Προδιαγεγραμμένη η ιδιωτική πολεοδόμηση των δημόσιων δασικών εκτάσεων 

Το προς ψήφιση νομοσχέδιο του ΥΠΕΚΑ «Εκσυγχρονισμός της Χωροταξικής και Πολεοδομικής νομοθεσίας», ιδίως οι διατάξεις για την κατάργηση των παρεκκλίσεων στην εκτός σχεδίου δόμηση, έχουν προκαλέσει ισχυρές αντιδράσεις αλλά και έναν έντονο δημόσιο διάλογο. Ωστόσο δεν αναδείχθηκε, ούτε και κατά τη διαδικασία της δημόσιας διαβούλευσης, μια κομβικής σημασίας διάστασή του, η αποφασιστική συμβολή του, στη μετατροπή των δημόσιων δασικών εκτάσεων σε οικόπεδα και στη μονοπώληση της εκτός σχεδίου δόμησης  από μεγάλα επενδυτικά κεφάλαια.
Στη χώρα μας, η  ανεπάρκεια και ολιγωρία της πολιτείας να καλύψει επαρκώς κοινωνικές ανάγκες και προτεραιότητες, εξαναγκάζει την κοινωνία, για να αποφύγει την κατάρρευση της, να αναπτύξει διάφορες μορφές άμυνας, όπως είναι  παραοικονομία,  παραπαιδεία, παραβατικότητα  κ.α.  Η δε πολιτεία, από την δική της πλευρά, τις ανέχεται και συντηρεί, ενόσω δίνουν διέξοδο στις κοινωνικές πιέσει και τροφοδοτούν το πελατειακό σύστημα. Ένας τέτοιος μηχανισμός άμυνας είναι και η αυθαίρετη δόμηση αλλά και η εκτός σχεδίου δόμηση, καθώς δίνουν διέξοδο στις οικιστικές πιέσεις. Στις πιέσεις, δηλαδή, που προκαλούνται από την ανεπάρκεια της πολεοδομικής νομοθεσίας, τις γραφειοκρατικές αγκυλώσεις, και την απρονοησία των μελετητών να προβλέψουν ένα επαρκές οικιστικό απόθεμα για την κάλυψη των μελλοντικών οικιστικών αναγκών.
Αυτές οι μορφές αντίδρασης της κοινωνίας, εν προκειμένω και η εκτός σχεδίου δόμηση,  θα μπορούσαν να παρομοιαστούν, με το  by-pass, (παράπλευρη κυκλοφορία του αίματος), το οποίο αναπτύσσει το ανθρώπινο σώμα, όταν πάνε να φράξουν οι αρτηρίες που αιματώνουν την καρδιά, για να κρατηθεί έτσι ο άνθρωπος στη ζωή. Η ιατρική αντιμετωπίζει αυτή τη σωματική διαταραχή, με την εξάλειψη των αιτίων που την γεννούν και τη συντηρούν, αποφράζοντας δηλαδή τις αρτηρίες.
Οι διατάξεις του εν λόγω νομοσχεδίου κάνουν ακριβώς το αντίθετο, με το να καταργούν αυτό τον κοινωνικό μηχανισμό άμυνας, αφήνοντας αλώβητα τα αίτια που γεννούν και συντηρούν την ανάγκη λειτουργίας του. Αφού καταργούν τις παρεκκλίσεις στην εκτός σχεδίου δόμηση, χωρίς να έχει καταρτιστεί σαφέστερη πολεοδομική νομοθεσία. Χωρίς να έχει γίνει εξάλειψη των γραφειοκρατικών αγκυλώσεων που κρατούν για 10ετίες σε εκκρεμότητα την εφαρμογή σχεδίων πόλης. Χωρίς να έχει γίνει επέκταση των κορεσμένων σχεδίων πόλης και οικισμών. Και ακόμα, χωρίς να έχουν διαμορφωθεί όλα τα υπόβαθρα χαρτών, διοικητικών γραμμών και απαλλοτριώσεων και να έχουν οριστεί σαφείς χρήσεις γης για όλες τις δραστηριότητες.
