» Οκτώβρης της συγκοµιδής στο Οροπέδιο
Η σκόνη… σύννεφο καθώς το τρακτέρ οργώνει το µαλακό έδαφος! Πίσω του τρεις άνθρωποι µαζεύουν τον λευκό καρπό της πατάτας και γεµίζουν τα τελάρα. Είναι Οκτώβριος εποχής συγκοµιδής για τους παραγωγούς στο Οροπέδιο του Οµαλού. Προϊόντα της άνυδρης γης που χρόνια τώρα παράγονται µε δυσκολίες και χωρίς πότισµα.
Πρώτος µας σταθµός το χωράφι του Παντελή Θεοδωράκη, παραγωγού βιολογικών προϊόντων. Στο Οροπέδιο καλλιεργεί 25 στρ. παρότι ο ίδιος είναι από τη Μάζα Σελίνου. «Είχα νοικιάσει µηλιές στο Οροπέδιο και πριν από 4 χρόνια σκέφτηκα να βάλω και πατάτες. Όλα βιολογικά πάντα. Παρόλο που µπορώ να ποτίσω από τη λιµνοδεξαµενή δεν το κάνω, θέλω να είναι άνυδρη! Γιατί; Γιατί έτσι κρατάει πολύ καιρό, θα έχω πατάτες µέχρι τον Ιούνιο. Αν είναι ποτιστικές δεν αντέχουν τόσο πολύ» επισηµαίνει ο παραγωγός.
Σε όλο το Οροπέδιο σχεδόν κανείς παραγωγός δεν ψεκάζει, οι πατάτες διατηρούνται σε αποθήκες σε πέτρινα κτίσµατα ή και παλιά σπίτια. «Την Τετάρτη είχε “κρυσταλλιά” και το θερµόµετρο κατέβηκε στο “µηδέν” εδώ. Τις κρατάω σε ένα σπίτι και διατηρούνται λες και είναι ψυγείο» σηµειώνει.
Το φύτεµα του σπόρου γίνεται τον Ιούνιο για τους περισσότερους µε την παραγωγή να βγαίνει από τα τέλη Σεπτεµβρίου µέχρι και όλο τον Οκτώβρη. «Τίποτα δεν γίνεται αν δεν κουραστείς, όµως όποιος δουλεύει µε τη γη γίνεται άλλος άνθρωπος. Έρχοµαι στο Οροπέδιο και ξανανιώνω» αναφέρει ο βιοκαλλιεργητής σε ένα διάλειµµα της δουλειάς του.
Ρωτάµε τον συνοµιλητή µας για τις ιδιαιτερότητες της οµαλίτικης πατάτας:
• Τα περισσότερα χωράφια είναι “ξεκούραστα” έχουν 15-20 χρόνια να καλλιεργηθούν, γιατί παλαιότερα έβαζαν στάρι, ταγί, τώρα εδώ και πολλά χρόνια δεν σπέρνονται. Για να ενισχύσω το χωράφι µου µε άζωτο θα φυτέψω αρακά για να δεσµεύσει οργανικό άζωτο από την ατµόσφαιρα.
• Ούτε η άνυδρη πατάτα, ούτε η ποτιζόµενη δεν ψεκάζεται γιατί στον Οµαλό δεν µας πιάνει περονόσπορος όπως στον κάµπο.
• Γευστικά είναι πιο νόστιµη, γιατί ακόµα και για την ποτιστική πατάτα του Οµαλού θα κάνεις 3-4 ποτίσµατα, αντίθετα στον κάµπο θέλει κάθε εβδοµάδα πότισµα διαφορετικά θα ξεραθεί. Όποιος την δοκιµάσει ξέρει τι προϊόν είναι! Επειδή πουλάει την παραγωγή µου στη λαϊκή αγορά όποιος δοκιµάσει µια φορά θα ξαναπάρει σίγουρα.
Στον Οµαλό χρησιµοποιούν µια ποικιλία εδώ και 100 χρόνια! Θα µαζέψω από την πατάτα τη φετινή δύο τόνους και θα την κρατήσω για σπόρο για του χρόνου. Θα φυτέψω και λίγη “σπούντα” (Spuda, δανέζικος σπόρος) γιατί κάποιοι πελάτες θέλουν από αυτή αλλά θα τη φυτέψω σε άλλο σηµείο. Η συντριπτική πλειοψηφία της πατάτας του Οµαλού είναι παλιός, οµαλίτικος σπόρος.
“ΚΟΥΜΑΝΤΟ ΚΑΝΕΙ Ο ΚΑΙΡΟΣ…”
Η πατάτα όµως του Οµαλού είναι πιο ακριβή σε σύγκριση µε τις αντίστοιχες από τη Βοιωτία ή της εισαγωγής, αντιτείνουµε στον παραγωγό. «Είναι πιο ακριβή όντως, αλλά ως προϊόν αξίζει, είναι ποιοτικά πολύ καλύτερη και το καταλαβαίνεις ψήνοντας την είτε στο φούρνο, είτε τηγανιτή, είτε βραστή. Το φλοιό τρως και νοµίζεις ότι είναι πατάτα» είναι η απάντησή του.
