Απογοητεύτηκα αναζητώντας σοβαρές και συγκεκριμένες προτάσεις στα ενημερωτικά φυλλάδια (ή τις ομιλίες) των υποψηφίων περιφερειαρχών (κυρίως) και δημάρχων για τους απογοητευμένους παραγωγούς και την ανάπτυξη του πρωτογενούς τομέα στα Χανιά και γενικότερα στην Κρήτη (όπου ο πρωτογενής τομέας συμμετέχει μόνο κατά 4% στο Α.Ε.Π. του νησιού). Ποιες είναι οι προτάσεις τους για την ελαιοκομία, τα εσπεριδοειδή, το αβοκάντο, την αμπελουργία, τα κηπευτικά, την κτηνοτροφία και την αλιεία; Η Κρήτη έχει τεράστιες δυνατότητες ενδογενούς ανάπτυξης και δεν πρέπει όλα να τα περιμένει από ένα χρεοκοπημένο αθηνοκεντρικό κράτος.
Στο άρθρο αυτό θα περιοριστώ σε προτάσεις μόνο για τον τομέα των εσπεριδοειδών διότι αυτός βρίσκεται στη χειρότερη θέση και θα ακολουθήσουν σε άλλα άρθρα οι υπόλοιποι τομείς.
Μια ακόμα πολύ δύσκολη χρονιά βιώνουν οι παραγωγοί εσπεριδοειδών στην Κρήτη που βρίσκονται σε απόγνωση καθώς οι εξαγωγές είναι ασήμαντες και η ζήτηση στην εσωτερική αγορά είναι υποτονική, παρά το γεγονός ότι οι τιμές παραγωγού συχνά είναι κάτω του κόστους. Παράλληλα τόσο το ΥΠ.Α.Α.Τ. όσο και η Περιφέρεια Κρήτης φαίνεται να αδρανούν (δεν θυμάμαι σχετική σύσκεψη στα Χανιά τα τελευταία 3 – 4 χρόνια). Για αυτό σε πολλά κτήματα οι παραγωγοί έχουν περιορίσει σημαντικά τις καλλιεργητικές φροντίδες, με αποτέλεσμα χαμηλές στρεμματικές αποδόσεις και ποιοτικά υποβαθμισμένοι καρποί.
Πιστεύουμε ότι έφτασε η ώρα μηδέν τουλάχιστον για τα ομφαλοφόρα πορτοκάλια της Κρήτης (60% της καλλιεργούμενης με εσπεριδοειδή έκτασης).
Αυτό που χρειάζεται ο τομέας των εσπεριδοειδών δεν είναι πλέον διαπιστώσεις, αλλά σοβαρές προτάσεις:
1. Να εκπονηθεί και να χρηματοδοτηθεί ένας συνολικός στρατηγικός σχεδιασμός για τα εσπεριδοειδή. Με απλή εφαρμογή κοινοτικών οδηγιών και πολιτικών, με αυτοσχεδιασμούς, με αποσπασματικά μέτρα και επικοινωνιακή διαχείριση η καλλιέργεια θα περιθωριοποιηθεί σύντομα.
2. Να επανέλθει με τη Νέα Κ.Α.Π. η σύνδεση της οικονομικής ενίσχυσης με τη χυμοποίηση, διότι έχει πολλαπλά οφέλη για όλο τον τομέα των εσπεριδοειδών. Η πλήρης αποδέσμευση των ενισχύσεων στα εσπεριδοειδή προς χυμοποίηση από 1/1/2010 είναι σκανδαλώδης και οδήγησε σε πλήρη κατάρρευση των τιμών παραγωγού.
3. Να γίνει μελέτη των προοπτικών και των διαμορφούμενων τάσεων στις καταναλωτικές αγορές και των ευαισθησιών των καταναλωτών καθώς και αξιόπιστο μητρώο εσπεριδοειδών. Βάσει αυτών να εκπονηθεί ένα επιστημονικό πρόγραμμα αναδιάρθρωσης των εσπεριδοειδών (με κίνητρα για τους παραγωγούς, με υγιές πολλαπλασιαστικό υλικό, διεύρυνση της περιόδου ωρίμασης και με υπάρχουσες και νέες ποικιλίες εσπεριδοειδών ή νέες καλλιέργειες όπως αβοκάντο). Υπάρχει σχετική πρόταση του Συνδέσμου Γεωπόνων Χανίων από τον Μάρτιο 2008.
