Η απάντηση καθορίζεται από την ποιότητα της παιδείας, της εκπαίδευσης και των γνωστικών δεξιοτήτων του κάθε ατόµου…
Το προφίλ των δεξιοτήτων ενός ατόµου είναι η κρίσιµη παράµετρος αν µπορεί να αναλάβει θέσεις ευθύνης. ∆εν µπορούν όλοι.
Ο Χανιώτης φοιτητής Ναυτικής Ακαδηµίας που έβαλε το µπέτι του κι έσωσε πολλούς το βράδυ του χαλασµού στα Τέµπη είναι από αυτούς που µπορούν.
Στο σηµείωµα απαντώ στο ερώτηµα «Θα σταµατήσουν τα πολύνεκρα συµβάντα;»«
Υπολογιστής = εγκέφαλος
Οι επιστήµονες των υπολογιστών προσδιορίζουν τη γνωσιακή ικανότητα ενός υπολογιστή.
Λαβαίνουν υπόψη τους το µέγεθος της µνήµης του, την ταχύτητα της κεντρικής µονάδας, τις περιφερειακές συσκευές, το λειτουργικό του σύστηµα και τον προγραµµατισµό του.
Αν ένας υπολογιστής ενσωµατωθεί σε δίκτυο µε άλλους υπολογιστές, αυξάνεται η γνωσιακή του ικανότητα.
Έτσι µπορεί να αναθέτει σε άλλους υπολογιστές υπολογισµούς που είναι πέρα από την ικανότητα του. Επίσης, προσθέτει αποθηκευτικό χώρο στη µνήµη του και επεκτείνει τις δυνατότητές του. Γνωρίζοντας τα παραπάνω κάνουµε µία συγκρίσιµη προσέγγιση µε τον εγκέφαλο µας. ∆ηλαδή, πώς χρησιµοποιεί ένα άτοµο το νευρικό του σύστηµα, τις δεξιότητες του, τις γλώσσες που µιλάει, και τις γνώσεις του
Ο εγκέφαλός µας µπορεί να κάνει παρόµοια ανοίγµατα.
∆ηλαδή, επέκταση της µνήµης του µε εκπαίδευση, σπουδές, ασκήσεις, εµπειρίες, συνεργασίες και µε πρόσβαση σε υπολογιστικά συστήµατα.
Άγνωµοι, άγνωροι κι αργοί
Σηµαντική µερίδα ατόµων ζουν χωρίς προγραµµατισµό και ουσιαστική στοχοθεσία.
Λειτουργούν σαν υπολογιστές µε χαµηλή χωρητικότητα κι αποφασίζουν µε επιφανειακά αυθαίρετα κριτήρια.
Αν έχουν θέση ευθύνης βλάπτουν πολλούς. Ο λόγος;
Γνωρίζουν γραφή/ανάγνωση, αλλά αδυνατούν να συνδεθούν µε εξωτερικά µνηµονικά συστήµατα, για αυτό µοιάζουν µε υπολογιστές που δεν έχουν θύρες εισροών/εκροών.
Tα ηχητικά ντοκουµέντα συνοµιλιών σταθµαρχών που αποκαλύφθηκαν την 5.3.24 δείχνουν χαοτικές αδυναµίες και ρηχή επεξεργασία πληροφοριών.
Αυτοί που διορίζουν σε κρίσιµα πόστα άτοµα άγνωµα, άγνωρα κι αργά είναι διπλά ένοχοι. Αφενός, δεν εξετάζουν αν έχουν επαρκή βαθµό ετοιµότητας, προνοητικότητας, ικανότητα λύσης µελλοντικών προβληµάτων…
Αφετέρου, οι ίδιοι είναι ανίκανοι να ερευνήσουν αν οι υφιστάµενοι τους λειτουργούν καίρια, αποτελεσµατικά, χωρίς λάθη, σε ώρες κρίσεων.
Αν συνεχίσουµε το συλλογισµό µας απαντάµε στο ερώτηµα.
Μια προνοητική 30χρονη σταθµάρχης
Ας δούµε τη θετική όψη. Υποθέτουµε ότι σταθµάρχης είναι µια νέα πτυχιούχος Τεχνολογικού Ιδρύµατος µε µαθητεία δοκίµου 2 ετών σαν βοηθός έµπειρου σταθµάρχη.
Υποθέτω ότι είναι συνδεµένη µε κοινωνικά δίκτυα, έχει πρόσβαση σε εξωτερικές µνηµονικές τράπεζες, κι έχει αναπτύξει κώδικες επικοινωνίας και διαδραστικές σχέσεις µε συναδέλφους της.
