H ∆ηµοτική Αρχή διοργάνωσε αρχές Μάρτη στο ΚΑΜ πανηγυρική έναρξη συµµετοχικού σχεδιασµού για τη διαµόρφωση του χώρου στο πρώην στρατόπεδο Μαρκοπούλου.
Από τις παρουσιάσεις φάνηκε ότι η οµάδα διακεκριµένων αρχιτεκτόνων στην οποία έχει ανατεθεί το έργο έχει προδιαγράψει τις ενέργειες για λυσιτελή διαδικασία, ωστόσο από τη συζήτηση που ακολούθησε εγείρονται ερωτηµατικά ως προς το επιδιωκόµενο αποτέλεσµα ακόµη και το αν η προτεινόµενη διαδικασία προσιδιάζει σε συµµετοχικό σχεδιασµό. Συγκεκριµένα προκύπτουν τα εξής ζητήµατα:
Μεροληπτική ∆ιεπιστηµονικότητα: Την εκδήλωση άνοιξε η τεχνική υπηρεσία του ∆ήµου µε καλεσµένους οµιλητές τέσσερεις (4) αρχιτέκτονες ενώ οι φορείς που προσκλήθηκαν να τοποθετηθούν ήταν το Πολυτεχνείο, το ΤΕΕ, ο σύλλογος Αρχιτεκτόνων, ο ∆ικηγορικός Σύλλογος και το Οικονοµικό Επιµελητήριο. ∆εν επιφυλάχθηκε κανένας ρόλος για την υπηρεσία πρασίνου του ∆ήµου ούτε πρόσκληση σε γεωτεχνικούς. Οταν η πρόεδρος του ΓΕΩΤΕΕ ∆υτικής Κρήτης προσπάθησε να τοποθετηθεί, αφού είχε ακούσει υποµονετικά σχετικούς και άσχετους, αντιµετωπίστηκε µε τη λογική «µε την αράδα σου θα πάς, κι ας είσαι και παπάς». ∆εν πρόκειται για αίτηµα συντεχνιακής εκπροσώπησης αλλά για ένδειξη επιστηµονικής µεροληψίας που αν δεν εξισορροπηθεί θα επηρεάσει αρνητικά το αποτέλεσµα. ∆εν είναι τυχαίο ότι στις παρουσιάσεις κυριάρχησαν εκφράσεις όπως «θα κατασκευαστεί πάρκο» καθώς και η επιχειρηµατολογία για τα πλεονεκτήµατα του τσιµέντου ως υλικού σε αναφορές του κοινού για χρήση φυσικών υλικών στη διαµορφωση του χώρου. Αυτή ακριβώς τη διάσταση έχει αναδείξει η Πρωτοβουλία Χανιωτών εκφράζοντας το διαχρονικό αίτηµα της Χανιώτικης κοινωνίας για τη διαµόρφωση αµιγούς χώρου αστικού πρασίνου. Τον Απρίλιο του 2023 διοργάνωσε ανοικτή εκδήλωση µε θέµα ‘Η αξία του πρασίνου στην πόλη, η περίπτωση του στρατοπέδου Μαρκοπούλου’ µε οµιλητή τον Θ. Ζάγκα, καθηγητή του Τµήµατος ∆ασολογίας & Φυσικού Περιβάλλοντος του Αριστοτελείου, ενώ τον Ιούνιο 2024 κάλεσε τη γεωπόνο ∆έσποινα Γιαννούρη να παρουσιάσει τη διπλωµατική της εργασία µέσα στο χώρο µε τίτλο ‘Σχεδιαστική πρόταση διαµόρφωσης χώρου πρασίνου στο πρώην στρατόπεδο Μαρκόπουλου στην πόλη των Χανίων’ που εκπονήθηκε στο καθ’ύλην αρµόδιο εργαστήριο Αρχιτεκτονικής Τοπίου στο Γεωπονικό Πανεπιστήµιο Αθηνών µε αντικείµενο ακριβώς τον αειφόρο σχεδιασµό και διαχείριση χώρων πρασίνου.
