Προσεγγίζοντας το τοπίο με πολλούς τρόπους

Όψεις του ελληνικού και κρητικού τοπί­ου, όπως αυτές αποτυπώνονται μέσα από τον φωτογραφικό φακό καλλιτεχνών και επαγγελματιών φωτογράφων, αλλά κaι επι­στημονικές προσεγγίσεις του ίδιου θέματος που μπορούν να προσφέρουν σύγχρονα εργαλεία διαχείρι­σης του φυσικού περιβάλλο­ντος, αναδείχθηκαν κατά τη διάρκεια της ημερίδας με θέμα “Φωτογραφία & Τοπίο” που πραγματοποιήθηκε το πρωί του Σαββάτου στη Δημοτική Πινακοθήκη Χανίων.

Η ημερίδα οργανώθηκε στο πλαίσιο των παράλληλων δρά­σεων της έκθεσης φωτογραφίας “landscape stories” που ολοκληρώθηκε την Κυριακή.
Ο επιμελητής της έκθεσης από το MOMus / Μου­σείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης, Ηρακλής Παπα­ϊωάννου, μιλώντας στα “Χ.ν.” για την τέχνη της φω­τογραφίας, επεσήμανε ότι σε σχέση με το παρελθόν η φωτογραφία πλέον δεν υποτιμάται ως τέχνη, ενώ η μακρά περίοδος της αμφισβήτησης λειτούργησε σε πολλές περιπτώσεις και δημιουργικά για τους φωτο­γράφους.
Σε ό,τι αφορά την έκθεση “landscape stories” τόνισε ότι στόχος της έκθεσης ήταν αφενός να αναδείξει το έργο καλλιτεχνών που δεν ήταν τόσο προβεβλημένοι κι αφετέρου να “φωτίσει” πτυχές του ελληνικού το­πίου: «Υπάρχει μια αρκετά εκτεταμένη και καλά φω­τισμένη “βιτρίνα” γύρω από το τοπίο στη χώρα μας, κάτι που ισχύει και στην Κρήτη. Γι’ αυτό κι αυτές οι φωτογραφίες της έκθεσης επιχειρούν να μας μι­λήσουν για το τι υπάρχει πίσω από τη βιτρίνα. Για τοπία περισσότερο βιωματικά ή καθημερινά ή που υποβαθμίζονται από την ανθρώπινη δραστηριότητα ή που είναι ονειρικά κ.λπ., προσκαλώντας τον θεατή να σκεφτεί το τοπίο με διαφορετικούς τρόπους, πέρα από την προσέγγισή του ως ένα ακόμα κεφάλαιο που έχει προστιθέμενη αξία», ανέφερε ο κ. Παπαϊωάννου, ενώ καταλήγοντας ευχαρίστησε την Πινακοθήκη Χα­νίων, τον αρμόδιο αντιδήμαρχο Γιάννη Γιαννακά­κη καθώς και την συνεργάτιδα του δημάρχου Χανί­ων Άννα Νεμπαυλάκη για τη συνεργασία και τη φιλοξενία της έκθεσης στα Χανιά.
Ο φωτογράφος και βοηθός επιμελητή της έκθεσης Γιώργος Αναστασάκης έκανε μια επισκόπη­ση της φωτογραφίας του κρητικού τοπίου, φω­τίζοντας τον τρόπο με τον οποίο έχουν δει το κρητικό τοπίο Έλληνες και ξένοι φωτογράφοι, με τι σκοπούς και μεθόδους το προσεγγίζουν αλλά και που εστιάζουν το ενδιαφέρον τους.
Ο επ. καθηγητής ιστορίας, θεωρίας και κριτι­κής της αρχιτεκτονικής στο τμήμα αρχιτεκτό­νων μηχανικών του Πανεπιστημίου Πατρών και κριτικός τέχνης Κωνσταντίνος Β. Πρώ­ιμος, αναφέρθηκε στη φύση των φωτογρα­φικών εικόνων διαχρονικά και το πως αυτή επηρεάστηκε από την έλευση της ψηφιακής εικόνας: «Η φωτογραφία διαχρονικά ήταν ένας τρόπος μαρτυρίας και τεκμηρίωσης του πραγ­ματικού. Ωστόσο, τώρα πλέον δεν έχει αυτό τον χαρακτήρα καθώς η ψηφιακή εικόνα πολ­λές φορές δεν έχει σχέση καμία σχέση με την πραγματικότητα».
Η Άννα Νεμπαυλάκη που επιμελείται τα εκπαιδευτικά προγράμματα και τις παράλληλες δράσεις της έκθεσης στη Δημοτική Πινακοθή­κη, σημείωσε ότι στόχος των δράσεων και των προγραμμάτων ήταν να προσφέρουν μια πιο πλούσια και ολοκληρωμένη εμπειρία στους θεατές αλλά και να αυξηθεί η προβολή και η επισκεψιμότητα της έκθεσης, κάνοντας ένα “άνοιγμα” στο ευρύτερο κοινό.

Παρατηρητήριο Τοπίου Κρήτης

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσίασε η εισήγηση του Δημήτρη Αλεξάκη, κύριου ερευνητή στο Ινστιτού­το Μεσογειακών Σπουδών του Ιδρύματος Τεχνολο­γίας και Έρευνας (ΙΤΕ), με θέμα: “Γεωπληροφορική και δημοκρατικές συμμετοχικές διαδικασίες στην παρατήρηση και αξιολόγηση του Ευρωπαϊκού Τοπί­ου. Το Παρατηρητήριο Τοπίου Κρήτης”.
Όπως εξήγησε ο κ. Αλεξάκης το Ινστιτούτο Μεσο­γειακών Σπουδών του ΙΤΕ, είναι συντονιστής σε ένα ευρωπαϊκό πρόγραμμα που ασχολείται με την ανά­λυση της ποιότητας τοπίου προσεγγίζοντας το θέμα από δύο πλευρές: από την επιστημονική – αντικει­μενική αξιολόγησή του με μεθόδους γεωπληροφορι­κής (χρήση δορυφορικών δεδομένων, χαρτών κ.λπ.) και με συμμετοχική διαδικασία, δηλαδή συμμετοχή του κοινού, μέσα από τη χρήση εφαρμογών όπου θα δίνουν τη δυνατότητα αξιολόγησης της ποιότητας του τοπίου (αξιολόγηση αυτού που βλέπει, αισθάνε­ται κ.λπ.). «Το πρόγραμμα αυτό έχει ξεκινήσει τώρα και 6 μήνες και θα κρατήσει 4 χρόνια και συμμετέ­χουν σε αυτό 9 εταίροι (πανεπιστήμια και εταιρείες) και 7 πιλοτικές περιοχές στην Ευρώπη. Απώτερος στόχος μας είναι να δημιουργηθεί ένα Παρατηρη­τήριο Τοπίου Κρήτης που θα μπορούσε να συνει­σφέρει συμβουλευτικά σε θέματα χωροταξίας κ.λπ.»