» Βασισμένες στις σημαντικές πρωτοβουλίες παλαιότερων ετών
Την -όχι και τόσο μακρινή- εποχή, συγκεκριμένα το 2009, όταν το Ιτζεδίν παραλίγο να βρεθεί από τότε στην Τοπική Αυτοδιοίκηση και να αποφευχθούν καταστροφές και ζημιές στο μνημείο θυμήθηκε ο πρώην δήμαρχος Σούδας κ. Γιάννης Περάκης, καταθέτοντας παράλληλα προτάσεις διάσωσής του.
Το φρούριο σταμάτησε να λειτουργεί ως φυλακή το 1971. Το 1975 το Πολεμικό Ναυτικό ζήτησε από την Κτηματική υπηρεσία του Δημοσίου στην οποία ανήκει να του παραχωρηθεί ένα τμήμα του για τις επιχειρησιακές ανάγκες του Ναυστάθμου Κρήτης, πράγμα το οποίο έγινε» θυμάται ο κ. Περάκης.
Ο παλιός αυτοδιοικητικός θυμίζει πως «η πρώτη προσπάθεια για τη διάσωση αυτού του σημαντικού αρχιτεκτονικού μνημείου που εκτός των άλλων υπήρξε χώρος εγκλεισμού και βασανιστηρίων χιλιάδων αγωνιστών για την προάσπιση της ελευθερίας και της δημοκρατίας, έγινε μετά από το υπόμνημα που κατατέθηκε στις 26-03-1996 από τους προέδρους των τότε κοινοτήτων της Σούδας. Απτέρας, Καλυβών Στύλου, Νιο Χωριού Τσικαλαριών, Πλάκας και Κόκκινου χωριού στον τότε Υπουργό Δικαιοσύνης Ευάγ. Βενιζέλο. Με το υπόμνημα αυτό πε-τύχαμε να ανατρέψουμε την τελευταία στιγμή τη βούληση της πολιτείας να επαναλειτουργήσει το Φρούριο ως Φυλακή κρατουμένων του κοινού ποινικού δικαίου. Στη συνέχεια το 1999 ο νεοσύ- στατος τότε Καποδιστριακός Δήμος Σούδας (Απτερα, Σούδα, Τσικαλαριά) ζήτησε την αποδέσμευση του τμήματος που χρησιμοποιούσε ο Ναύσταθμος Κρήτης, γεγονός που επιτεύχθηκε στις 26-02- 2004. Το 2007 υπογράφεται πρωτόκολλο παράδοσης – παραλαβής μεταξύ Ναυστάθμου και Κτηματικής υπηρεσίας με το οποίο περιέρχεται και πάλι οριστικά σε αυτήν. »
Τη χρονιά αυτή – 2007 – 168 βουλευτές από όλες τις πτέρυγες του Ελληνικού Κοι- νοβουλίου μετά από επιστολή του Δημάρχου Σούδας Γ. Περάκη προς τους βουλευτές Γ. Ανωμερίτη και Ν. Χριστοδουλάκη, υπέγραψαν έκκληση για τη διάσωση, συντήρηση και ανάδειξη του φρουρίου Ιτζεδίν ως σύμβολο εθνικής αναφοράς, μνημείο ελευθερίας και δημοκρατίας.
«Το κείμενο αυτό κατατέθηκε στην πρόεδρο της Βουλής από τους Χανιώτες βουλευτές Χρ. Μαρκογιαννάκη. Στ. Νικηφοράκη Μ. Σκουλάκη, Ν. Χριστοδουλάκη καθώς την περίοδο αυτή είχαν κατατεθεί ανάλογα υπομνήματα για τη Γυάρο και τη Μακρόνησο» λέει ο κ. Περάκης, συμπληρώνοντας πως «το 2009 δήμος Σούδας αξιοποιώντας τη συγκυρία αυτή έστειλε επιστολή μετά από απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου στον Πρόεδρο της Βουλής Δ. Σιούφα για την υιοθέτηση από τη βουλή της πρωτοβουλίας αυτής των βουλευτών, ενώ παράλληλα με συνεχείς επαφές με τη διεύθυνση διαχείρισης ακινήτων της Κτηματικής Υπηρεσίας του Δημοσίου είχε ολοκληρώσει τη διαδικασία για την υπογραφή του μνημονίου παραχώρησης. Δυστυχώς η προσπάθεια αυτή έμεινε μετέωρη λόγω της ξαφνικής διάλυσης της Βουλής και της προκήρυξης εκλογών γεγονός που ματαίωσε και το ραντεβού, που μου είχε κλείσει ο ίδιος ο πρόεδρος της Βουλής για τη διευθέτηση του θέματος. Κατά το έτος 2010 ο Δήμος συνέχισε την προσπάθεια διάσωσης του φρουρίου, ενώ παράλληλα το 2009 και το 2010 άνοιξε το φρούριο με δική του ευθύνη, καθάρισε και ευπρέπισε το χώρο και πραγματοποίησε πολιτιστικές εκδηλώσεις. Επισκέψιμο επίσης ήταν το φρούριο κατά τις εκδηλώσεις της ΚΝΕ Χανίων,
όπως και κατά τον ετήσιο εορτασμό της εκκλησίας του Αγίου Ελευθερίου. » Σύμφωνα με τον πρώην δήμαρχο «απαιτείται άμεση παρέμβαση πριν την ολο- κληρωτική κατάρρευση του μνημείου, που ας σημειωθεί αποτελεί μέρος ενός ευ- ρύτερου μοναδικού αρχιτεκτονικού συ- νόλου οχυρωματικών έργων του λιμένα της Σούδας μαζί με το κάστρο της νησίδας της Σούδας στο οποίο έχει επιτελεσθεί σημαντικό έργο) και το πρόσφατα ανακαινισμένο φρούριο του Παλαικάστρου της Απτέρας.
Η ανάδειξη των τριών αυτών κάστρων θα προσδώσει υπεραξία στο πολιτιστικό κεφάλαιο της περιοχής.
Προτάσεις:
1. Να επικαιροποιηθεί η πρόταση των 168 βουλευτών, ώστε να υιοθετηθεί το μνημείο από τη Βουλή των Ελλήνων.
2. Να αξιολογηθεί και στη συνέχεια να αξιοποιηθεί το υλικό που υπάρχει στο αρχείο του Δήμου Σούδας και στην κεντρική υπηρεσία της Κ.Ε.Δ
3. Να γίνει από το Δήμο Χανίων σε συνεργασία με την Αρχαιολογία και τη συνδρομή του Ναυστάθμου Κρήτης (το φρούριο βρίσκεται ακόμη στην Απαγορευμένη ζώνη του Ναυτικού οχυρού) άμεσα αποκατάσταση των γκρεμισμένων τοιχίων)