Ετεροβαρής Εµπειρία: Υιοθετώντας την αµετροέπεια που χαρακτηρίζει τη σηµερινή ∆ηµοτική πλειοψηφία, το εγχείρηµα αυτοχαρακτηρίστηκε πρωτόγνωρο στην Ελλάδα ενώ τα παραδείγµατα και οι καλές πρακτικές που αναφέρθηκαν δεν ήταν τα πλέον ενδεδειγµένα (πάρκο Σταύρος Νιάρχος, πάρκο στο πάρκο Εµπειρίας στο Ελληνικό). Αγνοήθηκαν αντίστοιχες εµπειρίες συµµετοχικού σχεδιασµού, για δύο από τις οποίες η Πρωτοβουλία Χανιωτών έχει πρόσφατα διοργανώσει ανοικτές συζητήσεις: πάρκο Γεωργιάδη στο Ηράκλειο (3/1/2024) και η εµπειρία του πρώην στρατοπέδου Καρατάσου (2/3/2024). Επίσης δεν φάνηκε η οµάδα να έχει γνώση ώστε να αξιοποιήσει την εµπειρία σε διαδικασίες συµµετοχικού σχεδιασµού που έχει αποκτηθεί από στελέχη του ∆ήµου µερικά χρόνια πριν (πάρκο Αµπεριάς) αλλά ούτε και την πρόσφατη (πρόγραµµα Public places for peace places µε ιδιαίτερη έµφαση στο Συµµετοχικό Σχεδιασµό στο ∆ηµόσιο Χώρο που παρουσιάστηκε εκτενώς το διήµερο πριν την εκδήλωση στον ίδιο ακριβώς χώρο). Στο δε ανοιχτό κάλεσµα συζήτησης για εξειδίκευση της διαδικασίας συµµετοχικού σχεδιασµού οι της οµάδας αρχιτεκτόνων ήταν ωσεί παρόντες, οι δε περίοπτες θέσεις που προορίζονταν για µέλη της ∆ηµοτικής Αρχής καρέκλες ..αδειανές, όπως εύστοχα τις αποκάλεσε ο Γ. Κώνστας στα ΧΝ (3/4/2025).
Αλλότριο Όραµα: Τον Απρίλιο 2023 η παρουσία του πρωθυπουργού στα Χανιά «σηµατοδότησε το τέλος των αγώνων της τοπικής κοινωνίας για τη διεκδίκηση του στρατοπέδου Μαρκοπούλου, προκειµένου να αξιοποιηθεί ως χώρος πρασίνου». Εξαγγέλθηκε τότε ότι θα γίνουν οι απολύτως απαραίτητες παρεµβάσεις στοιχειώδους αποκατάστασης του χώρου ώστε να διαµορφώθει για να δοθεί στην τοπική κοινωνία. Τι θα έπρεπε δηλαδή να έχει γίνει; το είπε η πρόεδρος του ΓΕΩΤΕΕ «Είναι ένας αδόµητος χώρος που έχει ήδη πράσινο.. θα έπρεπε να δοθεί στην υπηρεσία πρασίνου για να προστατεύσει τις φυτεύσεις και να προετοιµάσει, να ωριµάσει καταστάσεις και µελέτες. Το πάρκο δεν είναι πολυκατοικία που θα κτιστεί, είναι χώρος που πρέπει να ωριµάσει σιγά σιγά, µιλάµε για δέντρα, ζωντανούς οργανισµούς..». Αντί αυτού ο ∆ήµος οριοθέτησε το χώρο κρατώντας κλειστά µε συρµατοπλέγµατα τα 2/3 χαρακτηρίζοντας τα ως επικίνδυνα, και στο υπόλοιπο διαµόρφωσε το µεγαλύτερο µέρος µε υλικά οδοποιίας, περιορίζοντας το χώρο πρασίνου στη δυτική απόληξη του στρατοπέδου σε λιγότερο από το 1/10 του συνολικού µε υπάρχοντα δέντρα και µερικά που φυτεύτηκαν και σποραδικά στοιχεία παιδικής χαράς.
