Αποφασισμένη να φέρει εις πέρας το συντομότερο την ενσωμάτωση της Κύπρου στη Ζώνη του Σένγκεν είναι η κυβέρνηση Χριστοδουλίδη μετά και από διαβεβαιώσεις για στήριξη και προώθηση του κυπριακού αιτήματος τις οποίες έλαβε από την Πρόεδρο της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν – εάν και εφόσον βέβαια η τελευταία επανεκλεγεί στο ύπατο αξίωμα της Ένωσης.
Κυβερνητική πηγή επιβεβαίωσε στην ΕΡΤΚύ τις πληροφορίες τις οποίες αποκάλυψε η εφημερίδα «Σημερινή» και με βάση τις οποίες ο σχεδιασμός της Λευκωσίας για ένταξη στο Σένγκεν επιταχύνεται με στόχο αυτό να γίνει κατορθωτό το 2025 έστω, αντί του 2024 το οποίο αρχικώς ήλπιζε η Λευκωσία.
Το εγχείρημα δεν είναι εύκολο εξού και το γεγονός ότι η Κύπρος παραμένει πλέον μαζί με την Ιρλανδία η μοναδική χώρα της ΕΕ η οποία βρίσκεται εκτός του Σένγκεν. Η Ρουμανία και η Βουλγαρία, οι δύο άλλες χώρες της ΕΕ οι οποίες βρίσκονταν εκτός της Ζώνης εντάχθηκαν στα τέλη Μαρτίου με τη διαφορά ότι η ένταξη αυτή προς το παρόν εφαρμόζεται μόνο στα αεροδρόμια και τα λιμάνια, όχι στα χερσαία σύνορα.
Αξίζει δε να σημειωθεί ότι η Κύπρος, εν αντιθέσει με την Ιρλανδία, υποχρεούται να εφαρμόσει τη συνθήκη Σένγκεν. Ήδη από το περασμένο καλοκαίρι εντάχθηκε στο SIS το Σύστημα Πληροφοριών Σένγκεν. Η πλήρης όμως εφαρμογή της Συνθήκης προσκρούει σε σειρά ανησυχιών εντός της Ένωσης με πρωταρχική το ζήτημα της Πράσινης Γραμμής η οποία εκ των πραγμάτων θα πρέπει να λειτουργεί ως εξωτερικό σύνορο της Ένωσης.
Αυτό είναι ένα ζήτημα το οποίο δημιουργεί ανησυχίες και στη Λευκωσία για το πώς θα επιδρούσε ένα επί της ουσίας «σκληρό σύνορο» στην προσπάθεια επανένωσης του νησιού και εάν αυτό θα διευκόλυνε τις προσπάθειες της Άγκυρας για περαιτέρω παγίωση της διχοτόμησης την οποία παντιοτρόπως προωθεί. Από την άλλη, μια άλλη θεώρηση λέει πως με την ένταξη της Κύπρου οποιοδήποτε εμπόδιο παρουσιαστεί ίσως να επιδράσει θετικά και στην προσπάθεια για επίλυση του Κυπριακού και την κανονική λειτουργία των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ.
Με την ένταξη της Κύπρου στην Ένωση το 2004 η εφαρμογή του Κοινοτικού Κεκτημένου ανεστάλη στα κατεχόμενα τα οποία ωστόσο εντάχθηκαν και αυτά στην ΕΕ και θεωρούνται έδαφός της. Συνεπώς η ύπαρξη ενός «σκληρού συνόρου» εντός της ευρωπαϊκής επικράτειας δεν είναι κάτι απλό ή κάτι που υπήρξε ή και θα υπάρξει ποτέ. Θα είναι ένα σύνορο το οποίο θα πρέπει να έχει ένα μια πολύ ιδιαίτερη μορφή η οποία να μην δημιουργεί πολιτικά ή άλλα ζητήματα, το τελευταίο κυρίως ως προς την ασφάλεια των υπολοίπων κρατών.
Πέρα όμως από την φυσική παράμετρο, ότι δηλαδή η Κύπρος είναι νησί και μάλιστα σε μεγάλη απόσταση από το εγγύτερο κράτος – μέλος, την Ελλάδα, χωρίς χερσαία σύνορα, υπάρχουν κι άλλες θετικές παράμετροι, όπως επί παραδείγματι το ότι η ελεύθερη διακίνηση που διασφαλίζεται με τη Συνθήκη δεν αφορά την εργασία για μη κοινοτικούς πολίτες, ούτε και καλύπτει το άσυλο σε περίπτωση που ένας αιτητής έχει απορριφθεί από μια άλλη κοινοτική χώρα.
Η Λευκωσία λοιπόν, μετά και τη μακρά κρίση του Μεταναστευτικού η οποία κατέδειξε και την πρακτική δυσκολία ελέγχου της Πράσινης Γραμμής αλλά και των θαλάσσιων συνόρων της Κύπρου, δείχνει να προτιμά την επίσης δύσκολη, πολιτικώς ως επί το πλείστον, διαχείριση ενός τέτοιου συνόρου δεδομένου ότι θα έχει πλέον την πλήρη κάλυψη της Frontex στη θάλασσα αλλά και στο χερσαίο αυτό σύνορο. Μια κάλυψη η οποία άρχισε ήδη να παρέχεται στο πλαίσιο ανακοπής της παράνομης μετανάστευσης αλλά δεν μπορεί να αναπτυχθεί ακόμα στο βαθμό που απαιτείται χωρίς την εφαρμογή του Σένγκεν.
Προς το παρόν, η κυπριακή κυβέρνηση επενδύει στην επείγουσα επίλυση των τεχνικών παραμέτρων, που δεν είναι λίγες, έτσι που να μπορεί να πείσει τις Βρυξέλλες και τα υπόλοιπα κράτη – μέλη ότι δύναται και πρακτικά να προχωρήσει με την πλήρη εφαρμογή της Συνθήκης.
