Η αφγανική κυβέρνηση και οι Ταλιμπάν – με την παρουσία του υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάικ Πομπέο – κάθισαν χθες για πρώτη φορά στο ίδιο τραπέζι διαπραγματεύσεων στην πρώτη μέρα των ιστορικών ειρηνευτικών διαπραγματεύσεων που αναμένονται επίπονες λόγω των έντονων διαφορών των δύο πλευρών.
Από την εναρκτήρια τελετή στη Ντόχα, ο διαπραγματευτής της αφγανικής κυβέρνησης Αμπντουλάχ Αμπντουλάχ υπέβαλε το κύριο αίτημα της Καμπούλ: Μια «ανθρωπιστική εκεχειρία». Ένα μέτρο απέναντι στο οποίο οι αντάρτες είναι επιφυλακτικοί, φοβούμενοι ότι θα απολέσουν το βασικό τους πλεονέκτημα στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.
«Η χώρα μας θα θυμάται αυτήν την ημέρα ως το τέλος του πολέμου και των δεινών του λαού μας», τόνισε ο επικεφαλής του συμβουλίου συμφιλίωσης, και πρώην επικεφαλής της αφγανικής κυβέρνησης.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση κάλεσε από την πλευρά της σε «άμεσο» τερματισμό των συγκρούσεων, ενώ ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ χαιρέτισε την έναρξη των ειρηνευτικών συνομιλιών, κάνοντας λόγο για μια «ιστορική ευκαιρία».
Σε συνέντευξή του αργά χθες στο Γαλλικό Πρακτορείο, ο Αμπντουλάχ Αμπντουλάχ είπε ότι είναι «πιθανό» οι Ταλιμπάν να συμφωνήσουν σε μια κατάπαυση του πυρός με αντάλλαγμα μια ακόμη συμφωνία απελευθέρωσης κρατουμένων. «Εναπόκειται στην ομάδα των διαπραγματευτών να βρει το μείγμα που θα μπορεί να μας βοηθήσει να αδράξουμε την ευκαιρία», σημείωσε.
Περίπου 5.000 αντάρτες έχουν ήδη απελευθερωθεί από την Καμπούλ έναντι 1.000 μελών των αφγανικών δυνάμεων στο πλαίσιο της ανταλλαγής που προβλεπόταν σε μια συμφωνία Αμερικανών-Ταλιμπάν που υπογράφηκε τον Φεβρουάριο στη Ντόχα.
Ο Αμερικανός απεσταλμένος για την ειρήνευση στο Αφγανιστάν Ζαλμάι Χαλιλζάντ, περισσότερο επιφυλακτικός στην αρχή για τη πιθανότητα μιας κατάπαυσης του πυρός, εμφανίστηκε πιο αισιόδοξος στο τέλος της ημέρας.
«Η ελπίδα είναι (…) ότι θα υπάρξει άμεση μείωση της βίας, μια εκεχειρία ή συζήτηση για εκεχειρία, (και) ότι στο τέλος θα υπάρξει μια συμφωνία για έναν πολιτικό χάρτη πορείας, αλλά και για μια μόνιμη εκεχειρία», είπε.
Αυτές οι διαπραγματεύσεις, η έναρξη των οποίων καθυστέρησε έξι μήνες, λόγω βαθιών διαφωνιών σχετικά με την ανταλλαγή 5.000 κρατουμένων, ξεκίνησαν την επομένη από την 19η επέτειο των επιθέσεων της 11ης Σεπτεμβρίου 2001, οι οποίες οδήγησαν στην υπό την ηγεσία των ΗΠΑ διεθνή επέμβαση στο Αφγανιστάν και την απομάκρυνση των Ταλιμπάν από την εξουσία (1996-2001).
Και τα δύο στρατόπεδα πρέπει να βρουν έναν τρόπο «να οδηγήσουν μπροστά τη χώρα (…) και να ανταποκριθούν στα αιτήματα των Αφγανών: μια χώρα που συμφιλιώνεται με μια κυβέρνηση που αντανακλά ένα έθνος που δεν είναι σε πόλεμο», είπε ο Πομπέο, πριν αποχωρήσει από τη Ντόχα το απόγευμα.
Στο Ιράν, γειτονική χώρα του Αφγανιστάν, το υπουργείο Εξωτερικών χαιρέτισε την έναρξη αυτών των διαπραγματεύσεων: «Ο διάλογος και οι διαπραγματεύσεις» είναι οι λύσεις στα προβλήματα του Αφγανιστάν, ανέφερε σε tweet του το ιρανικό ΥΠΕΞ, καλώντας σε αποχώρηση ξένων στρατιωτικών δυνάμεων.