Τις προθέσεις του περιέγραψε µε κάθε λεπτοµέρεια µόλις λίγες µέρες µετά (neakriti.gr 25.04.2023): «(α) Στόχος της δηµοτικής Αρχής είναι να δηµιουργήσει το µεγαλύτερο αστικό πάρκο, στο πνεύµα των διεκδικήσεων των προηγούµενων δεκαετιών και του αιτήµατος της τοπικής κοινωνίας. Οι όποιες παρεµβάσεις θα είναι ήπιες και θα γίνουν για την υποστήριξη του ψυχαγωγικού και αθλητικού χαρακτήρα του πάρκου.. (β) Σε πρώτη φάση, από τα συνολικά 52 στρέµµατα που ανήκουν πλέον στον ∆ήµο, µεγάλη έκταση θα διαµορφωθεί σε χώρο στάθµευσης πεντακοσίων θέσεων για την ανακούφιση του οξυµένου κυκλοφοριακού προβλήµατος στο κέντρο της πόλης». Όπως δήλωσε µοιρολατρικά ο πρώτος τη τάξει αντιδήµαρχος (Γαύδος FM 13/11/2024) «Θα πρέπει να συνειδητοποιήσουµε ότι επειδή τα Χανιά έχουν γίνει τουριστικός προορισµός το κυκλοφοριακό δεν µπορεί να λυθεί τα επόµενα χρόνια .. οι χώροι στάθµευσης µεγάλων εταιρειών ενοικιάσεως αυτοκινήτων στο αεροδρόµιο δείχνουν πόσες χιλιάδες ΙΧ κυκλοφορούν κατά τους θερινούς µήνες».
Ο τρόπος ανάπτυξης µε υπερτουρισµό που έχουν ασµένως υιοθετήσει επιβάλλει νέους χώρους στάθµευσης στην πόλη ’διευκολύνοντας’ αυτούς που στη χώρα τους χρησιµοποιούν µέσα µαζικής µεταφοράς ή ποδήλατο για να επισκεφτούν τα κέντρα των πόλεων, στα Χανιά να χρησιµοποιούν ΙΧ.
Παρακάτω στην ίδια συνέντευξη προφέρει το ακαταµάχητο: «θα γίνει το καλύτερο Μητροπολιτικό πάρκο στη χώρα». ∆υστυχώς για όσους ταξίδεψαν µε τη φαντασία τους στη Νέα Υόρκη ή αλλού, το όραµα του δήµαρχου είναι αναντίστοιχο µε το ποµπώδες της έκφρασης καθώς ο ίδιος µας προσγειώνει: «Θα ήθελα όλοι οι Χανιώτες να φανταστούν αυτό που ζουν τις τελευταίες εβδοµάδες στον ∆ηµοτικό Κήπο, αλλά µε σηµείο αναφοράς αυτή την έκταση των 52 στρεµµάτων» υπονοώντας ίσως ότι τα πάρκα είναι fractal, όπου το µέγεθος δεν επηρεάζει ούτε τη µορφή ούτε το περιεχόµενο.
Και η επωδός συνεχίζεται: “Μέσα στο επόµενο διάστηµα, µετά από 40 χρόνια διεκδικήσεων, ο ∆ήµος Χανίων µε κάθε επισηµότητα θα έχει στην ιδιοκτησία και κυριότητά του τα 52 στρέµµατα του πρώην στρατοπέδου Μαρκοπούλου, για να δηµιουργηθεί στον χώρο το καλύτερο µητροπολιτικό πάρκο της χώρας. Το µεσοδιάστηµα µέχρι την ολοκλήρωση των µελετών και την κατασκευή του συγκεκριµένου πάρκου, προσανατολιζόµαστε στην αξιοποίηση ενός µικρού µέρους από αυτήν την τεράστια έκταση για τη δηµιουργία προσωρινού χώρου στάθµευσης“ (2/12/2024, neakriti.gr). Ούτε ψύλλος στον κόρφο του ∆ηµάρχου Παύλου Μελά που είναι υποχρεωµένος να αξιοποιήσει πρώην στρατόπεδο έκτασης ..340 στρεµµάτων, κι όµως το κάνει συστηµατικά και χωρίς υπερθετικούς: «Προχωρά µε ταχείς ρυθµούς η ολοκλήρωση του Μητροπολιτικού πάρκου Παύλου Μελά (Υπογραφή σύµβασης 27/9/2021 το 70% ολοκληρωµένο και προθεσµία Ιούνιο 2025. Τα έργα που έχουν εκτελεστεί µέχρι τώρα πιάνουν 2 σελίδες). Σήµερα άρχισε η