Η αποτελεσµατική χρήση εξωτερικών µνηµονικών δικτύων όπως είναι οι πίνακες ενδείξεων και ελέγχου οργάνων στο πιλοτήριο, στη γέφυρα ή στο µηχανοστάσιο ενός πλοίου προσθέτει γνωσιακή ισχύ.
Ο χειριστής, πιλότος, πλοίαρχος ή µηχανικός κερδίζει κρίσιµη χωρητικότητα στη µνήµη εργασίας του. Πέρα από αυτά, ας δούµε τι κάνει διαφορετικά η νεαρή σταθµάρχης;
Κατ’ αρχήν τηρεί τον προσωπικό της οδηγό προνοητικότητας. Παρατηρώ ότι στα πολύνεκρα ατυχήµατα απουσιάζει η ύπαρξη τέτοιου οδηγού. Στο ναυάγιο του επιβατηγού ‘‘Σάµινα’’ στην Πάρο, ο υποπλοίαρχος παραβίασε όλους τους κανόνες ασφαλούς πλεύσης. Έλειπε από τη γέφυρα! Το ίδιο λέγεται ότι έγινε µε τον κυβερνήτη µιας πτήσης που χάθηκε. Έλειπε από το πιλοτήριο… Κάτι παρόµοιο ίσως έγινε, τον ∆εκέµβριο 2023, σε άλλο µας τραίνο!
Καταγράφει άµεσα της ενέργειες της σε κατάλογο checklist. Όπως µαθαίναµε πριν 10ετίες στις Σχολές Πλοιάρχων.
Απαιτεί να έχει βοηθό, όπως έχουν οι πιλότοι, για επιβεβαίωση των χειρισµών της.
Κι αν δεν λειτουργούν συστήµατα προειδοποίησης φτιάχνει δικά της. Η τεχνολογία GPS το επιτρέπει. Κινητοποιεί τους µηχανοδηγούς για συνεχή επικοινωνία.
Ελέγχει, µε τηλεφωνική επιβεβαίωση, όταν τα τραίνα περνάνε πάνω από κλειδιά αλλαγής πορείας…
Τέλος, είναι σε εγρήγορση για το απρόσµενο και έχει έτοιµα σενάρια αντιµετώπισης κινδύνων. Ακριβώς όπως κάνουν οι αξιωµατικοί του Στρατού µας στην πρώτη γραµµή.
Η απάντηση στο ερώτηµα…
Η προνοητικότητα όλων είναι το ζητούµενο. «Των φρονίµων τα παιδιά…» είναι ασφαλή, διδάσκει η παροιµία.
∆υστυχώς, δεν προνοούν όλοι όσοι έχουν θέσεις ευθύνης.
Το λογισµικό τους δεν το επιτρέπει.
∆υστυχώς, οι άγνωροι, δεν γνωρίζουν την ανεπάρκεια τους.
Παρασύρουν και παρασύρονται στον όλεθρο. Είναι ανησυχητικό ότι πολλές παρ’ ολίγον τραγωδίες δεν βλέπουν το φως της δηµοσιότητας!
∆υστυχώς, η απρονοησία των λίγων ζηµιώνει τους πολλούς.
Συµπερασµατικά
Σταθµάρχες, πιλότοι, πλοίαρχοι, αξιωµατικοί, προϊστάµενοι υπηρεσιών δεν µπορούν να γίνουν όλοι.
Αν θεωρούµε ότι µια ταχύρρυθµη εκπαίδευση είναι αρκετή για να γίνουν κάποιοι προνοητικοί, στραβά αρµενίζουµε…
Η εκπαίδευση και η τοποθέτηση σε κρίσιµα πόστα όσων έχουν το κατάλληλο προφίλ γίνεται µε εισήγηση ψυχολόγων ειδικοτήτων.
Η προνοητικότητα είναι µια σύνθετη γνωστική λειτουργία που απαιτεί ποικίλους πόρους…
Η προνοητικότητα προϋποθέτει σεβασµό, εν-συναίσθηση, εγρήγορση, παρατηρητικότητα, ανεπτυγµένη µνήµη εργασίας, χωρική αντίληψη και εµπειρία στη ταχεία λύση προβληµάτων.
*O Κυρ. Βασιλομανωλάκης είναι Πτυχ. Ψυχολογίας-Ανάπτυξης Παιδιού, Master Εκπαίδευσης στη ∆ιά Βίου Μάθηση. Επικοινωνία polygnosi@otenet.gr
Τα βιβλία του ‘Μαθαίνω εύκολα΄ ‘Θυµάµαι εύκολα’ ‘Μελετώ αποτελεσµατικά’ διατίθενται από τα βιβλιοπωλεία Libraire και ΚΥΒΟΣ.