Οπότε είναι αναπόφευκτος, ο εξαναγκασμός της κοινωνίας να αναζητήσει νέες διεξόδους για να ικανοποιήσει οικιστικές της ανάγκες. Οι αναζητήσεις της δεν θα στραφούν τόσο στην εντός σχεδίου δόμηση, επειδή έχει σχεδόν εξαντληθεί το οικιστικό απόθεμα των σχεδίων πόλης. Η δε καθ’ ύψος επέκταση των πόλεων, στο άμεσο μέλλον, δεν φαίνεται να είναι δυνατή όσο και αν πιέζουν οι ιδιοκτήτες αστικών ακινήτων και οι εργολάβοι αντιπαροχής. Ιδίως οι τελευταίοι, όπου με τη συνεπαγόμενη αύξηση του συντελεστή δόμησης θα αποκτήσουν, εν μια νυκτί, εκατοντάδες χιλιάδες τ.μ. δόμηση.
Έτσι, οι οικιστικές πιέσεις θα στραφούν αναγκαστικά σε δασικές εκτάσεις, κυρίως σε περιαστικές, που σχεδόν στο σύνολο τους ανήκουν κατά τεκμήριο στο δημόσιο. Ακριβώς στην κατεύθυνση που προδιαγράφει και η κατάργηση των παρεκκλίσεων στην εκτός σχεδίου δόμηση, αλλά και το πακέτο των μνημονιακών μέτρων για την εμπράγματη διασφάλιση και εξυπηρέτηση του δημόσιου χρέους. Οπότε είναι υπαρκτός ο κίνδυνος να μονοπωληθεί η εκτός σχεδίου πόλης και οικισμών οικιστική γη από μεγάλα επενδυτικά συμφέροντα.
Στην εκτίμηση αυτή συνηγορούν τα παρακάτω νομοθετικά μέτρα που πάρθηκαν κατ’ επιταγή της τρόικας. Εν πρώτοις, απαγορεύεται στο διηνεκές, τόσο η επέκταση σχεδίου πόλης και οικισμών σε εκτάσεις με δασικό χαρακτήρα, οι οποίες σχεδόν στο σύνολο τους ανήκουν κατά τεκμήριο στο Δημόσιο, όσο και «η καθ’ οιονδήποτε τρόπον παραχώρηση ή εκχώρηση δημοσίου δάσους ή δασικής έκτασης προς δημιουργία η επέκταση πόλεων ή οικισμών» (Άρθρο 60 του ν.998/1979 ως τροποποιήθηκε με το άρθρο 36 του ν.4280/2014).  Δοθέντος, ότι τα δάση και οι δασικές εκτάσεις έχουν περιέλθει στην ιδιωτική περιουσίας του δημοσίου και έχουν μεταβιβαστεί στο διοικούμενο από τροϊκανούς Υπερταμείο (ΕΕΣΥΠ), καθώς έχουν απωλέσει το συνταγματικά κατοχυρωμένο κοινόχρηστο χαρακτήρα τους, ύστερα από τις αποφάσεις 4883/2014 και 2693/2016 του Συμβουλίου Επικρατείας. Επίσης, για την εφαρμογή αυτού το μέτρου, υποχρεώθηκαν οι Δήμοι να αποτυπώσουν στους δασικούς χάρτες τα όρια των εγκεκριμένων σχεδίων πόλης και οικισμών.
Ενώ από την άλλη επιτρέπεται, σε εφαρμογή των Ειδικών Σχεδίων Χωρικής Αξιοποίησης Δημόσιων Ακινήτων (ΕΣΧΑΔΑ), η οικιστική αξιοποίηση δημόσιων δασικών εκτάσεων από μεγάλα επενδυτικά σχήματα, εκτός από αυτές που «εμπίπτουν στο σύνολο τους σε περιοχές απόλυτης προστασίας της φύσης, σε πυρήνες εθνικών δρυμών, σε διατηρητέα μνημεία της φύσης, σε εθνικά πάρκα και σε υγροβιότοπους διεθνούς σημασίας» (Ν..3986/2011, αρθ.11, παρ. 2).
Προς την ίδια κατεύθυνση κινείται και η ανάρτηση των δασικών χαρτών, ως εκπλήρωση μνημονιακής δέσμευσης. Με την ανάρτηση τους επιδιώκεται η αποτύπωση, καταγραφή της δημόσιας περιουσίας αλλά και η συγκεκριμενοποίηση του τεκμηρίου κυριότητος του δημοσίου.
