■ Τι αναφέρει σχετική έκθεση
Οι απωθήσεις και οι επαναπροωθήσεις προσφύγων σε όλη την Ευρώπη είναι ένα θέµα που απασχολεί συνολικά την ΕΕ αλλά και τους ευρωπαίους πολίτες.
O ενίοτε µεγάλος αριθµός προσφύγων που καταφθάνουν σε ευρωπαϊκές χώρες της Μεσογείου, µεταναστευτικές ροές πιεζόµενες να εγκαταλείψουν οριστικά τις εστίες τους λόγω πολιτικών, περιβαλλοντικών και πολεµικών συµβάντων, βρίσκονται σε πολλές των περιπτώσεων εκτεθειµένες στον κίνδυνο επαναπροωθήσεων (push backs), µε ότι αυτό µπορεί να σηµαίνει για την ασφάλεια και προστασία τους.
Ανάµεσα στους πρόσφυγες είναι και πολλά ασυνόδευτα παιδιά που και αυτά πέφτουν πολλές φορές θύµατα επαναπροωθήσεων. Για το πολύ σοβαρό αυτό θέµα µας διαφωτίζει η οργάνωση Ελληνικό Συµβούλιο για τους Πρόσφυγες θυµίζοντας µας µε την βοήθεια της νέας αναφοράς µε τίτλο: “Surprisingly surprised” (η έβδοµη έκθεση της σειράς που δηµοσιεύεται από την Protecting Rights at Borders – PRAB, µια πρωτοβουλία που αποσκοπεί στην τεκµηρίωση στοιχείων σχετικά µε τις παράνοµες επαναπροωθήσεις (pushbacks) στο πλαίσιο της διαχείρισης των συνόρων στην Ευρώπη) πως τα πράγµατα µε το προσφυγικό δεν είναι πάντα όπως παρουσιάζονται από τις επίσηµες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις.
∆όθηκε λοιπόν πριν από λίγες ηµέρες στην δηµοσιότητα από το Ελληνικό Συµβούλιο για τους Πρόσφυγες (ΕΣΠ), η έβδοµη έκθεση από την πρωτοβουλία Protecting Rights at Borders.
Η πρωτοβουλία, µέσω των συνεργατικών προσπαθειών της, εξυπηρετεί επίσης την προώθηση τη στρατηγική δικαστική διεκδίκηση πέρα από τα σύνορα για τα άτοµα που πλήττονται από τις εκτεταµένες και συστηµατικές απωθήσεις και άλλες παραβιάσεις των δικαιωµάτων τους στο κατώφλι της Ευρώπης.
Τα δεδοµένα συλλέγονται από µη κυβερνητικές οργανώσεις (ΜΚΟ) και πρωτοβουλίες βάσης σε όλη την Ευρώπη, οι οποίες έχουν ενώσει τις δυνάµεις τους στην πρωτοβουλία PRAB για τη δηµιουργία µια στέρεη βάση δεδοµένων, που εδράζεται στην άµεση παρατήρηση και στις συνεντεύξεις µε άτοµα που βρίσκονται σε κίνηση.
Η παρούσα έκθεση καλύπτει την περίοδο από την 1η Μαΐου έως τις 31 Αυγούστου 2023. ∆εδοµένα που συλλέχθηκαν απευθείας από τους εταίρους της PRAB ή από κυβερνητικές πηγές τεκµηριώνουν συνολικά 9.515 περιπτώσεις απώθησης κατά τη διάρκεια της τετραετίας περίοδο αναφοράς. Στο πλαίσιο της τεκµηρίωσης, . Στο πλαίσιο της τεκµηρίωσης, οι εταίροι της PRAB έλαβαν συνεντεύξεις από 2.030 άτοµα για να καταγράψουν τις λεπτοµέρειες των δηµογραφικών τους στοιχείων, τις µεταναστευτικές τους διαδροµές και τις παραβιάσεις των δικαιωµάτων στις οποίες ανέφεραν ότι εκτέθηκαν.
Σηµειώνεται χαρακτηριστικά ότι ενώ οι 9.515 επαναπροωθήσεις που τεκµηρίωσε η PRAB κατά τη διάρκεια των τελευταίων τεσσάρων µήνες µπορεί να φαίνεται µεγάλος αριθµός, είναι προφανές, όπως επισηµαίνεται, ότι αντιπροσωπεύουν µόνο ένα µικρό δείγµα των πραγµατικών αριθµό των παράνοµων επαναπροωθήσεων στα ευρωπαϊκά σύνορα.