φύτευση των 7000 δέντρων και θάµνων που θα µετατρέψουν το πάρκο µας σε ένα από τα οµορφότερα πάρκα της χώρας. .. Από την ηµέρα που αναλάβαµε θέσαµε ως βασική µας προτεραιότητα την ολοκλήρωση του πάρκου. Το φθινόπωρο του 2025 θα το εγκαινιάσουµε µε µια µεγάλη γιορτή στην οποία θα συµµετέχει όλη η πόλη» (voria.gr 25/11/2024). Βέβαια στον Παύλο Μελά δεν προσπαθούν να λύσουν το κυκλοφοριακό µέσω του πάρκου ούτε προβληµατίζονται πως θα έρχονται οι επισκέπτες, απλά ακολουθούν τα προβλεπόµενα στην Υ.Α. ∆ιαχειριστικών Μελετών πάρκων και αλσών του 2015: «Στον χώρο του πρώην Στρατοπέδου Παύλου Μελά κατασκευάζεται ενιαία περιµετρική περίφρ αξη και διαµορφώνονται 6 συνολικά είσοδοι πεζών, καθώς δεν προβλέπεται πρόσβαση των ιδιωτικών οχηµάτων στο χώρο. Αντίστοιχα, σε 4 από τις 6 ανθρωπο-εισόδους διαµορφώνονται οριοθετηµένοι και ελεγχόµενοι χώροι στάθµευσης αυτοκινήτων.»
Ο ελέφας στο δωµάτιο
Αντίθετα στα Χανιά, η ∆ηµοτική αρχή στην αδυναµία της να κατανοήσει τη φιλοσοφία των ΣΒΑΚ (Σχεδίων Βιώσιµης Αστικής Κινητικότητας) και στη συνεπακόλουθη δυσκολία της να εφαρµόσει αυτό που η ίδια, προαπαιτούµενο από την Ευρώπη γαρ, ψήφισε (ενίσχυση εναλλακτικών στο ΙΧ τρόπων µετακίνησης, περιφερειακά πάρκινγκ), είδε εξ αρχής αυτό το χώρο ως µάννα εξ ουρανού για την αντιµετώπιση του προβλήµατος της στάθµευσης. Έτσι µετά την µακρά κυοφορία που περιέγραψα ψήφισε κατά πλειοψηφία για χώρο στάθµευσης 230 αυτοκινήτων καταµεσής του πρώην στρατοπέδου (συνεδρίαση 18/12/2024) υιοθετώντας πρόταση της τεχνικής υπηρεσίας µε πενιχρή τεκµηρίωση την οποία παρουσίασε ως συγκερασµό χρήσεων στάθµευσης και πράσινου.
Σε αυτό το ∆Σ φάνηκε ποιά είναι η άποψη του δήµαρχου για τη σύνθεση απόψεων (που είναι και κοµβικό στάδιο της διαδικασίας συµµετοχικού σχεδιασµού): Εκµαίευσε την ψήφιση της από τη ∆ηµοτική Ενότητα Χανίων µε παρουσία για πρώτη φορά στα χρονικά ∆ηµάρχου και κουστωδίας αντιδηµάρχων, όπου εκτός της προέδρου κανείς σύµβουλος από αυτούς που την υπερψήφισαν δεν πήρε καν το λόγο. Παρά τις αναλυτικές και τεκµηριωµένες τοποθετήσεις όλων των συµβούλων της µειοψηφίας δεν άλλαξε ούτε κεραία. Στο δε ∆ηµοτικό Συµβούλιο παρουσίασε την αρχική πρόταση ως συγκερασµό χρήσεων σχεδόν σαν χρυσή τοµή. Κατά την πολύωρη διαδικασία διατυπώθηκαν σοβαρές και στοχευµένες αντιρρήσεις από όλους τους παρόντες φορείς της κοινωνίας των πολιτών, και σύσσωµη την αντιπολίτευση, ενώ 2 σύµβουλοι της πλειοψηφίας ψέλλισαν κάποιες ακατανόητες διαφοροποιήσεις, οι υπόλοιποι όπως και στην ∆.Ε. παρίσταναν την σιωπηλή (ή µήπως σιωπηρή;) πλειοψηφία. Αγνοώντας την διαδικαστική πρόταση της µείζονος αντιπολίτευσης να δοθεί χρόνος για πιό ενδελεχή συζήτηση, την έφερε σε ψηφοφορία αυτούσια στην αρχική της µορφή (!), επικαλούµενος την αρχή της πλειοψηφίας (µπλα µπλα ∆ηµοκρατία, µπλα µπλα µε εκλέξανε..).