Και σε τελική ανάλυση, η άνω ανάρτηση «υπηρετεί» την ρευστοποίηση της ιδιωτικής περιουσίας του δημοσίου επί δασών και δασικών εκτάσεων. Είναι χρήσιμο εδώ να σημειωθεί, ότι η ανάρτηση τους δεν ανατέθηκε στις καθ’ ύλην αρμόδιες δασικές Υπηρεσίες, αλλά στη  Κτηματολόγιο Α.Ε.. Προφανώς για να περιέλθουν ταχύτατα στο προαναφερθέν Υπερταμείο, επειδή με το χαρακτηρισμό μιας έκτασης ως δασικής, θα εγγράφεται άμεσα, στα κτηματολογικά βιβλία ως δημόσια δασική, άρα και αυτομάτως θα υποθηκεύεται.
Ειδικά, για την αξιοποίηση και ρευστοποίηση της δημόσιας περιουσίας θεσμοθετήθηκαν τα προαναφερθέντα (ΕΣΧΑΔΑ). Τα σχέδια αυτά διαμορφώνουν ένα πλαίσιο χωροθετικών ρυθμίσεων, όρων δόμησης και διαδικασιών υλοποίησης επενδύσεων σε δημόσια γη και απευθύνονται, κυρίως σε ξένους μεγαλοεπενδυτές. Με προεδρικά διατάγματα μπορούν να τροποποιηθούν εγκεκριμένα σχέδια χρήσεων γης, «εφόσον η τροποποίηση καθίσταται αναγκαία για την ολοκληρωμένη ανάπτυξη και την αποτελεσματική αξιοποίηση των δημοσίων ακινήτων». Επίσης προβλέπονται ειδικές διαδικασίες για την ταχύτατη έγκριση των ΕΣΧΑΔΑ. (άρθ. 12 έως και 15 του ν.3986/2011).
Από τα παραπάνω καταδεικνύεται, ότι με την κατάργηση των εν λόγω παρεκκλίσεων, ούτε προστατεύεται το φυσικό περιβάλλον, ούτε αντιμετωπίζεται συνολικά και συγκροτημένα το ζήτημα της εκτός σχεδίου δόμησης.
Απλώς και μόνο συμπληρώνουν το πακέτο των μνημονιακών μέτρων για την αξιοποίηση και ρευστοποίηση της δημόσιας περιουσίας. Και αυτό μάλιστα επιδιώκεται με προκλητικά άδικο τρόπο, καθώς κουρεύεται το 90% της αξίας της εκτός σχεδίου μικροϊδιοκτησίας, ενώ την ίδια στιγμή θεσμοθετούνται παρεκκλίσεις, πάλι στην εκτός σχεδίου δόμηση, προς όφελος, κυρίως, ξένων μεγαλοεπενδυτών.
Απέναντι σε αυτή την τροχοδρομημένη καταστρεπτική εξέλιξη των πολεοδομικών πραγμάτων, έχουν χρέος, προπάντων, οι δημοτικοί άρχοντες, να εξαντλήσουν τις δυνατότητες και την εξουσία που τους παρέχει ο  θεσμικός τους ρόλος για να δημιουργήσουν τις προϋποθέσεις για εναλλακτικές προσφορές στη μονοπώληση της εκτός σχεδίου οικιστικής γης από τους γύπες των hedge funds. Να κινήσουν, δηλαδή, διαδικασίες τόσο για την ένταξη στο σχέδιο πόλης ευρύτερων περιαστικών εκτάσεων όσο και για το χαρακτηρισμό άλλων σε Περιοχές Ειδικά Ρυθμιζόμενης Πολεοδόμησης (ΠΕΡΠΟ).
Και αν αρθούν στο ύψος των περιστάσεων θα μνημονεύονται, όπως μνημονεύεται ο Μπατζελιουδάκης, ο προ 30ετίας διορατικός κοινοτάρχης των Κουνουπιδιανών, ο οποίος επέκτεινε τον οικισμό κατά το πολλαπλάσιο της τότε επιφάνειας του, ώστε τα Κουνουπιδιανά, από ένα μικρό χωριό, να αναπτυχτούν στο μεγαλύτερο και πιο δυναμικά αναπτυσσόμενο περιαστικό οικισμό των Χανίων.