Ψαράδες μιλούν για το μεροκάματο που δεν… γνωρίζει από αργίες
Γι’ αυτούς δεν έχει ούτε γιορτή ούτε αργία… ξεκούραση υπάρχει μόνο στις καταιγίδες, γιατί τις υπόλοιπες ημέρες του χρόνου ακόμα και τα Χριστούγεννα και την Πρωτοχρονιά ο ψαράς θα πρέπει να βγει για το μεροκάματο. Αυτές τις εμπειρίες, ενός επαγγελματία και ενός παλιού ερασιτέχνη αλιέα από τις… εορταστικές ψαριές καταγράφουμε και παρουσιάζουμε…
«Αν δουλεύουν τα Χριστούγεννα οι ψαράδες; Τα έξοδα είναι πάγια και τρέχουν! Ο ΕΦΚΑ πρέπει να πληρωθεί, να μαζευτεί χρήμα για το πετρέλαιο της επόμενης ψαριάς και το χρέος απέναντι στον μανάβη πάντα υπάρχει! Γιατί ο μανάβης θέλει πάντα να έχει φρέσκα ψάρια στον πάγκο του και σε “σπρώχνει” να βγεις στη θάλασσα» είναι η απάντηση του επαγγελματία αλιέα Βαγγέλη Κοπάση, όταν τον ρωτάμε για το μεροκάματο τις εορταστικές ημέρες. Μαζί με τον αδελφό του Παύλο ψαρεύουν από παιδιά, τα περισσότερα χρόνια επαγγελματικά.
Ανάμεσα στις… εορταστικές ψαριές, μια πολύ ιδιαίτερη πριν από 24 χρόνια. «Είχαμε πάει στα Αντικύθηρα για ξιφίες και μπαλάδες. Ήταν καλός καιρός και φύγαμε στα νοτιοδυτικά, 6 μίλια από το νησί. Κάνει εκεί ένα “σήκωμα” ο βυθός και ανεβαίνει στις 120 οργιές (1 οργιά είναι περίπου 1,80 εκ.) το πιο ρηχό και βορειοδυτικά πάει και στα 600-700 οργιές. Εκεί με καθετή βγάλαμε καλούς μπαλάδες και την επομένη σταθήκαμε στο “Καραβοστάσι” κοντά στον Φάρο για ξεκούραση. Στο πρόγραμμα ήταν να ρίξουμε και 20 χλμ. “ξιφοπαράγαδα” αλλά κατά το σούρουπο άρχισε να “ανεβαίνει” ο καιρός. Πιάνει 5-6 μποφόρ και αποφασίζουμε ότι η μόνη λύση είναι να πάμε από την Ανατολική πλευρά των Αντικυθήρων και να αμολάρουμε 2-3 “ξιφοπαράγαδα” γύρω στα 10 χλμ.» αφηγείται ο συνομιλητής μας.
Έριξαν τα “ξιφοπαράγαδα” και την επομένη το πρωί άρχισαν να τα σηκώνουν. «Βγάζουμε ένα ξιφία, πολύ καλό, θα ήταν 35 κιλά! Λέμε “ωραία βγάλαμε το μεροκάματο το σημερινό, μαζί με τα πετρέλαια”. Ένα μίλι πιο πέρα – ο Παυλής στο τιμόνι εγώ στο βίντσι – βλέπουμε να βγαίνει στην επιφάνεια η μύτη ενός ψάρακα, άλλο πράγμα! Ήταν ένας τεράστιος ξιφίας, κλαταρισμένος, είχε χάσει τη μάχη τη νύχτα, είχε πάρει κάτω 10 σημαδούρες αλλά είχε παραδοθεί! Ξέρεις είναι ολιγόψυχο ψάρι ο ξιφίας. Αν τον πιάσεις θα αντέξει μια ώρα, μετά θα παραδοθεί ενώ το σκυλόψαρο μπορεί να μάχεται για μέρες. Το τραβάμε το λοιπόν με το βίντσι, τον φέρνουμε κοντά στο σκάφος, άντε να τον ανεβάσεις είχε βγάλει και ένα 4άρι μποφόρ, με τα πολλά, ζοριστήκαμε τον ανεβάσαμε πάνω και… βίρα για τα Χανιά με 100 κιλά μπαλάδες, πάνω από 260 κιλά οι ξιφίες και ένα “σκυλόψαρο” καλό και αυτό, τι παραπάνω να κάναμε! Φτάσαμε στο λιμάνι και ήλθε ο μπάρμπα Στέφανος ο Τζινεύρης με ένα μικρό “Μάζντα”, το φορτώσαμε και κλάταρε από το βάρος, πήγαινε σουζαριστό! Μου έλεγαν παλιοί ψαράδες και εμπόροι πως τέτοιο ξιφία δεν είχαν ξαναδεί. Από τις υδροροές είχε κάτι ρωγμές πάνω του σαν τα δάχτυλα μου στο πάχος! Πρέπει να είχε γυρίσει τη Μεσόγειο γύρω- γύρω και εγώ δεν ξέρω πόσες φορές. Αυτή ήταν μια αξέχαστη ψαριά!» καταλήγει.