«Η δηµοκρατική κυριαρχία .. φαίνεται ότι δεν αναγνωρίζει τον περιορισµό της από καµµία αρχή που υπερβαίνει την πρακτική της, από κανένα λόγο που υπερβαίνει τις αρχές της, στο βαθµό που η νοµιµοποίηση των αποφάσεων της και η συµµόρφωση µε αυτές δεν υπαγορεύεται από το περιεχόµενο των αποφάσεων που λαµβάνονται αλλά αποκλειστικά από τις διαδικασίες λήψης τους. Ο κανόνας της πλειοψηφίας – µετατρέπει σε δίκαιο ότι κάνει – και δεν αφήνει εννοιολογικό χώρο για το ενδεχόµενο της τυραννίας .. κάτω από την επίφαση του δικαίου από µια εξουσία που αθετεί τις προϋποθέσεις της ίδιας της νοµιµότητας» (αναφορά στον François Furet από τον ∆ηµήτρη Ροζάκη, Το Παράδοξο της ∆ηµοκρατίας και οι εχθροί της, εκδ. Αλφειός, 2024).
Προτάσεις για ηρωϊκή έξοδο και απερίσπαστο συµµετοχικό σχεδιασµό
Συγκεκριµένες προτάσεις για ν-πλάσια των 230 µείωση αυτοκινήτων που εισέρχονται στην πόλη, και καθιστούν αχρείαστη αυτή την απόφαση διότι µπορούν να υλοποιηθούν και να λειτουργήσουν στο βραχυπρόθεσµο διάστηµα. Αν δε είχαν δροµολογηθεί πριν δυό χρόνια όταν παραχωρήθηκε το στρατόπεδο, σήµερα θα είχαν παράξει αποτελέσµατα. Αντιπαρέρχοµαι πιθανό αντεπιχείρηµα περί αναρµοδιότητας, µε την προτροπή για συνεργασία µε Περιφέρεια, ΚΤΕΛ και όποιον δει, κάτι που απαραίτητα προϋποθέτει στοχοπροσήλωση και ηγεσία:
Φωτεινοί πίνακες µε ώρες άφιξης δροµολογίων σε όλες τις στάσεις των λεωφορείων: απαντά στην ανάγκη πληροφόρησης για τον ακριβή χρόνο αναχώρησης της κάθε λεωφορειακής γραµµής. Θεωρείται εδώ και χρόνια δεδοµένο σε µεγάλες και µεσαίες πόλεις της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, γιατί όχι και στα Χανιά; Λειτουργούν σε ελάχιστες (κεντρικές) στάσεις του ∆ήµου Χανιών όχι όµως όλο το χρόνο. Πρόσφατα όταν τοποθετήθηκαν καινούργια στέγαστρα και παγκάκι, παρατήρησα περιχαρής ότι σε κάποιες στάσεις είχε τοποθετηθεί µικρός φωτεινός πίνακας µιας σειράς, και σκέφτηκα κάτι είναι κι αυτό, ας δείχνει τουλάχιστον την ώρα άφιξης του επόµενου λεωφορείου. Αµ δέ! Περιορίζεται να γράφει µε φωτεινά γράµµατα ..«∆ήµος Χανίων» (sic!).
Ανεκδοτολογικά, σε ερώτηση µου σε οδηγό και συνοδηγό των ΚΤΕΛ το Σάββατο 28/12/2024 γιατί δεν λειτουργεί ο πίνακας δροµολογίων απάντησαν ότι το χειµώνα γίνονται κάποια πρόσθετα δροµολόγια και προκύπτουν καθυστερήσεις εποµένως δεν πρέπει να λειτουργεί ο πίνακας. Στην ερώτηση τίνος αρµοδιότητα είναι η σωστή λειτουργία των πινάκων απάντησαν «του ∆ήµου και του ΚΤΕΛ αλλά και του Πολυτεχνείου». Άντε βγάλε άκρη. Στοιχεία από έρευνα γνώµης δείγµατος ~400 πολιτών για τη µετακίνηση στην πόλη (∆ιπλωµατική εργασία σε εξέλιξη, ∆. Μπογιατζής, Πολυτεχνείο Κρήτης), στην ερώτηση ‘ποιοί είναι οι παράγοντες που σας αποτρέπουν να παίρνετε λεωφορείο’ ιεράρχησαν ‘συνωστισµό/αραιά δροµολόγια τις ώρες αιχµής’ και ‘ακανόνιστα δροµολόγια/έλλειψη πληροφόρησης’ πιο σηµαντικούς από το ‘ακριβό εισιτήριο’, την ‘αργή ταχύτητα’ και την απόσταση (του σπιτιού τους) από τη στάση’.
