που έπεσαν στα σοκάκια των Ταµπακαριών; Φαίνεται,να διαφωνεί µε τον πολεοδόµο καθηγητή του Μίσιγκαν Doug Kelbaugh που λέει: «…οι πόλεις είναι η τελευταία και µεγαλύτερη ελπίδα µας στην µάχη,έναντι της κλιµατικής αλλαγής…».
