• «…Και σεις τα όρη τα Λευκά
να μαυροφορεθείτε
και ο Βενιζέλος πέθανε
δε θα τον ξαναδείτε» (1)
ΑΚΟΜΗ κι ο θάνατος του Ελευθερίου Βενιζέλου (18 Μαρτίου 1936) δεν έφερε την εθνική καταλλαγή. Αντίθετα αναζωπύρωσε πάθη διχασμού που, δυστυχώς, διατρέχουν την ψυχοσύνθεση του νεοέλληνα επί αιώνες. Την ημέρα της ταφής του (29 Μαρτίου 1936) στα Χανιά, όπως παρουσίασε ο Γενικός Δ/ντής του ΕΙΕ & Μ “Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος” κ. Ν. Παπαδάκης-Παπαδής (σε σύντομο ένθετο στα “Χ.ν.”, με τίτλο “Ο Αθηναϊκός Τύπος για το Θάνατο του Ελ. Βενιζέλου”, 18/3/2021) υπήρξαν δημοσιεύματα ακραίου μίσους εναντίον του Εθνάρχη!
ΟΓΔΟΝΤΑ πέντε χρόνια μετά, βιβλία και ντοκουμέντα που παρουσιάζονται δικαιώνουν σχεδόν όλες τις διπλωματικές πρωτοβουλίες του. Αγαπήθηκε πολύ, γιατί ήταν άνθρωπος των έργων, όχι των λόγων. Αποδείκνυε με την πολιτική και την αποτελεσματικότητά της την ανικανότητα των αντιπάλων του. Οι οποίοι, όταν ανέλαβαν την εξουσία, έφεραν την εθνική Καταστροφή (1922). Δέχθηκε δυο δολοφονικές επιθέσεις σε ώρες θριάμβων του Ελληνισμού, αφορίστηκε (“ανάθεμα”) από τη μικρόψυχη, μεροληπτική, φιλοβασιλική Εκκλησία, και το χειρότερο, αυτοί που τον μισούσαν δεν επέτρεψαν ούτε νεκρός να περάσει από την πρωτεύουσα φοβούμενοι επεισόδια!
ΤΟΝ ΔΕΧΤΗΚΕ όμως, το αγαπημένο του Ακρωτήρι απ’ όπου άρχισε τον ένοπλο απελευθερωτικό αγώνα της Κρήτης.
ΤΟ ΑΚΟΥΣΜΑ του θανάτου του προκάλεσε γενικό “μοιρολόγι” στους Κρήτες συμπατριώτες, συμπολεμιστές και ομοϊδεάτες του, όπως τόσο λυρικά παρουσιάζεται στο παρακάτω κείμενο, γραμμένο την επόμενη της αναγγελίας του θανάτου του (19/3/1936). Φέρει τον τίτλο “Το Σπαρακτικό της Κρήτης Μοιρολόγι” και συντάκτης του είναι ο Κισσαμίτης Ευθύμιος Μ. Περακάκης, “αγρότης δημοσιογράφος”, όπως αυτοχαρακτηρίζεται. Δημοσιεύτηκε στο 2558 φύλλο της εφημερίδας “Παρατηρητής” (Παγκρήτιος πρωινή εφημερίς εν Χανίοις, όργανον του λαού) του Εμμ. Γ. Μπακλατζή. Μας το παραχώρησε με λίγα βιογραφικά στοιχεία ο γιος του Γιάννης Ε. Περακάκης, αγαπητός συνάδελφος εκπαιδευτικός, τον οποίο και ευχαριστούμε. Το ίδιο αυθεντικό κείμενο βρίσκεται σε περίοπτη θέση και στο “Μουσείο Τυπογραφίας” των Γιάννη και Ελένης Γαρεδάκη (ΒΙΟΠΑΧ-Χανιά). Περιγράφει με συγκλονιστικό και πηγαίο τρόπο τον πόνο και τη θλίψη των απλών ανθρώπων της Κρήτης στο Μεγάλο Θλιβερό Άγγελμα (1).[σ.σ. Σχετικά με το κείμενο, διατηρούμε την ορθογραφία -πλην του πολυτονικού-, τη στίξη και τις παραγράφους του, όπως και το ότι σε μερικές φράσεις η χρήση του η με υπογεγραμμένη, αντικαθιστά τον πληθυντικό αριθμό του άρθρου οι/αι, κάτι που σεβόμαστε]:
“Έλα μεγάλε και πολυσέβαστέ μας αρχηγέ…
Έλα πολυαγάπητε, έλα ξορισμένε, έλα κουρασμένε μας να ξεκουράσης το πολυβασανισμένο τρισένδοξο κορμί σου στης αγαπημένης σου Κρήτης τ΄ αγιασμένα χώματα…
Έλα να κοιμηθής τον αιώνιο της αναπαύσεως ύπνο, στο αγαπημένο σου νησί, που είδες το φως της ζωής, που ανετράφης, που ηνδρώθης, που εδιδάχθης τα υψηλά της Ελευθερίας Ιδεώδη, που επολέμησες, που επαναστάτησες, που εισήλθες εις τον δρόμον των Εθνικών Μεγαλείων!!…
Έλα να ιδής τον πόνο που μας σπαράζει, έλα να ιδής τα πύρινα δάκρυα που τρέχουν ασυγκράτητα απ΄τα μάτια μας δια τον απροσδόκητο θανατόν σου.