Εορταστική καταιγίδα
Έχει φτάσει τα 91, επαγγελματίας ψαράς δεν ήταν ποτέ- ελαιοχρωματιστής ήταν η δουλειά του, αλλά από τη δεκαετία του ΄50 ψάρευε! Ακόμη και σήμερα τον συναντάμε στο λιμανάκι της Νέας Χώρας να ετοιμάζει παραγάδια και να κουβεντιάζει για τη θάλασσα. Ο κ. Σήφης Κοτσολάκης θυμάται μια χριστουγεννιάτικη φουρτούνα που του έχει μείνει αξέχαστη.
«Ήμουν νέος και πήγαινα με ένα μεγαλύτερο και πιο έμπειρο ανοιχτά του Μάλεμε για καθετή. Εκεί που ψαρεύαμε, μου λέει ο παλιός “βιάσου, μάζεψε τα γρήγορα!”, “γιατί; Αφού τσιμπάνε τα ψάρια;” τον ρωτάω και μου δείχνει προς τα βορειοδυτικά, ερχόταν ένα “καθούρι”, μια κακοκαιρία άλλο πράγμα! Είχε η βάρκα μια μηχανή “Αποστολίδη” 10άρα. Της βάζουμε ό,τι πετρέλαιο είχαμε και μου λέει ο παλιός “πιάσε το πηδάλιο, και πάνω στον καιρό”. Φοβόμουν εγώ και έκανα σιγά-σιγά το πηδάλιο προς τη Νέα Χώρα… “Όχι, πάνω στον καιρό!” ο παλιός και η βάρκα να πηγαίνει πάνω – κάτω, να ζοριζόμαστε πολύ και να πηγαίνουμε προς τον Σταυρό! Σιγά- σιγά, το φέρναμε δεξιά και όταν φτάσαμε κοντά στο λιμάνι το γυρίσαμε για να μας φέρει ο καιρός στη Νέα Χώρα!».
Άλλο ένα συμβάν που δεν θα ξεχάσει ποτέ ήταν το ψάρεμα ενός τεράστιου ροφού. «Πήγαινα για καθετή και έξω από τα Λαζαρέτα, βλέπω ένα μαύρο πράγμα να είναι στην επιφάνεια. Μόλις πλησίασα με τη βάρκα, χάθηκε. Έριξα την καθετή και όταν γύριζα πίσω, λέω να ξαναπεράσω από το σημείο και βλέπω τον ροφό στα 50 μέτρα πάλι στην επιφάνεια! Τότε, τα χρόνια εκείνα οι σφουγγαράδες έριχναν χλωρίνη στις τρύπες των ροφών για να βγουν, και εκείνοι έφευγαν προς την επιφάνεια. Πλησίασα το ψάρι χωρίς τη μηχανή και όταν έφτασα κοντά τού ρίχνω μια με τον γάντζο και το φέρνω πάνω στη βάρκα. Όταν γύρισα στο λιμανάκι μαζεύτηκε ο κόσμος να το δει, τόσο μεγάλο ήταν. Έρχεται και ο μανάβης και μου λέει “δεν ξέρω πόσα κιλά είναι, εγώ θα στο πληρώσω για 17 κιλά!”. Δεν του το έδωσα. Το έφερα σπίτι, το κόψαμε κομμάτια, φάγαμε εμείς, το μοιράσαμε και στη γειτονιά…» θυμάται.
