Η πρώτη σύζυγος και η μεγάλη αγάπη του Ελευθερίου Βενιζέλου

1 από 4

Η μοναξιά της παιδικής του ηλικίας δεν εγκατέλειψε τον Ελευθέριο Βενιζέλο και τότε που γύρισε στα Χανιά και έκανε τα πρώτα βήματά του στην πολιτική.
Απέφευγε τις παρέες, έμενε αποτραβηγμένος με τα βιβλία του, τις σκέψεις που τον τυραννούσαν από παιδί. Ενιωθε πως δεν είχε καιρό, στο μυαλό του είχε τολμηρά και μεγάλα σχέδια. Και ήθελαν σκληρή δουλειά, οδυνηρές θυσίες για να γίνουν πραγματικότητα.
Την εποχή εκείνη ήρθε και ο “φτερωτός Θεός Ερωτας” να κτυπήσει με τα βέλη του την καρδιά του. Αιτία ήταν η νεαρή Μαρία Κατελούζου (Gattilusio), μία μοναχοκόρη, κοπέλα που όλοι είχαν να μιλούν για την ομορφιά και φρονιμάδα της.
Καταγόταν από την αρχοντική οικογένεια των Gattilusio της Δημοκρατίας της Γένοβας, που είχαν έρθει σαν ηγεμόνες στη Μυτιλήνη, μεταξύ 1335 και 15ου αιώνα, όταν δόθηκε το νησί σαν “φέουδο” σε έναν πρόγονό της.
Από τη Μυτιλήνη οι γονείς της Μαρίας ήρθαν στα Κύθηρα και από εκεί στα Χανιά όπου ήταν η μοίρα της να γνωρίσει τον Ελευθέριο Βενιζέλο.
Μια προπρογιαγιά της Μαρίας, η Αικατερίνη Κατελούζου, ήταν η σύζυγος του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου, του “Μαρμαρωμένου Βασιλιά”. Την είχε παντρευτεί όταν ήταν Δεσπότης του Μυστρά στα 1440. Ο γάμος, όμως, ήταν σύντομος… πέθανε στα 1441, μετά έναν χρόνο γάμου, τότε που ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος πήγαινε στην Κωνσταντινούπολη για να βοηθήσει τον αδελφό του Ιωάννη τον 8ο, Παλαιολόγο, που τον απειλούσαν οι Οθωμανοί.
Ο Βενιζέλος με τη Μαρία παντρεύτηκαν τον Δεκέμβρη του 1891 στο αρχοντικό των Κατελούζων στον Τοπανά Χανίων, στη σημερινή οδό Θεοτοκοπούλου 68.
Ολοι οι Χανιώτες γιόρτασαν τη χαρά τους. Ο Βενιζέλος ήταν τότε 27 ετών και η λατρευτή του Μαρία 21 ετών.
Οι νεόνυμφοι θα μείνουν στο σπίτι της Χαλέπας, στο ανώγειο, ενώ στο ισόγειο έμεναν η μητέρα και τα αδέλφια του.
Εκεί θα ζήσουν τα νεανικά τους όνειρα και τις χαρές του γάμου τους. Αλλά η έγγαμη ζωή τους ήταν σύντομη και άτυχη.
Τρία χρόνια μετά, εκεί θα γεννηθεί το πρώτο τους παιδί ο Κυριάκος, στα 1892 και ο Βενιζέλος από τη χαρά του έπλεκε και μαντινάδες!!!
Πέρασαν ακόμη δύο χρόνια και η Μαρία επρόκειτο να φέρει στον κόσμο και άλλο παιδι στη ζωή. Μια ανησυχία κρατούσε τον Βενιζέλο, φώναξε τους καλύτερους γιατρούς για να βοηθήσουν τη νέα γυναίκα. Αλλά παρ’ όλες τις προσπάθειές τους η Μαρία άφησε την τελευταία της πνοή την ίδια στιγμή που έφερνε στον κόσμο το δεύτερο παιδί της τον Σοφοκλή στα 1894.
Η Μαρία πέθανε τον Νοέμβριο του 1894 σε ηλικία 24 ετών από “λοίμωξη” (επιλόχειο πυρετό).
Ο θάνατος της γλυκιάς του Μαρίας τον σημάδεψε και το σημάδι του πένθους, το χαρακτηριστικό “μουσάκι”, συνόδευσε από τότε την ευγενικιά μορφή του σε όλη τη μετέπειτα ζωή του.
Στην τραγική αυτή ατυχία, την ορφάνια των παιδιών του και το αιφνίδιο σβήσιμο του ερωτικού του ονείρου, με την αγαπημένη του Μαρία, αποδίδουν τον συχνό “βαθύτατο αναστεναγμό του και τη μελαγχολία του γίγαντα”.
Το βαρύ πένθος και η οδύνη τυλίγει την ψυχή του. Καθημερινά τον βρίσκουν να κάθεται σ’ ένα σκαμνάκι με ένα βιβλίο στο χέρι, δίπλα στον τάφο της λατρευτής του Μαρίας, που βρίσκεται στο νεκροταφείο της Αγίας Φωτεινής, πίσω απ’ το Ιερό του Ναού.
Αυτό κράτησε για πάνω από έναν χρόνο κι έφτασαν όλοι να ανησυχούν για την υγεία του. Κι όταν εκείνος κατάλαβε τον κίνδυνο που τον απειλούσε, αντιστάθηκε.
Δάμασε τον πόνο του και είπε να του φέρουν το παιδί του. Το πήρε στα χέρια, έσκυψε να το φιλήσει, μα τα μάτια του βούρκωσαν και μούσκεψαν τα μάγουλά του και αρχισαν να τρέχουν… «Προς Θεού… είπε… μην πιει το μωρό τα δάκρυά μου…», έκανε τρομαγμένος ο Βενιζέλος κι έδωσε το μωρό στην αδελφή του.
Στιγμές τραγικές που θ’ άφηναν ανεξίτηλα τα σημάδια τους.
Μπόρεσε να δαμάσει τον πόνο του ο Βενιζέλος, μα όχι και να λησμονήσει. Μαζί με τα μάτια της αγαπημένης του, έκλεισε και κάθε ευτυχία γι’ αυτόν.
Μετά τον θάνατο της γυναίκας του έμεινε απελπιστικά μόνος. Ρίχθηκε στον αγώνα, αφοσιώθηκε στο έργο του. Οι σκληρές ανάγκες των αγώνων για τη λευτεριά του τόπου τον αποσπούν από την οδύνη του και τον αναγκάζουν να ξαναμπεί στον αγώνα με μεγαλύτερο πείσμα, χωρίς όμως ποτέ να απαλλαχθεί από το παράπονο που συχνά ξεστόμιζε: «Ωχ Θεέ μου… Γιατί;».
Γρήγορα γίνεται ο πρωταγωνιστής και ο πρωτεργάτης των ιστορικών σταθμών της Κρητικής Ιστορίας και της Κρητικής Πολιτείας.
Αγωνίζεται σε όλα τα μέτωπα ως επαναστάτης, νομικός, πολιτικός, διπλωμάτης.
Πρωτοστατεί στην Επανάσταση του Ακρωτηρίου στα 1897.
Στη συγκρότηση της Κρητικής Πολιτείας στα 1899, στο Θέρισο στα 1905.
Η πολιτική του σταδιοδρομία ξεκινά στα 1887, σε ηλικία 23 ετών, όταν πρωτοεκλέγεται βουλευτής Κυδωνιών, της περιοχής Χανίων, του “Κόμματος των Φιλελευθέρων” (Ξυπόλυτων).
Στην πολυτάραχη ζωή του επρόκειτο να ζήσει πολλές στιγμές χαράς και δόξας, μα ευτυχίας ποτέ πια.