Έλα να ακούσης τον απέραντο, τον σπαρακτικό θρήνον της Κρήτης Σου, που ετοιμάζεται να σε υποδεχθή, αλλοίμονο νεκρόν…
Δεν θα σε υποδεχθούμε τώρα πεια με της χαράς τα γέλοια και με του ενθουσιασμού τα χειροκροτήματα, παρά με τον αληθινό, ανείπωτο μεγάλο πόνο της ψυχής μας και με τα δάκρυα της τρομεράς μας συμφοράς!!…
Έλα στα αγαπημένα σου Χανιά τρισένδοξε της Κρήτης νεκρέ!…
Σε περιμένουμε με όλου του μεγάλου και δυνατού πόνου μας την λαχτάρα να σε δούμε φευ! για τελευταία φορά.
Να σε λυκνίση σιγανά για τελευταία φορά η Κρητική θάλασσα επάνω στα γαλανά της τα νερά. Να σε χαϊδέψη πονετικά τ’ αγέρι της Κρήτης. Να σε ιδούν τα περήφανα Κρητικά βουνά. Να σε αντικρύση το αγαπημένο ηρωικό Θέρισσο. Να συγκλονισθή το Ακρωτήρι απ΄τις πολεμικές της ζωής σου αναμνήσεις.
Ν’ αντιλαλήση όλο το νησί απ΄άκρου εις άκρον το αγαπημένο σου όνομα. Να ηχήσουν νεκρικά όλες η καμπάνες. Να σειστή όλο το νησί από τα θεμέλια, από τον θρήνον και τον κοπετό των ηρωικών κατοίκων της, φίλων και εχθρών.
Να σε στολίσωμε με τα αιμοποτισμένα Κρητικά λουλούδια, να σε ράνωμε με τα μυρίπνοα ροδοπέταλα της αγάπης μας, να χύσωμε τους ποταμούς των δακρύων μας εμπρός στο ιερό σου το σκήνωμα.
Να κατεβούν από τα υψηλά Κρητικά βουνά και από τους κάμπους, απ΄όλα τα χωριά, οι φίλοι σου, οι γηραιοί συμπολεμισταί σου που επολέμησες, επείνασες, εδίψασες, υπέφερες και εκινδύνευσες μαζύ των για το Μεγαλείον όλης της Ελλάδος, να σε ιδούν για τελευταία φορά, να σε ασπασθούν, να καταληφθούν από τους λυγμούς του πόνου, και να σου προσφέρουν τα δάκρυα της αγάπης των και της ειλικρινούς φιλίας των.
Να σηκώσουν ευλαβικά το ιερό σου σκήνωμα, να το τοποθετήσουν στη φιλόστοργη αγκάλη της Κρητικής γης, και να το αποχαιρετήσουν με μια ομοβροντία των δοξασμένων τουφεκιών των.
Σε περιμένουμε λατρεμένε μας για τελευταία φορά… Η Κρητικοπούλες θα σου πουν τα πονετικά τους μοιρολόγια…
Όλοι οι καλοί Έλληνες απ΄όλην την Ελλάδα θα έλθουν να σου φιλήσουν ευλαβικά το δοξασμένο σου χέρι, που τόσα καλά έκαμε στην χώρα την ένδοξο.