4. Να οργανωθούν επιτέλους οι παραγωγοί σε μια ισχυρή ομάδα παραγωγής ποιοτικών πιστοποιημένων εσπεριδοειδών, που θα λειτουργεί βάσει των προϋποθέσεων της Ευρωπαϊκής Ενωσης, με την εφαρμογή ολοκληρωμένων συστημάτων διαχείρισης και συμβολαιακής γεωργίας προσδίνοντας στα προϊόντα μοναδικά χαρακτηριστικά και υπεραξία.
Ετσι θα βελτιώσουν τη διαπραγματευτική τους δύναμη απέναντι στα διάφορα καρτέλ και ολιγοπώλια και θα συνάψουν μακροχρόνιες συμβάσεις με αλυσίδες S-M στην εσωτερική και διεθνή αγορά.
5. Να δημιουργηθούν με συνεργασίες μεγαλύτερα και καλύτερα συσκευαστήρια με επαρκείς όγκους εμπορίας εσπεριδοειδών, κατάλληλες υλικοτεχνικές υποδομές και αποθηκευτικούς χώρους συντήρησης, σε συνδυασμό με καθιέρωση κώδικα δεοντολογίας και άλλη εμπορική νοοτροπία. Παράλληλα να εφαρμοστεί σωστά το Μητρώο Εμπόρων Οπωροκηπευτικών και ο θεσμός του εγκεκριμένου εμπόρου.
6. Να κατακτήσουμε τους καταναλωτές – μόνιμους και τουρίστες – του νησιού, να αυξήσουμε το μερίδιο των εξαγωγών μας σε παραδοσιακές αγορές και να αναζητήσουμε ερείσματα σε νέες αγορές, παρακολουθώντας τον ανταγωνισμό, με διαφήμιση των ιδιαιτεροτήτων των κρητικών πορτοκαλιών και με αυστηρά ελεγχόμενα τυποποιημένα ποιοτικά προϊόντα σύμφωνα με τις ζητούμενες προδιαγραφές.
7. Να χρηματοδοτηθεί και να στηριχθεί η εφαρμοσμένη αγροτική έρευνα και οι απαξιωμένες γεωργικές εφαρμογές με στόχο τη μεταβίβαση της επιστημονικής γνώσης και καινοτομίας στους παραγωγούς εσπεριδοειδών και την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των προϊόντων τους.
7. Να διευρυνθεί η παραγωγική περίοδος, να αναζητηθούν σταθερά δίκτυα προώθησης των εσπεριδοειδών και να εφαρμοστούν σύγχρονα συστήματα σήμανσης και ιχνηλασιμότητας με στόχο τη βελτίωση της οργάνωσης της αλυσίδας των εσπεριδοειδών.
9. Να υπάρξουν αυστηροί έλεγχοι στην αγορά ώστε να σταματήσει η ελληνοποίηση πορτοκαλιών και χυμών από τρίτες χώρες, ο αθέμιτος ανταγωνισμός ξένων εμπόρων και να εφαρμοστούν κανόνες και αρχές στην αγορά των εσπεριδοειδών. Για παράδειγμα δεν μπορεί να είναι γεμάτες οι λαϊκές αγορές Αθήνας και Θεσσαλονίκης με μανταρίνια Πελοποννήσου και Ηπείρου με φύλλα και τα μανταρίνια Κρήτης με φύλλα να καταδιώκονται.
10. Να μετατραπούν μέρος των καλλιεργούμενων εκτάσεων με εσπεριδοειδή σε επιτηρούμενες βιολογικές και να συνεργαστούν οι παραγωγοί με τη νέα ιδιοκτησία της ΒΙΟ.ΧΥΜ. σε διάφορους τομείς όπως λογικές τιμές για τα εσπεριδοειδή για χυμοποίηση, παραγωγή βιολογικών χυμών και αξιοποίηση των υποπροϊόντων των εσπεριδοειδών.
*πρόεδρος Συνδέσμου Γεωπόνων Χανίων, γεν. γραμματέας Γεωτεχνικού Επιμελητηρίου Κρήτης
