«Ο κεντρικός λόγος της παιδείας σε μία δημοκρατική κοινωνία είναι αναμφισβήτητος. […] Και δεν μιλώ για την παιδεία που παρέχει το “Υπουργείο Παιδείας” ή εν πάση περιπτώσει όχι κυρίως γι’ αυτήν, ούτε για μια νιοστή “εκπαιδευτική μεταρρύθμιση”, με την οποία, υποτίθεται, θα προσεγγίζαμε περισσότερο τη δημοκρατία. Η παιδεία αρχίζει με τη γέννηση του ανθρώπου και τελειώνει με τον θάνατό του. Συντελείται παντού και πάντα. Οι τοίχοι της πόλης, τα βιβλία, τα θεάματα, τα γεγονότα εκπαιδεύουν τους πολίτες – σήμερα δε κατά κύριο λόγο “παρεκπαιδεύουν”».
(Κορνήλιος Καστοριάδης,1922-1997)
Ι.-ΘΥΜΑΜΑΙ πάντα το Πειραματικό σχολείο Θεσσαλονίκης: ένα φυτώριο εφαρμογής καινοτόμων μεθόδων διδασκαλίας και “πειραματισμού” (με υποδειγματικές) για τους μέλλοντες εκπαιδευτικούς της δημόσιας εκπαίδευσης. Με μαθητές πρότυπα σε απόδοση και ήθος, με καθηγητές εξαίρετους και μετρημένους.
Έξω ακριβώς από την είσοδο του σχολείου, η προτομή του πρωτοπόρου δημοτικιστή Αλ. Δελμούζου (φωτ.). Μιλάμε για το τότ
-και το μετέπειτα- που ο Ελ. Βενιζέλος και το φιλελεύθερο πνεύμα παιδείας ενέπνευσαν ανθρώπους και άλλαξαν τα πράγματα σε όλους τους τομείς. Το Πειραματικό Θεσσαλονικης ήταν ένα σχολείο-φάρος για όλα τα άλλα της πόλης. Και όχι μόνο.
ΙΙ.-Σήμερα, γίνεται συζήτηση για τη δημιουργία προτύπων και πειραματικών σχολείων σε όλη τη χώρα (περίπου 100). Η μεταξύ τους δαφορά είναι ότι, τα μεν πρότυπα θα αποτελούν σχολικές μονάδες της δευτεροβάθμιας δημόσιας εκπαίδευσης με στόχο την καλλιέργεια της άμιλλας/αριστείας στη ΜΕ, τα δε πειραματικά θα συνιστούν σχολικές μονάδες πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας δημόσιας εκπ/σης, με σκοπό την υποστήριξη του πειραματισμού και της πιλοτικής εφαρμογής καινοτομιών στο εκπαιδευτικό σύστημα.
Ετσι, όπως επικράτησε ο Jules Ferry (Ζιλ Φερί, 1832-1893, πατέρας του δημόσιου δωρεάν και υποχρεωτικού γαλλικού σχολείου) με τις καινοτομίες του σε όλο το εκπαιδευτικό γαλλικό σύστημα, το πειραματικό σχολείο Θεσσαλονίκης (με τελευταία την ομάδα του κορυφαίου εκπαιδευτικού και παιδαγωγού Χρ. Τσολάκη) αποτέλεσε την απαρχή πολλών ευεργετικών καινοτομιών στην παιδεία -ειδικότερα στη διδασκαλία της Νεοελληνικής Γλώσσας- επί ΠΑΣΟΚ. Η “αριστεία” δεν ήταν “ρετσινιά” τότε!
Αν θέλουμε να βελτιώσουμε την κοινωνία, ένας δρόμος υπάρχει: συνεχής ενασχόληση με την Παιδεία, και μόνο την Παιδεία: με την ανάπτυξη της άμιλλας και την καινοτομία. Όλα τα άλλα έπονται.
