Η χρονίζουσα αδράνεια και η ιστορική ακινησία της οικονομικής αξιοποίησης των Προστατευόμενων Περιοχών και χώρων Δασικής Αναψυχής στα πλαίσια του Ν.1790/1988 και Ν.2742/1999, έδωσαν το έναυσμα, για τη κατάθεση της παρακάτω πρότασης.
Καταρχήν, οι Προστατευόμενες περιοχές (Εθνικά πάρκα, Εθνικοί Δρυμοί, Υγροβιότοποι κ.τ.λ) επινοήθηκαν και θεσπίστηκαν διεθνώς με σκοπό να προστατέψουν και να συντηρήσουν ιδιαίτερα οικοσυστήματα και σπάνια είδη της βιοποικιλότητας. Η οργάνωση της επισκεψιμότητας των περιοχών αυτών, αποτέλεσε από την αρχή στρατηγικό στόχο των εμπνευστών τους, τόσο για λόγους ανάπτυξης της οικολογικής συνείδησης, όσο και αναψυχής. Με αυτόν τον τρόπο γεννήθηκε ο οικοτουρισμός, ο οποίος στη Χώρα μας αποτελεί δραστηριότητα στα πλαίσια του γενικότερου τουρισμού, ντόπιου και ξένου.
Τα έμμεσα οικονομικά οφέλη από την επισκεψιμότητα των Προστατευόμενων περιοχών στην Χώρα μας είναι πολύ μεγάλα, και δεν γνωρίζω αν έχουν υπολογιστεί επακριβώς από κάποιον Δημόσιο ή ιδιωτικό φορέα. Αντίθετα, τα άμεσα οικονομικά οφέλη του Ελληνικού Δημόσιου από οικοτουριστικές δράσεις είναι μηδαμινά, παρ’ ότι δαπανά μεγάλα ποσά για την προστασία και τη διατήρησή τους.
Τα έσοδα του Ελληνικού Δημόσιου (άμεσα) σε σχέση με την επισκεψιμότητα των παραπάνω περιοχών προέρχονται μόνο από τον Εθνικό Δρυμό Σαμαριάς, τα οποία κατατίθενται στο Πράσινο Ταμείο, η δε λειτουργία του χρηματοδοτείται από τον Τακτικό Προϋπολογισμό του Κράτους. Αυτό αποτελεί μια ανορθόδοξη πρακτική από το 1989 μέχρι τις μέρες μας.
ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
1. Μελέτη για την καθιέρωση εισιτηρίου για κάθε προστατευόμενη περιοχή ή χώρου Δασικής αναψυχής, με βάση την δυναμική και τις αναγκαίες υπηρεσίες που πρέπει να παρέχονται.
2. Ανάθεση της οργάνωσης και της λειτουργίας της Προστατευόμενης περιοχής ή του χώρου Δασικής αναψυχής σε Φορείς διαχείρισης, ή σε Δήμους, μέσω προγραμματικών συμβάσεων και επιπλέον σύνταξη κανονισμών λειτουργίας και οργανογραμμάτων, υπό την αιγίδα της Δασικής Υπηρεσίας.
3. Ποσόστωση εσόδων μεταξύ φορέων και Κράτους, για να μπορεί το Κράτος να χρηματοδοτεί Φορείς και Προστατευόμενες περιοχές που δεν έχουν δυνατότητα οικονομικής και τουριστικής αξιοποίησης.
4. Έλεγχος και εποπτεία Φορέων και Δήμων με προγραμματικές συμβάσεις από την Δασική Υπηρεσία, όσον αφορά τα οικονομικά, την λειτουργία των Π.Π. και Χ. Δασικής Αναψυχής, καθώς και των οποιονδήποτε μελετών (η προστασία θα ασκείται από την Δασική Υπηρεσία).
5. Επανίδρυση των Φορέων διαχείρισης στα πλαίσια της Διοικητικής Μεταρρύθμισης και τον προορισμό τους, (ανά Νομό ή Περιφέρεια ανάλογα με το πλήθος και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των Π.Π) με ολιγομελή Δ.Σ Θεσμικών, Υπηρεσιακών και οικολογικών παραγόντων, καθώς και Τεχνικό Συμβούλιο Επιστημονικών και περιβαλλοντικών παραγόντων, τα οποία θα είναι άμισθα.
6.Αξιοποιηση περιοχών, όπως το νησί των Αγ. Θεοδώρων απέναντι από τον οικισμό Αγία Μαρίνα Χανίων, όπου απαιτείται υδροδότηση, ρευματοδότηση, ήπιες διαμορφώσεις, φυτεύσεις και ένας μικρός λιμενίσκος.
Για την υλοποίηση των παραπάνω, προϋπόθεση είναι η αλλαγή της υφιστάμενης νομοθεσίας (Ν.2742/1999, θεσμικό πλαίσιο των προγραμματικών συμβάσεων).
Στο σημείο αυτό κρίνεται σκόπιμο να δοθεί ένα παράδειγμα σε τοπικό επίπεδο.
Στα Χανιά έχουμε τέσσερεις Προστατευόμενες περιοχές: Εθνικός Δρυμός Σαμαριάς, Ελαφονήσι, Φαράγγι Αγίας Ειρήνης, και Γραμβούσα- Μπάλος, καθώς και την περιοχή του Φαραγγιού Ίμπρου , που δέχονται πάνω από 700.000 επισκέπτες το χρόνο.
Σκοπός της παραπάνω πρότασης δεν είναι η πραγματοποίηση κερδών, ούτε για τους φορείς, πολύ δε περισσότερο για το Ελληνικό Δημόσιο. Αντίθετα, ουσιαστικός σκοπός της είναι να προχωρήσουμε σταδιακά με επιμελημένο σχεδιασμό, στην ικανοποίηση των στόχων: πρωτίστως της προστασίας και διατήρησης των Προστατευόμενων περιοχών και των χώρων Δασικής αναψυχής, δευτερευόντως της αυτοδιαχείρισής τους, καθώς και της δημιουργίας θέσεων εργασίας.
Είναι αυτονόητο ότι η υλοποίηση της παραπάνω πρότασης θα απαλλάξει το Ελληνικό Δημόσιο από μεγάλες δαπάνες, ενώ ταυτόχρονα θα δώσει κίνητρα για την περαιτέρω και με συγκεκριμένους κανόνες και στοχεύσεις ανάπτυξη των εν λόγω περιοχών.
Σε κάθε περίπτωση, το ελληνικό κράτος οφείλει να «μην φοβηθεί» την αξιοποίηση των Π.Π. και Χ.Δ.. Αντιθέτως, μέσα από ένα συγκεκριμένο πλαίσιο, Μπορεί να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις ώστε να μιλάμε για ένα «θησαυροφυλάκιο» της ελληνικής τουριστικής βιομηχανίας.
*Ο Πέτρος Χατζησταύρος είναι Πολιτικός Μηχανικός Δομικών Έργων- Επιχειρηματίας