Χάραξη και διαµόρφωση ποδηλατόδροµων από τις πλησιέστερες στο άστυ δηµοτικές κοινότητες (σε παρένθεση πληθυσµός από την απογραφή και απόσταση από Χανιά): Βαµβακόπουλο (2300 – 3,5 χλµ), Μουρνιές (7553 – 3,9 χλµ), ∆αράτσο (4732 – 4,6 χλµ), Περιβόλια (3986 – 5 χλµ), Τσικαλαριά (1535 – 6,3 χλµ), Σούδα (6358 – 6,6 χλµ). Χάθηκε το τραίνο(;) για τις Μουρνιές καθώς δεν προβλέφθηκε ποδηλατόδροµος κατά τη διαπλάτυνση της πρόσβασης στον κόµβο του ΒΟΑΚ) παρόλο που πρόκειται για µια από τις πιο πολυπληθείς και ζωντανές κοινότητες (λόγω και της παρουσίας του νοσοκοµείου), ενώ επίκειται επιπλέον χωροθέτηση περιφερειακού park&ride (στο οποίο σίγουρα θα εγκατασταθούν φανταχτερά ηλεκτρικά ποδήλατα). Υπάρχουν υφιστάµενοι δρόµοι µε ικανό πλάτος για ποδηλατόδροµο χωρις µείζονα προσπάθεια, προς το παρόν που το µεγαλύτερο µέρος των δρόµων που οδηγεί από τις προαναφερόµενες δηµοτικές κοινότητες προς Χανιά δεν έχει ακόµη χτιστεί. Στοιχεία από την ίδια έρευνα γνώµης για τη µετακίνηση στην πόλη (Μπογιατζής, Πολυτεχνείο Κρήτης), στην ερώτηση ‘τι θα σας έκανε να µετακινήστε από/προς το κέντρο µε ποδήλατο (αντί για ΙΧ)’ οι δύο µακράν πιο συχνές απαντήσεις είναι ‘καλύτερη οδηγική συµπεριφορά’ και ‘ασφαλής ποδηλατόδροµος από τη συνοικία µου’. Ας ξοδέψει κλάσµα της ενέργειας και των χρηµάτων που έχει απορροφήσει ο ποδηλατόδροµος περί το κέντρο για έναν πιλοτικό περιαστικό ποδηλατόδροµο που συνάδει µε το πνεύµα του ΣΒΑΚ, για να διαπιστώσει τα αποτελέσµατα σε µειωµένο αριθµό αυτοκινήτων στην πόλη (Σ. Ροζάκης, Σύγχρονες τάσεις ποδηλατοκίνησης και πραγµατικότητα στα Χανιά, ΧΝ 18/5/2024)
Περιφερειακός χώρος στάθµευσης στον κόµβο Πολυκλαδικού στο Ακρωτήρι. Να γίνει πρόταση µετά από κυκλοφοριακή και τεχνικο-οικονοµική µελέτη στο Πολυτεχνείο για το χώρο απέναντι από το ΕΠΑΛ. Ήδη γίνονται προσπάθειες εµπορικής αξιοποίησης του χώρου µέσω Σ∆ΙΤ, η στάθµευση είναι κατά τη γνώµη µου η καλύτερη από άποψη κόστους/οφέλους και χρόνου ωρίµανσης. Σήµερα τα περισσότερα ίσως αυτοκίνητα που κατευθύνονται στα Χανιά προέρχονται από το Ακρωτήρι (14 χιλ. (10 χιλ.) κάτοικοι εκ των οποίων 9200 (3757) στην ∆ηµοτική Ενότητα Κουνουπιδιανών, από απογραφές 2021 και 2011 αντίστοιχα που δείχνει και τη δυναµική της περιοχής). Αυτός ο χώρος θα µπορούσε να αντικαταστήσει εκείνον που προβλέπεται από το ΣΒΑΚ στην Εθνικής Αντιστάσεως ως ανατολικός σταθµός µετεπιβίβασης/αλλαγής µέσου (park & ride) το θέµα είναι να µην κατεβαίνουν τα αυτοκίνητα τη κατηφόρα δηµιουργώντας τροµερό µποτιλιάρισµα στις ώρες αιχµής, ειδικά µετά την τοποθέτηση φωτεινού σηµατοδότη στο ύψος της προτοµής του Κώστα Ηλιάκη.
