Η μέρα το ζητά να πούμε το ψεματάκι μας για να διασκεδάσουμε παρέα με το «θύμα» μας πάντα, αθώα να… «το γελάσουμε» λιγάκι! Τι έκφραση θα μου πείτε κι αυτή!!
Και πόσες φράσεις παροιμιώδεις για φάρσες, ψέματα και υποκριτικές καταστάσεις δεν βγαίνουν καθημερινά -εν τη ρύμη του λόγου- απ’ το στόμα μας! Αναζητήσαμε μερικές στο γνωστό μας «ΛΕΞΙΚΟ ΤΗΣ ΛΑΪΚΗΣ ΣΟΦΙΑΣ» του Τάκη Νατσούλη και ιδού το αποτέλεσμα! Και ξεκινάμε με τη ρήση «Άνω ποταμών»… Αλλά τι σχέση μπορεί να έχει αυτή με ψευτιές και ψέματα; Ανακαλύπτουμε πως έχει -εξάλλου τη λέμε όταν κάτι μας φαίνεται απίστευτα τραβηγμένο- διότι «Άνω ποταμών χωρούσι πηγαί» πιθανόν να έλεγαν συχνά οι αρχαίοι ημών πρόγονοι, τονίζοντας πως οι πηγές βρίσκονται πιο πάνω απ’ το ποτάμι! Λεγόταν σε περιπτώσεις που μεγάλος ψεύτης αποκαλούσε τον άλλο ψεύτη, κι εκείνος, λέγοντάς του τη ρήση, του υποδείκνυε πως αν αυτός ήταν το ορμητικό… ποτάμι της ψευτιάς, ο συνομιλητής του σίγουρα θα ήταν η αστείρευτη… πηγή της κορυφής του ψεύδους! Αθώα ή όχι τόσο αθώα ψεματάκια και πράξεις και πάμε τώρα στους «Κομπογιαννίτες», μεγάλους ψεύτες όλων των εποχών που παραμύθιασαν τον κόσμο, ισχυριζόταν πως θεράπευαν τον πονοκέφαλο, τη λέπρα, τη φαγούρα κι όλα τα κακά, που θησαύριζαν πουλώντας την ελπίδα μέσα σε σακουλάκια με λογής – λογής θεραπευτικά κατασκευάσματα, και πήραν τ’ όνομά τους, επειδή όπως μας εξηγεί ο Τάκης Νατσούλης «…το πιο συνηθισμένο φάρμακο ήταν οι “κόμποι”, το ματζούνι ή η μαστίχα που βγάζουν μερικά δένδρα την άνοιξη…»!
Ένοχοι λοιπόν κι οι «Κομπογιαννίτες» -οι απανταχού παρόντες ψευτογιατροί του τότε- και ας πάμε τώρα στους επιτηδείους με τα «Πράσινα άλογα»! Κατά μία εκδοχή τους πρωταγωνιστές ενός γεγονότος που έλαβε χώρα στο νεοσύστατο κράτος μας, όταν τ’ αλόγα των βασιλικών στάβλων ψώριασαν, τ’ αλείψαν με πράσινη, θεραπευτική αλοιφή, στη συνέχεια όσα δεν γιατρεύτηκαν χαρίστηκαν ή πουλήθηκαν, δυο απ’ αυτά μάλιστα… μεταπουλήθηκαν σε αφελείς σαν σπάνια κι εκλεκτή ράτσα! Πράσινα άλογα βεβαίως δεν υπάρχουν!
Μερικοί ωστόσο το πίστεψαν και τ’ ακριβοπλήρωσαν, για να έχουμε εμείς σήμερα να λέμε με οργή, κάθε φορά που πάνε να μας εξαπατήσουν, πως… «πήγαν να μας πουλήσουν πράσινα άλογα»! Ούτε και «λαγοί με πετραχήλια» υπάρχουν, αφού τόσο γρήγοροι που είναι οι λαγοί πώς να τους πιάσεις να τους βάλεις… περιλαίμιο; Οι καλοί ψεύτες όμως μπορεί να μας πείσουν για τα πάντα, τάζοντάς μας ακόμα και «λαγούς με πετραχήλια!!
Όπως ο «Ψευτοθόδωρος» γνωστός καταφερτζής της παλιάς Αθήνας εκεί γύρω στα 1870, που έκανε πολλά και διάφορα κι άφησε όνομα με τα καμώματά του… Αλλά ας έλθουμε στην εποχή μας κι ας θυμηθούμε λιγάκι τον δικό μας τον Σήφη, τον κροκόδειλο του φράγματος, που πολύ τον λυπηθήκαμε που δεν άντεξε στο αφιλόξενο περιβάλλον όπου τον εγκατέλειψαν, μα αν σκεφτούμε πως θα μπορούσε να είχε κρυφτεί πίσω από έναν θάμνο, να έκλαιγε σαν μωρό, από το μεγάλο του ζόρι να δάκρυζε κιόλας -όπως κάνουν όλοι οι κροκόδειλοι!- κι άν τον πλησίαζε κανείς να σώσει το… χαμένο παιδάκι, μπορεί να είχαμε απρόβλεπτες εξελίξεις. «Κροκοδείλια δάκρυα» λοιπόν, γνωρίζουμε όλοι πόσο φθοροποιά είναι, τα είχαν ακουστά και οι προγονοί μας που μας κληροδότησαν την έκφραση κι ας μην είχαν δει ποτέ τους κροκόδειλο…
Ατέλειωτα τα ψέματα, οι υποκρισίες και οι παραπλανήσεις, καιρός όμως να κλείσουμε ετούτο εδώ το μικρό σημείωμα με μια καλή επεξήγηση της ρήσης «Με γελάσανε»- «Σε γελάσανε» όπως ακριβώς μας τα εξηγεί ο συγγραφέας του βιβλίου στη σελίδα 329-330: «Η λέξη «γελάω» σε εμάς σημαίνει ό,τι και στους αρχαίους, δηλαδή «μειδιώ», εν τούτοις, στη συνέχεια το ρήμα αυτό σημαίνει και «απατώ». Αυτός δηλαδή, που απατά, ευχαριστημένος από την πράξη του, που την θεωρεί κατόρθωμα, γελάει, αντίληψη που είχαν και οι αρχαίοι, αφού διαβάζουμε κάπου στον Θεογνή: «Αλλήλους δε απατώσιν, εν αλλήλοισι γελώντες…»!!
Έτσι ακριβώς και Καλή Πρωταπριλιά σε όλους!!