Λαός και Κλήρος της Κρήτης όλης, με θρήνον και σπαραγμόν, θα σε συνοδεύση στην τελευταία κατοικία και η διάπυρες δεήσεις όλων μας, σαν θυμίαμα μοσχολιβάνου να φθάσουν εμπρός στον Θεό της Μεγαλωσύνης, για την ανάπαυσι της Μεγάλης ψυχής Σου.
Για μας θα μείνεις αθάνατος!!! Η Γιαγιάδες θα διηγούνται πάντοτε στα εγγονάκια των το παραμύθι της ζωής σου, και ο άνεμος στα βουνά, στους κάμπους όλης της Ελλάδος θα αντιλαλεί το όνομά σου: Βενιζέλος… Βενιζέλος…
Η Κρητικοπούλες καθημερινώς θα στολίζουν με πανέμορφα λουλούδια τον τάφο σου και θα σε υμνολογούν με γεμάτα πόνο μοιρολόγια, και θα είναι για όλους μας ιερός τόπος παντοτεινού προσκυνήματος.
Θα διαβαίνωμε ευλαβικά, θα τον ατενίζωμε με σεβασμό απροσμέτρητο, θα προσέχωμε να μη ταράξωμε τον αιώνιο ύπνο σου, και θα σκεπτώμεθα:
Εδώ αναπαύεται ο Ελευθέριος Βενιζέλος που εδημιούργησε τη Μεγάλη Ελλάδα.”
ΠΡΟΣΩΠΟΛΑΤΡΕΙΑ, απόλυτη πίστη και βαθιά αγάπη για τον Βενιζέλο και την Κρήτη αποπνέει το παραπάνω πρωτοσέλιδο (φωτό) κείμενο. Και τούτο φαίνεται από τον διάχυτο λυρισμό και τον “σπαραγμό” ψυχής που το διαποτίζει. Η δε χρήση κεφαλαίων σε επιθετικούς προσδιορισμούς, αναφερόμενους σε Βενιζέλο και Κρήτη, δεν προδίνουν άραγε, μια τάση αγιοποίησής τους; Ο συντάκτης του κειμένου Ε.Μ.Π. εξέφραζε όχι μόνο το πνεύμα της εποχής του, αλλά και τον βαθύτατο πόνο όλων των Κρητών για τη Μεγάλη Απώλεια του ηγέτη που “έδωσε σάρκα και οστά” στα τολμηρότερα όνειρα της φυλής και της Κρήτης. Ανέκαθεν για τον Ελ. Βενιζέλο η Κρήτη υπήρξε δεξαμενή παρηγοριάς, έμπνευσης, πηγή θάρρους, τόπος γαλήνης.
ΜΙΑ ΕΡΕΥΝΑ στον τοπικό Τύπο της εποχής, με ανάλογα κείμενα (οι μαντινάδες έχουν καταγραφεί), νομίζουμε πως θα άξιζε τον κόπο να γίνει: για να φανεί τόσο η συναισθηματική συμμετοχή του λαού στο βαρύτατο πένθος, όσο και η λογοτεχνική αξία τους (2/4/21).
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
-(1) Από το βιβλίο της Ευαγγελίας Νικολακάκη-Μανιουδάκη, «Οι Εραστές της Λευτεριάς», Χανιά 2011, σ. 620
-(2)Ευθύμιος Μιχ. Περακάκης (1903-1975): Υπήρξε γραμματέας της κοινότητας Βουκολιών μέχρι το 1938. Πήρε μέρος στο επαναστατικό κίνημα εναντίον του Μεταξά (1935), πέρασε από στρατοδικείο, αθωώθηκε και απολύθηκε από τη θέση του ως «προσβεβλημένος αθεράπευτα από το μικρόβιο του Βενιζελισμού» (!), σύμφωνα με το σκεπτικό! Στη γερμανική Κατοχή συνελήφθη με άλλους συγχωριανούς του κι έμεινε στις φυλακές Αγυιάς δύο μήνες. Το 1952 διορίζεται γραμματέας της κοινότητας Χρυσαυγής (Κίσσαμος). Υπήρξε μια σπάνια περίπτωση αγρότη λογίου, για την εποχή του. Ασχολήθηκε με τη δημοσιογραφία. Κείμενά του υπάρχουν στη χανιώτικη εφημερίδα “Παρατηρητής” καθώς και σε αθηναϊκά φύλλα. Έγραψε χρονογραφήματα, σχόλια (“γεωργικά ζητήματα”), ”χωρικά διηγήματα”, βιβλιοπαρουσιασεις, νεκρολογίες κ.ά.