Για τον παραγωγό η καλλιέργεια µπορεί να δώσει στον αγρότη ένα καλό εισόδηµα. «Μπορεί όµως και µια χρονιά να µην πάει καλά, αν κάνει µια “κρυσταλιά” τον Αύγουστο ή τον Σεπτέµβρη µπορεί να παγώσουν τα πάντα και να µην βγάλεις τίποτα! Για αυτό και πρέπει να έχει και µια εναλλακτική καλλιέργεια ώστε να έχει από εκεί τα έσοδα για να ζήσει» επισηµαίνει. Ο κ. Θεοδωράκης βγάζει από 1 στρ. 1 τόνο πατάτες, ενώ οι ποτιστικές µπορεί να βγάλουν και 2-3 τόνους το στρέµµα.
Τα πιο πολλά πατατοχώραφα είναι στη λακκιώτικη µεριά όπου οι παραγωγοί είναι πιο καλά οργανωµένοι. Όµως τελευταία γίνεται µια καλή προσπάθεια και προς τη µεριά του Σελινιώτικου γύρου.
ΜΕ ΤΗ ΣΚΑΛΙ∆Α ΚΑΙ ΤΟΝ ΓΑΪ∆ΑΡΟ
Την εποχή που οι πατάτες φυτεύονταν και έβγαιναν µε τη σκαλίδα και µεταφέρονταν στα χωριά του Ανατολικού Σελίνου πάνω σε γαϊδάρους και µουλάρια µας θυµίζει ο 70χρονος κ. Βαγγέλης Καλαµαράκης από τον Πρινέ που έχει χωράφια στην περιοχή του Οµαλού. «Από όταν γεννήθηκα θυµάµαι να βγάζουν πάντα οι Σελινιώτες πατάτες σε αυτήν µπάντα του Οµαλού, στην απέναντι φύτευαν οι Λακκιώτες. Με τη σκαλίδα και τα χέρια έρχονταν ο καθένας και ανάλογα µε τη δύναµη του φύτευε. Με τη σκαλίδα έρχονταν να βγάλουν βροβιούς, αυτοφυείς, για να τους πουλήσουν και να ζήσουν» θυµάται. Τον ρωτάµε για την έλλειψη νερού. «Αυτή ήταν δεδοµένη δεν είχε ποτέ νερό το Οροπέδιο, ό,τι έβγαζε η υγρασία για αυτό είναι ιδιαίτερη η πατάτα του Οµαλού, είναι άνυδρη η πατάτα, είναι πιο µικρή, είναι όµως και πιο ανθεκτική γιατί αν την αφήσει εδώ σε µια αποθήκη θα διατηρηθεί µέχρι και τον Ιούνιο! Είναι και πιο νόστιµη από την εισαγόµενη πατάτα, άσπρη-άσπρη, ξεχωρίζει» εξηγεί.
Για τον κ. Καλαµαράκη η πατάτα θα µπορούσε να αφήσει ένα καλό εισόδηµα για έναν νέο ειδικά αγρότη αλλά «πρέπει η πολιτεία να στηρίξει τα νέα παιδιά που θέλουν να ασχοληθούν µε τη γη, για να µην την εγκαταλείψουν. Η γενιά η δική µου έφυγε, η επόµενη γενιά πως θα ζήσει µε αυτά τα δεδοµένα αφού έχουµε φτάσει να παράγουµε τα ελάχιστα;».
Στο Οροπέδιο υπάρχουν και πολλές µηλιές που φέτος όµως λόγω των κλιµατολογικών συνθηκών δεν έδωσαν µεγάλες ποσότητες.
Υπάρχουν και ποτιστικές…
Πέρα από τις άνυδρες καλλιέργειες στον Οµαλό υπάρχουν τελευταία και ποτιστικές. Η λειτουργία της λιµνοδεξαµενής τα τελευταία δύο χρόνια (παρότι ακόµα δεν έχει συσταθεί φορέας διαχείρισης και δεν έχουν µπει ρολόγια που να τιµολογούν το νερό) έχει ως αποτέλεσµα ορισµένοι παραγωγοί να έχουν ξεκινήσει να κάνουν τις καλλιέργειες τους ποτιστικές. Ένας εξ’ αυτών ο κ. Βαγγέλης Καλαµαράκης του Ιωάννη, τον οποίο συναντάµε σε ένα διάλειµµα της εργασίας του καθώς οι πατάτες στο χωράφι του έχουν µαζευτεί, έχουν µπει σε σακιά και περιµένουν να µεταφερθούν. «Εδώ αυτή η δουλειά γίνεται δεκαετίες. Με πολύ κόπο και δυσκολία στο παρελθόν, οι άνθρωποι τότες έβγαζαν ποσότητα για το σπίτι τους. Φύτευαν 100 κιλά για να βγάλουν 200 κιλά. Τώρα που µπορούµε να τις ποτίσουµε γίνονται πιο µεγάλες, καλύτερη εµφάνιση, αλλά δεν βλέπω ενδιαφέρον από τους πιο νέους να ασχοληθούν. ∆υστυχώς έχουν εγκαταλείψει τις περισσότερες καλλιέργειες» δηλώνει. Το φύτεµα και το βγάλσιµο της πατάτας γίνεται µε το τρακτέρ το µάζεµα όµως παραδοσιακά µε τα χέρια!