Πολλά από αυτά τα ντοκουμέντα τα θυμάμαι από τότε που ήμουν μικρό παιδί και τα συζητούσαν η θεία Ιφιγένεια Κατελούζου, πρώτη εξαδέλφη με τη Μαρία Κατελούζου, η οποία είχε παντρευτεί τον Γιάγκο Ανδρόνικο, καθηγητή των γαλλικών, σε φιλολογικά απογεύματα που διοργάνωνε για τον πνευματικό κόσμο των Χανίων στο σπίτι τους που βρισκόταν στην αρχή της οδού Ι. Σφακιανάκη αριθμός 2.
Σε αυτές τις φιλολογικές συγκεντρώσεις είχε παρευρεθεί και ο Νίκος Καζαντζάκης, όταν επισκεπτόταν τα Χανιά ως μέλος της επιτροπής για τα εγκλήματα που διέπραξαν οι Γερμανοί στην Κρήτη κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Ηταν χαρά μου να παρακολουθώ να συζητούν για διάφορα ιστορικά γεγονότα παρμένα από την ιστορία του τόπου μας. Τα άκουγα με προσοχή και τα κατέγραφα στο παιδικό μυαλό μου.
Και τώρα ακόμη, όταν περνώ από εκείνο τον δρόμο όλα αυτά τα ξαναζώ και μου έρχονται ζωντανές οι παλιές θύμησες. Ολα έχουν παραμείνει όπως ήταν και τότε!!
Το κτήριο, οι πόρτες, τα παράθυρα, όλα είναι όπως και τότε. Ακόμη και η λεμονιά υπάρχει εκεί ανέπαφη, γεμάτη λεμόνια, όπως ήταν και τότε.
Εμένα όμως μου λείπουν όλα εκείνα τα αγαπημένα πρόσωπα.

*γεωλόγος