Επί του παρόντος, η οικολογία αναγνωρίζεται οµόφωνα ως πολιτική προτεραιότητα. Όλες οι πολιτικές δυνάµεις διεκδικούν µια οικολογική στάση και ισχυρίζονται ότι εφαρµόζουν µια πολιτική που στοχεύει ότι θα καταπολεµήσει την υπερθέρµανση του πλανήτη, θα περιορίσει την υποβάθµιση των οικοσυστηµάτων, τη διατήρηση των φυσικών πόρων ή ακόµα και της βιοποικιλότητας.
Από τη δεκαετία του 1980, έχει αναπτυχθεί µια τάση που θα µπορούσε να προσδιοριστεί ως οικολογική οικονοµία. Η οικολογική οικονοµία (ΟΟ) καλύπτει σχεδόν όλα τα θέµατα που σχετίζονται µε το περιβάλλον.
Η διεπιστηµονική προσέγγιση είναι κεντρική στην ΟΟ. Συνολικά, οι οικονοµικοί επιστήµονες της οικολογίας ευνοούν τις συστηµικές προσεγγίσεις και δίνουν παρόµοια προσοχή στις φυσικές επιστήµες (ζωή, γη και επιστήµες υλικών) και στις κοινωνικές. Για τη συντριπτική τους πλειονότητα, η αποτελεσµατικότητα των οικονοµικών συστηµάτων δεν µετριέται µε ανάλυση κόστους-οφέλους, αλλά από την ικανότητά τους να συνεχίσουν µε έναν οικονοµικά, οικολογικά και κοινωνικά βιώσιµο τρόπο.
Εκεί που οι κλασικοί οικονοµικοί επιστήµονες σκέφτονται µε όρους τιµών και ποσοτήτων αγαθών, οι οικολόγοι σκέφτονται το γνωστικό αντικείµενο που ασχολούνται µέσω της ροής των υλικών και της ενέργειας. Για αυτούς οι ανθρώπινες δραστηριότητες γίνονται αντιληπτές ως φυσικές διαδικασίες, δηλαδή ως ένα σύνολο χηµικών, φυσικών και βιολογικών διεργασιών. Η οικονοµία θεωρείται εποµένως ως ένα υποσύστηµα ενσωµατωµένο σε µεγαλύτερα συστήµατα όπως οι κοινωνίες και η βιόσφαιρα. Οι φυσικοί νόµοι, ιδίως οι αρχές της θερµοδυναµικής αποτελούν στοιχεία προσοχής της ΟΟ. Ο ρόλος της ενέργειας, των πρώτων υλών, οι αρχές της θερµοδυναµικής και η µη αναστρεψιµότητα των σχετικών διαδικασιών οδηγούν τους οικονοµικούς επιστήµονες της οικολογίας στο συµπέρασµα ότι η οικονοµική µεγέθυνση δεν µπορεί να διαιωνιστεί επ’ αόριστον και ότι η µεταρρύθµιση της οικονοµίας είναι αναπόφευκτη.
Πράσινη χρηµατοοικονοµική
Η πράσινη χρηµατοοικονοµική (ΠΧ) γνώρισε σηµαντική ανάπτυξη µετά τη συµφωνία του Παρισιού για το κλίµα το 2015, η οποία για πρώτη φορά αναφέρεται στο ρόλο του χρηµατοοικονοµικού τοµέα και θέτει ξεκάθαρα το ζήτηµα της χρηµατοδότησης της µετάβασης. Με άλλα λόγια, η ΠΧ έχει περιβαλλοντικό στόχο.
Η ΠΧ µπορεί να περιλαµβάνει διαφορετικές κατηγορίες:
• Παραγωγή ανεµογεννητριών ή ηλιακών συλλεκτών,
• Χρηµατοδότηση αφιερωµένη σε ορισµένους τοµείς δραστηριότητας που επιθυµούν να µειώσουν τις επιπτώσεις τους στον άνθρακα.
Από το 2008, η ανάπτυξη των πράσινων οµολόγων έχει επιταχυνθεί. Η G20, το ∆ΝΤ και ο ΟΟΣΑ αναγνώρισαν επίσηµα τις δυνατότητες αγοράς πράσινων οµολόγων το 2010.
Ο κύριος στόχος για τους κεντρικούς τραπεζίτες και τις εποπτικές αρχές στην ΠΧ είναι η πρόληψη κινδύνων.
Πρόκειται για χρηµατοοικονοµικούς κινδύνους που δηµιουργούνται από την αλλαγή του κλίµατος, είτε συνδέονται µε τους κινδύνους που προκαλούνται από την αύξηση της θερµοκρασίας και τα σχετικά κλιµατικά φαινόµενα είτε µε τους κινδύνους µετάβασης που συνδέονται µε τη στροφή προς µια οικονοµία χαµηλών εκποµπών άνθρακα.
Ο δεύτερος στόχος είναι η αναζήτηση της χρηµατοοικονοµικής αποδοτικότητας µέσω της καλύτερης ενσωµάτωσης περιβαλλοντικών και µακροπρόθεσµων ζητηµάτων.
Ο τρίτος στόχος είναι ο κατάλληλος συνδυασµός µε το αίτηµα των αποταµιευτών και την ανταπόκριση στα κίνητρα των δηµοσίων αρχών που επιδιώκουν να καλύψουν τις χρηµατοδοτικές ανάγκες της µετάβασης προς µια οικονοµία χαµηλών εκποµπών άνθρακα.
Καθηγητής Κωνσταντίνος Ζοπουνίδης, Ακαδηµαϊκός