Η συντριπτική πλειονότητα (πάνω από το 83%) όσων ανέφεραν ότι απωθήθηκαν είναι ενήλικοι άνδρες. Σχεδόν µία στις τρεις απωθήσεις (31%) αφορά παιδιά. Ιδιαίτερη σηµασία έχουν οι απωθήσεις 141 ασυνόδευτων και χωρισµένων παιδιών. Πολυάριθµες αναφορές βίας, καθώς και απάνθρωπων και ταπεινωτικής µεταχείρισης, συγκεντρώνονται, ιδίως στα σύνορα µεταξύ Κροατίας και Βοσνίας και Ερζεγοβίνης και µεταξύ Ουγγαρίας και Σερβίας. Η έλλειψη πρόσβασης στις διαδικασίες ασύλου είναι επίσης καταγράφεται, ιδίως από άτοµα στα σύνορα Ουγγαρίας-Σερβίας και στα σύνορα Γαλλίας-Ιταλίας.
Κατά τη διάρκεια της περιόδου που καλύπτει η παρούσα έκθεση, έλαβαν χώρα γεγονότα που επιδείνωσαν τις προκλήσεις που βιώνουν τα άτοµα που µετακινούνται.
Συγκεκριµένα έλαβαν χώρα τα εξής:
– Συνεχείς περιπτώσεις θανάτων κατά την επιδίωξη της προσέγγισης και διέλευσης των συνόρων, καθώς και πολλές άτοµα που έχουν δηλωθεί ως αγνοούµενα.
– Η Λευκορωσία χορηγεί βίζες σε αυξανόµενο αριθµό ατόµων από τη Μέση Ανατολή, την Αφρική και τη Λατινική Αµερική, µε αποτέλεσµα την αύξηση της πίεσης στα σύνορα µε την ΕΕ.
– Η Πολωνία στρατιωτικοποιεί όλο και περισσότερο τα σύνορα µε τη Λευκορωσία και αρχίζει να επιµένει ότι οι αιτήσεις ασύλου µπορούν να γίνονται δεκτές µόνο στα επίσηµα σηµεία διέλευσης κατά µήκος των συνόρων αυτών.
– Η Λιθουανία συλλαµβάνει µεγαλύτερο αριθµό ατόµων που εισέρχονται από τη Λετονία.
– Η Κροατία ενισχύει τη χρήση µη επανδρωµένων αεροσκαφών και καταφεύγει σε κάµερες για την ταυτοποίηση ατόµων.
– Η Ιταλία απελαύνει άτοµα βάσει ασυµφωνιών µεταξύ των προσωπικών δεδοµένων που περιέχονται στην άρνηση d’entrée που εξέδωσαν οι γαλλικές αρχές και εκείνων που καταγράφηκαν κατά την πρώτη είσοδο στην Ιταλία και ζητώντας έγγραφα κατά διακριτική ευχέρεια για να χορηγήσει πρόσβαση στις διαδικασίες ασύλου, ενώ αδυνατεί να φιλοξενήσει όλους τους αιτούντες άσυλο στα κέντρα υποδοχής.
– Στην Ελλάδα, τα άτοµα στην ηπειρωτική χώρα δεν είναι σε θέση να έχουν πρόσβαση στις διαδικασίες ασύλου, καθώς η ηλεκτρονική πλατφόρµα, που αποτελεί το µοναδικό κανάλι, δεν λειτουργούσε κατά το µεγαλύτερο µέρος της περιόδου αναφοράς (άρχισε να λειτουργεί ξανά µόλις στις 21 Αυγούστου 2023).
Αξίζει να σηµειωθεί ότι η πρωτοβουλία PRAB συγκεντρώνει οργανώσεις-εταίρους που δραστηριοποιούνται σε οκτώ χώρες της Ευρώπης:
Λευκορωσία (Human Constanta), Βοσνία-Ερζεγοβίνη (Danish Refugee Council (DRC) Bosnia and Herzegovina), Ελλάδα (Ελληνικό Συµβούλιο για τους Πρόσφυγες (ΕΣΠ) και DRC Greece)- Ιταλία (Associazione per gli Studi Giuridici sull’Immigrazione (ASGI), Diaconia Valdese (DV) και DRC Italy – Λιθουανία (Diversity Development Group και Sienos Grupé) – Βόρεια Μακεδονία (Macedonian Young Lawyers Association (MYLA))- Πολωνία (Stowarzyszenie Interwencji Prawnej (SIP)- Σερβία (Ανθρωπιστικό Κέντρο για την Ενσωµάτωση και την Ανοχή). (HCIT)- και Βέλγιο (DRC Brussels).