∆ιευκόλυνση της πρόσβασης των εργαζοµένων στο κέντρο χωρίς ΙΧ (όπως προβλέπεται κι από το ΣΒΑΚ) µε «Σχέδιο ∆ιαχείρισης Κινητικότητας» των εργαζόµενων του ∆ήµου Χανίων (Ι. Κανάκης, ‘Φάκελος’ στρατόπεδο Μαρκοπούλου: Τα επιχειρήµατα της ∆ηµοτικής Αρχής για το «προσωρινό» πάρκινγκ και ένας κριτικός αντίλογος, ΧΝ 12/12/2024). «Η ∆ηµ. Αρχή έπρεπε ήδη να έχει κάνει εσωτερική έρευνα καταγράφοντας τις τοποθεσίες από τις οποίες έρχονται στο κέντρο των Χανίων οι εργαζόµενοι του ∆ήµου καθώς και τα µεταφορικά µέσα που χρησιµοποιούν. Στην συνέχεια σε αγαστή συνεργασία µε την ∆ιοίκηση του Αστικού ΚΤΕΛ και τους εργαζόµενους να καταστρώσει σχέδιο πύκνωσης των δροµολογίων των λεωφορείων (ή και τροποποίησής τους) κατά τις ώρες προσέλευσης και αποχώρησης από την εργασία τους (πχ 7-9 το πρωί και 2-4µµ) και να διαθέσει µηνιαίες κάρτες για τους εργαζόµενους σε χαµηλότερη τιµή (µε λογική επιδότηση) έτσι ώστε να έχουν κίνητρο να µετακινηθούν µε ευκολία µε την ∆ηµόσια Συγκοινωνία χωρίς να ταλαιπωρούνται και να αγωνιούν για µια θέση πάρκινγκ.»
Παρέµβαση για αντιστροφή των προτύπων κοινωνικής καταξίωσης. Τελευταία αλλά όχι έσχατη: συστηµατική επιβράβευση µε ψυχική ανταµοιβή κοινωνικά επωφελών συµπεριφορών: κάθε πρωί και για όσο χρόνο χρειαστεί υποδοχή σε κεντρικές εισόδους της πόλης δια χειραψίας από αντιδηµάρχους κυκλοφορίας και το δήµαρχο αυτοπροσώπως, εκείνων που, αψηφώντας τα αυτοκίνητα, φτάνουν ποδηλατώντας στις δουλειές τους (και είναι πολλοί σας διαβεβαιώ, σε µεγάλο ποσοστό µετανάστες συµπολίτες µας), προσφορά σνάκ και χυµών καθώς και ευήκοον ους για το όποιο αίτηµα τους.
1 τάδε έφη ο στρατηγός Λάµαχος στους Αχαρνής κατά ∆ιονύση Σαββόπουλο. «..όµως ο χορός έχει πια δηλαδή εντελώς µεταστραφεί υπέρ του ∆ικαιόπολη, και ο Λάµαχος προκειµένου να εξευτελιστεί εντελώς αποχωρεί ψωροπαρήφανα µε ένα ταρατατζούµ, ενώ ο ∆ικαιόπολις πάει παραδίπλα και ανοίγει το µαγαζί των ονείρων του: Εδώδιµα-Αποικιακά, Μπακάλικο!»
2 κεφ. 12 σελ. 49 στο Έργο: «ΣΒΑΚ ∆ήµου Χανίων» Στάδιο Γ «Ολοκληρωµένο Πακέτο Μέτρων» 21/9/2018
*Ο Στέλιος Ροζάκης είναι καθηγητής Σχολής ΧΗΜΗΠΕΡ Πολυτεχνείου Κρήτης
