Από τα δελτία ειδήσεων και τα δηµοσιεύµατα των εφηµερίδων ενηµερώθηκα για το προτεινόµενο από τον Υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίµων Σχεδίου Ενιαίας ∆ιαχείρισης των Υδατικών Πόρων Κρήτης. Το Σχέδιο αυτό ανακοινώθηκε κατά την εκδήλωση, που έγινε στις Αρχάνες στις 26/7/2024, παρουσία του Υπουργού.
Η συζήτηση αφορούσε κυρίως µόνο την επισκόπηση των τρεχουσών προκλήσεων και την απεικόνιση των αρδευτικών αναγκών σε συνδυασµό µε τα είδη καλλιέργειας. Όµως, είναι απορίας άξιον ότι το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίµων, ασχολείται µε την ενιαία διαχείριση των υδατικών πόρων, παρά το ότι οι αρµοδιότητές του είναι περιορισµένες, λόγω της διασποράς των επιµέρους χρήσεων νερού (ύδρευσης, άρδευσης και άλλων) σε διάφορα Υπουργεία. Επίσης, έγινε γνωστό ότι ανατέθηκε εκπόνηση της σχετικής µελέτης στην ολλανδική εταιρεία HVA International. Η εταιρεία αυτή ιδρύθηκε το 1879 στο Άµστερνταµ. Είναι παγκοσµίως αναγνωρισµένη γεωργική εταιρεία και διαχειριστής περιουσιακών στοιχείων, για ανάπτυξη έργων κυρίως τροπικής γεωργίας, στην Αφρική και την ΝΑ Ασία. Με Ολλανδούς συναδέλφους έχω επανειληµµένως συνεργασθεί τόσον ως µέλος και Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Οµοσπονδίας Εθνικών Ενώσεων Υπηρεσιών Νερού και Υγρών Αποβλήτων (EUREAU), όσον και στα πλαίσια της Παγκόσµιας Εταιρείας Νερού (Ιnternational Water Association, IWA), επί αρκετά χρόνια.
Οι ολλανδικές συνθήκες διαχείρισης νερού είναι πολύ διαφορετικές από τη χώρα µας. Οι βροχοπτώσεις είναι περίπου 850 mm/έτος και κατανέµονται µε αρκετή κανονικότητα χρονικά και χωρικά. Αντίθετα, στη χώρα µας και ιδιαίτερα στην Κρήτη, οι ετήσιες βροχοπτώσεις χαρακτηρίζονται από σοβαρή ανισοκατανοµή τόσο χρονικά όσον και χωρικά. Είναι άξιο σχολιασµού ότι η εκπόνηση της παραπάνω µελέτης ανατέθηκε σε ξένη εταιρεία και όχι στον καθ΄ ύλην αρµόδιο Οργανισµό της Κρήτης, τον Οργανισµό Ανάπτυξης Κρήτης Α.Ε. (O.A.K. A.E., ΦΕΚ 1473/18-06-2013). Ο Ο.Α.Κ. Α.Ε. ιδρύθηκε το 2013 µε τη συγχώνευση των Οργανισµών Ανάπτυξης ∆υτικής και Ανατολικής Κρήτης (Ο.Α.∆Υ.Κ. & Ο.ΑΝ.Α.Κ.) και τη µεταφορά σε αυτόν των αρµοδιοτήτων και των έργων των Ειδικών Υπηρεσιών ∆ηµοσίων Έργων. Το ∆ηµόσιο κατέχει την πλειοψηφία των µετοχών (51%), και το υπόλοιπο 49% κατέχουν η Περιφέρεια Κρήτης (22%), η Περιφερειακή Ένωση ∆ήµων Κρήτης (22%) και οι Ενώσεις Αγροτικών/Γεωργικών Συνεταιρισµών (5%).
Ο Ο.Α.Κ. Α.Ε. επί σειρά ετών έχει εντρυφήσει σε θέµατα των υδατικών πόρων της Κρήτης και τελευταία έχει συνεργασθεί µε άλλους φορείς για την εκπόνηση γενικών διαχειριστικών σχεδίων (Master Plans) ύδρευσης και άρδευσης και έργων αντιπληµµυρικής προστασίας του υδατικού διαµερίσµατος της Κρήτης. Με δεδοµένα τα παραπάνω, ουδείς σοβαρός λόγος υπήρχε να ανατεθεί σε ξένη εταιρεία η εκπόνηση σχεδίου ολοκληρωµένης διαχείρισης των υδατικών πόρων της Κρήτης. Ο Ο.Α.Κ. Α.Ε. είναι ο πλέον κατάλληλος φορέας για το σχεδιασµό, την υλοποίηση και την παρακολούθηση ενός τόσο σοβαρού έργου, σε συνεργασία µε την Περιφέρεια Κρήτης και άλλους τοπικούς φορείς (π.x. ∆ΕΥΑ Κρήτης).
Σε κάθε περίπτωση, κάθε σχεδιασµός για την ενιαία διαχείριση των υδατικών πόρων της Κρήτης οφείλει να εξασφαλίζει τα παρακάτω: (α) Η ενιαία διαχείριση των υδατικών πόρων της Κρήτης είναι ένα σηµαντικό και σύνθετο θέµα, που απαιτεί συντονισµό και συνέργεια όλων των αρµοδίων φορέων και προσεχτικό σχεδιασµό. Επίσης είναι αναγκαία η επίτευξη ισορροπίας µεταξύ των αναγκών της κοινωνίας, της οικονοµίας και του περιβάλλοντος. (β) Η επιτυχής υλοποίηση µιας τέτοιας προσπάθειας απαιτεί επαρκή χρηµατοδότηση και ενεργή συµµετοχή όλων των ενδιαφεροµένων φορέων. (γ) Η προσέγγιση πρέπει να είναι ολιστική, βασισµένη στις σχετικές κοινωνικές, οικονοµικές και περιβαλλοντικές παραµέτρους. Και, (δ) Ο Ο.Α.Κ. Α.Ε., είναι ο καθ΄ύλην και ο πλέον κατάλληλος φορέας, που η πολιτεία οφείλει να αξιοποιήσει, για την ορθολογική διαχείριση των υδατικών πόρων της Κρήτης.
∆ιαθέτει την τεχνογνωσία, τις υποδοµές και την εµπειρία, που µπορεί να εξασφαλίσουν αποτελεσµατικότητα, διαφάνεια και συνεργασία µεταξύ όλων των εµπλεκόµενων φορέων. Πέραν της µελέτης διαχείρισης των υδατικών πόρων Κρήτης, ο Ο.Α.Κ. Α.Ε. είναι ο αρµοδιότερος φορέας για να αναλάβει την υλοποίηση και την ανάληψη µελλοντικών σχετικών αρµοδιοτήτων, σε συνεργασία µε την Περιφέρεια Κρήτης και άλλους τοπικούς φορείς, όπως γίνεται µέχρι σήµερα.
Έτσι, το υδατικό διαµέρισµα της Κρήτης θα µπορούσε να αποτελέσει ένα µοντέλο και πρότυπο παράδειγµα, για τα υπόλοιπα υδατικά διαµερίσµατα της χώρας µας και κυρίως αυτό της Θεσσαλίας.