Οι διαπραγματεύσεις των εκπροσώπων της αφγανικής κυβέρνησης και των Ταλιμπάν γίνονται στο πολυτελές ξενοδοχείο που φιλοξένησε την υπογραφή της ιστορικής συμφωνίας μεταξύ Ουάσινγκτον και Ταλιμπάν τον Φεβρουάριο, η οποία άνοιξε το δρόμο για τις ενδοαφγανικές συνομιλίες. Η συμφωνία αυτή προβλέπει την αποχώρηση ξένων δυνάμεων από το Αφγανιστάν μέχρι τα μέσα του 2021 σε αντάλλαγμα ασαφείς εγγυήσεις των Ταλιμπάν, συμπεριλαμβανομένης της διεξαγωγής αυτού του «ενδοαφγανικού διαλόγου».
«Ασυμβίβαστοι στόχοι»
Αυτή η αποχώρηση θα πρέπει να ολοκληρωθεί «έως τα τέλη Απριλίου», παρατηρεί ο Χαλιλζάντ, τονίζοντας ότι 4.500 Αμερικανοί στρατιώτες θα βρίσκονται στο Αφγανιστάν στα τέλη Νοεμβρίου, έναντι 8.600 σήμερα.
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, που διεκδικεί την επανεκλογή του στις αμερικανικές εκλογέ του Νοεμβρίου, είναι αποφασισμένος να τερματίσει τον μακροβιότερο πόλεμο στην ιστορία των ΗΠΑ.
Ωστόσο μια ταχεία διευθέτηση του πολέμου φαίνεται απίθανη και το αποτέλεσμα των διαπραγματεύσεων είναι πολύ αβέβαιο.
Η πρώτη συνάντηση με την πλευρά των ανταρτών ήταν «πολύ θετική», σημείωσε εντούτοις η Χαμπίμπα Σαράμπι, μία από τις τέσσερις γυναίκες από τους 21 κυβερνητικούς διαπραγματευτές.
Οι Ταλιμπάν «ήταν πιο θετικά διακείμενοι από ό,τι σε προηγούμενες συναντήσεις. Οικοδομούμε εμπιστοσύνη», είπε στο Γαλλικό Πρακτορείο.
Οι αντάρτες ανακοίνωσαν την απελευθέρωση 22 Αφγανών στρατιωτών «σε μια κίνηση καλής θέλησης» κατά τη διάρκεια των συνομιλιών, σύμφωνα με τον εκπρόσωπό τους, Ζαμπιχούλαχ Μουζαχίντ,
Οι Ταλιμπάν, που δεν αναγνωρίζουν την κυβέρνηση της Καμπούλ, επιθυμούν το Αφγανιστάν να κυβερνάται από ένα «ισλαμικό σύστημα» όπου ο νόμος υπαγορεύεται από ένα αυστηρό Ισλάμ, ανέφερε ξανά ο επικεφαλής διαπραγματευτή τους Αμπντούλ Γκάνι Μπαραντάρ.
Η κυβέρνηση του προέδρου Ασράφ Γκάνι επιμένει στη διατήρηση της νέας Δημοκρατία και το Σύνταγμά της, το οποίο έχει κατοχυρώσει πολλά δικαιώματα, ιδίως γυναικών που θα ήταν οι μεγάλες χαμένες από μια επιστροφή πρακτικές που ίσχυαν υπό τον ζυγό των Ταλιμπάν.
Ο πόλεμος στο Αφγανιστάν έχει προκαλέσει απώλειες δεκάδων χιλιάδων ανθρώπινων ζωών, συμπεριλαμβανομένων 2.400 Αμερικανών στρατιωτών, και έχει οδηγήσει εκατομμύρια ανθρώπους να τραπούν σε φυγή. Έχει κοστίσει στην Ουάσινγκτον περισσότερα από ένα τρισεκατομμύριο δολάρια.
Πολλοί Αφγανοί φοβούνται την επιστροφή στην εξουσία – μερική ή ολική – των Ταλιμπάν, που βρίσκονται σε θέση ισχύος σε αυτές τις διαπραγματεύσεις μετά τη συμφωνία τους με τις ΗΠΑ, ελέγχοντας παράλληλα το ήμισυ της αφγανικής επικράτειας.
