Ψυχοσωματικές παθήσεις

Ο Αμερικανός συγγραφέας Θόρω είχε γράψει ότι «Καλό για το σώμα είναι η εργασία του σώματος, καλό για την ψυχή είναι η εργασία της ψυχής και καλό για οποιοδήποτε από τα δύο είναι η εργασία του άλλου», αποτυπώνοντας πολύ γλαφυρά την άμεση σχέση ψυχής και σώματος και τον τρόπο που η λειτουργία της μίας επηρεάζει τη λειτουργία του άλλου και αντίστροφα. Οι σκέψεις, οι συγκινήσεις τα συναισθήματα και το σώμα αποτελούν διαφορετικές πλευρές της ίδιας όμως λειτουργικής ενότητας. Για το λόγο αυτό, δεν είναι λίγες οι φορές που παθήσεις της γενικής παθολογίας οφείλονται εξ ολοκλήρου ή εν μέρει σε ψυχολογικούς παράγοντες συνειδητούς ή ασυνείδητους.
Στην περίπτωση αυτή, μιλάμε για τις ψυχοσωματικές παθήσεις ή αλλιώς για την απάντηση που παίρνουμε από ένα γιατρό όταν μας λέει ότι ο έντονος πόνος στο στομάχι ή το φτερούγισμα στην καρδιά είναι κάτι «ψυχολογικό». Προβλήματα υγείας, όπως η γαστρίτιδα, η σπαστική κολίτιδα, το έλκος, το άσθμα, οι αλλεργίες, οι πόνοι στη μέση και τον αυχένα, η ρευματοειδής αρθρίτιδα, ο υπερθυρεοειδισμός, η βουλιμία και οι σεξουαλικές δυσλειτουργίες, συχνά έχουν ένα ψυχολογικό υπόστρωμα, το οποίο επηρεάζει την αιτιολογία των προβλημάτων αυτών, ενώ μπορεί να επιδεινώσει τα συμπτώματα και την πορεία τους. Έτσι, το σύμπτωμα μπορεί να μεταφέρει ένα μήνυμα ότι έχουμε πιεστεί παραπάνω απ’ όσο αντέχουμε και πρέπει να επαναπροσδιορίσουμε κάποια πράγματα.
Τα ψυχοσωματικά προβλήματα συνδέονται με βιολογικούς, ψυχολογικούς, κοινωνικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες. Για παράδειγμα, ένα παιδί που μεγαλώνει σε μία οικογένεια, η οποία δεν εκφράζεται συναισθηματικά είναι πιθανό να παρουσιάσει κάποια ψυχοσωματική πάθηση. Επίσης, έντονο άγχος, ψυχικά τραύματα που δεν έχουν επουλωθεί, απρόοπτες αλλαγές στη ζωή, εσωτερικές συγκρούσεις μεταξύ αυτού που θέλουμε και αυτού που τελικά κάνουμε καθώς και ισχυρή και καταπιεσμένη επιθετικότητα, μπορεί να βρουν την εξωτερική τους έκφραση στο σώμα, αφού η λεκτική έκφρασή τους πιστεύουμε ότι δεν επιτρέπεται, είναι επικίνδυνη ή θα τιμωρηθεί.
Μια ζωή γεμάτη υποχρεώσεις, επιτεύγματα, επιθυμία για αναγνώριση και αγάπη και άδεια από συναισθήματα, συγκινήσεις και φαντασία μπορεί να αναγκάσει το σώμα να εκφράσει την ψυχική δυσφορία για αυτή την άνιση κατανομή. Η ολιστική προσέγγιση κάποιας ψυχοσωματικής πάθησης, συνεργασία δηλαδή γιατρού και ειδικού ψυχικής υγείας, μπορεί να βοηθήσει στη βαθύτερη κατανόηση του εαυτού και του ψυχολογικού υπόβαθρου του προβλήματος και, συνεπώς, στην καλύτερη αντιμετώπισή του. Όπως, υποστηρίζουν και οι φυσικοί τίποτα στη φύση δεν εξαφανίζεται. Έτσι και ο θυμός, η λύπη, το άγχος, η δυσαρέσκεια, οι επιθυμίες δεν εξαφανίζονται, μπορεί να κρύβονται ή να μεταμφιέζονται αλλά αργά ή γρήγορα θα ζητήσουν να βγουν στην επιφάνεια. Καλό είναι να φροντίσουμε να τους δίνουμε διέξοδο, πριν «αναγκαστούν» να μας προκαλέσουν πόνο.