Είναι περισσότερα από δέκα χρόνια που ξεκίνησα να φτιάξω ένα βιβλίο για την παλιά μου γειτονιά στην παλιά πόλη με τίτλο “Στα σοκάκια του Τοπανά” και συγκέντρωσα πολύ φωτογραφικό υλικό, ιστορίες κ.λπ. από παλαιές οικογένειες και τις δικές μου θύμησες. Σκέφτηκα, όμως, ότι δεν μπορούσα πλέον να γίνει όπως θα έπρεπε και δεν προχώρησα. Ίσως μερικά από τα συγκεντρωθέντα καταφέρω, αν έχουν το ενδιαφέρον τα “Χ.ν.”, να παρουσιάσω.
Για σήμερα, όμως, περιληπτικά θα αναφερθώ στους μαστόρους, εμπόρους και άλλους που περνούσαν συχνά από τα στενά μας στον Τοπανά και φυσικά και από αλλού.
– Ο γαλατάς: Κάθε μέρα, πολύ πρωί, φορτωμένος ένα ή δύο δοχεία από τσίγκο σαν αυτά που είχαν στα μιτάτα ή σπάνια σε κάποιο γαϊδουράκι, έβαζε το γάλα στο δοχείο που είχαμε από την προηγούμενη αφήσει στο κατώφλι της πόρτας μας και πληρωνόταν, μάλλον, κάθε εβδομάδα.
– Ο ραπτομηχανικός που διαλαλούσε την τέχνη του φωναχτά, μιας και τότε πολλά σπίτια διέθεταν ραπτομηχανές, που οι νοικοκυρές έραβαν κουρτίνες, ρούχα και άλλα.
– Ο καρεκλάς, με μια αρμαθιά από ψάθες και τα εργαλεία του, διαλαλούσε “ο καρεκλάς, ο καρεκλάς”.
– Ο ακονιστής, διαλαλώντας “μαχαίρια- ψαλίδια ακονίζω” και με έναν τροχό σε ξύλινο σκελετό στην πλάτη, με ρόδα σαν ποδηλάτου το ακονιστικό του εργαλείο.
– Ο βοτανολόγος που διαλαλούσε το καραμπάσι – δαφνόλαδο, απόσταγμα χρήσιμο με λίγες σταγόνες σε διάφορα πονετικά και που διαλαλούσε το πονεμένο δόντι.
– Ο παγοπώλης με ένα πρόχειρο ξύλινο καρότσι με πρωτόγονες χαμηλές ρόδες και δυο χερούλια για την “οδήγηση” που περιείχε τρεις- τέσσερις κολόνες πάγου, τυλιγμένες σε τσουβαλόπανο για να μη λιώνει. Τότε υπήρχαν στα… πλούσια σπίτια κάτι πολύ μικρά ξύλινα ψυγεία με επένδυση λαμαρίνα, που έβαζες ένα κομμάτι πάγου που έκοβε ο παγοπώλης και με ελάχιστη χωρητικότητα τροφίμων και ίσως με μια βρύση νερού.
– Ο ομπρελάς. Επισκευαστής ομπρελών που τότε ήταν ακριβές.
– Ο έμπορας. Φορτωμένος με κάποια είδη ρουχισμού, κυρίως γυναικείου, όπως ρόμπες, νυχτικές εσώρουχα, κ.λπ.
– Ο μανάβης με τα ξύλινα καφάσια, με λαχανικά και σπάνια κάποια όσπρια με το γαϊδουράκι του.
– Ο εφημεριδοπώλης με κρεμασμένη στο πλευρό την τσάντα με τις εφημερίδες και να διαλαλεί «Τα νέα, νέα γεγονότα» κ.λπ. Τότε ήταν ο Σπετσάκης και ο Αλευράκης.
– Ο παγωτατζής με ένα καροτσάκι σαν κιβώτιο και μεγάλες ρόδες που έφτιαξε ο ίδιος κάνα δυο είδη παγωτά, όπως το κασάτο που διαλαλούσε κ.λπ. Το μοναδικό γλύκισμα μας τότε.
– Ο γανωτζής που ασφαλώς θα έπαιρνε μαζί τα χάλκινα σκεύη που χρειάζονταν γάνωμα, αφού δεν ήταν δυνατόν να γίνει επιτόπου αυτή η εργασία.
– Επίσης, ο κοτάς με διαθέσιμα μικρά κοτόπουλα και αυγά. Σε αυτούς θα προσθέσω κάποιους ακόμα, όχι πλανόδιους αλλά σχετικούς της εποχής.
– Τον σκουπιδιάρη που με ένα μικρό κάρο που έσερνε ένα καχεκτικό γαϊδουράκι μάζευε τα σκουπίδια από όλη την περιοχή και που σήμερα μία μόνο οικογένεια θα το γέμιζε σε μία εβδομάδα.
– Τον νερουλά, υπάλληλο του Δήμου, που δύο φορές την εβδομάδα “άνοιγε” τον αγωγό για τη βρύση του Τοπανά, και τις ελάχιστες βρύσες που υπήρχαν σε σπίτια, και που στη βρύση αυτή από την προηγούμενη έβαζαν στη σειρά τις λαΐνες και τους τενεκέδες οι Τοπανιανές. Φανταστείτε με μια λαΐνα και έναν τενεκέ για κάποιες ημέρες το νερό για το φαγητό, τη λάτρα, το λουτρό αν υπήρχε, κ.λπ.
– Τον μπάρμπα Γιάννη με το μοναδικό μπακάλικο στον κεντρικό δρόμο Θεοτοκοπούλου που με έστελνε η μανά μου να πάρω δύο τρία είδη για το μαγείρεμα και με το βιβλιαράκι, όπου τα έγραφε ο μπακάλης και πληρωνόταν ίσως κάθε μήνα. Τώρα πηγαίνουμε στα σούπερ μάρκετ για να αγοράσουμε κάτι που μας λείπει, και κάνοντας… περίπατο στους διαδρόμους τον φορτώνουμε τελικά ένα καρότσι γιατί και αυτό θα είναι καλό και το άλλο είναι φτηνό πολλές φορές άχρηστα πράγματα.
Από τον ξυλόφουρνο απέναντι από το μπακάλικο, που το Πάσχα μας έδινε με ενοίκιο, τις μεγάλες μαύρες λαμαρίνες για τα κουλουράκια και που τις γυρίζαμε σε αυτόν γεμάτες και ακουμπισμένες στο κεφάλι μας, γιατί ήταν βαριές. Πηγαίναμε και ταψιά με φαγητό για ψήσιμο κάποιες φορές. Ίσως να παρέλειψα κάτι αλλά άλλη φορά.
Νοσταλγώ στ’ αλήθεια εκείνα τα χρόνια χωρίς τη σημερινή αφθονία και σπατάλη, αλλά με χαρούμενη διάθεση και όμορφη συναναστροφή γειτόνων που σήμερα, για λίγα μέτρα απόσταση, δεν γνωρίζονται.
