Πριν δύο μήνες, διάβασα το άρθρο “Η γενιά του ναρκισσισμού” της Αστερόπης Λαζαρίδου στο περιοδικό ΒΗmagazino, αναφερόμενο, όπως από τον τίτλο άλλωστε είναι φανερό, στην εποχή της επικράτησης των μέσων δικτύωσης στην κοινωνική ζωή. Καλογραμμένο και με κάποια ενδιαφέροντα στοιχεία, δεν ένιωσα όμως πως μου προσφέρει κάτι το καινούργιο. Εκείνο όμως που πραγματικά μου φάνηκε ιντριγκαδόρικο ήταν το γεγονός πως, λίγες βδομάδες αργότερα, κυκλοφόρησε στους τοίχους κάποιων φίλων μου στο Facebook. Και μου φάνηκε ιντριγκαδόρικο γιατί έμοιαζε να αυτοαναιρείται, να μιλάει για τον ίδιο του τον εαυτό ο χρήστης που μέσα από ένα μέσο, το οποίο, σύμφωνα με το άρθρο, αποτελεί το ιερό του ψηφιακού ναρκισσισμού, κουνούσε το δάκτυλο στους υπόλοιπους χρήστες κατηγορώντας τους για λάθος χρήση του μέσου, ένας αψεγάδιαστος στη χώρα των νάρκισσων σε μια πράξη που πιθανότατα θα έπρεπε να κριθεί με όρους χριστιανικής ηθικής.
Είναι όμως ένα σύνηθες στοιχείο της ανθρώπινης φύσης, ακριβώς αυτός ο διαχωρισμός της ατομικής ανωτερότητας περιτριγυρισμένης από ατελή όντα. Διαβάζοντας τα διηγήματα της συλλογής του Γιώργου Λαμπράκου, “Ψηφιακός Νάρκισσος”, συνειδητοποίησα πως η εισβολή του ψηφιακού στο καθημερινό αποτελεί ένα θέμα που ελάχιστα έχει απασχολήσει τη σύγχρονη ελληνική λογοτεχνία, ένδειξη μάλλον χαμηλών αντανακλαστικών, ίσως γιατί η εισβολή αυτή δεν τιτλοφορήθηκε επακριβώς, μήτε έγινε καραμέλα από τους απανταχού πομπούς και δέκτες, όπως για παράδειγμα συνέβη με την οικονομική κρίση. Και είναι ένα θέμα, όπως και οι επίκαιρες πρόοδοι της επιστήμης, που προσφέρει ένα ιδιαίτερα γόνιμο έδαφος για τη γέννηση του μύθου. Από την άλλη, σκέφτομαι, ίσως να είναι καλύτερα έτσι, η έμπνευση να αναζητά τον συγγραφέα και να τον βρίσκει, αντί εκείνος, με πυξίδα το θέμα, να την κυνηγά. Ο Λαμπράκος, έχοντας στο βιογραφικό του ένα εντυπωσιακό συγγραφικό ντεμπούτο, τη νουβέλα “Αναμνήσεις από το ρετιρέ” (εκδόσεις Γαβριηλίδης), κινείται με άνεση σε ένα περιβάλλον για τον ίδιο γνωστό, με εφόδια τη φιλοσοφική παιδεία και την επαφή με τις νέες τεχνολογίες, δημιουργώντας ιστορίες, που κάποτε θα ανήκαν στην κατηγορία της φουτουριστικής λογοτεχνίας, μα τώρα αποτελούν πραγματικότητα, αναλογική και ψηφιακή, αν είναι απαραίτητη η διευκρίνηση. Η αποδοχή ή όχι της τεχνολογίας αποτελεί, ίσως περισσότερο από ποτέ, μία από τις διακρίσεις ανάμεσα στη συντήρηση και την πρόοδο, με τον όρο τεχνοφοβία να αποτυπώνει, αν και κάπως εχθρικά, τη μεριά της συντήρησης.
Αποτελεί όμως και απόδειξη πως η εξέλιξη, λέξη φορτισμένη λανθασμένα μονοσήμαντα και θετικά, δεν ανακόπτεται· καλώς ή κακώς. Η διαμάχη αυτή δεν θα μπορούσε να απουσιάζει από τον χώρο της λογοτεχνίας, ξεκινώντας, χρόνια πριν, με το δίπολο: μολύβι – γραφομηχανή και φτάνοντας στο σήμερα με το ψηφιακό βιβλίο να είναι εδώ και να διεκδικεί τον χώρο που του αναλογεί, ενώ το ενδεχόμενο, η αυτόματη γραφή των σουρεαλιστών να εξελιχθεί σε αυτόνομη γραφή υπολογιστών έπειτα από παραγγελία του χρήστη, παραμονεύει (βλ. Γιατί;). Οι ιστορίες της συλλογής φανερώνουν μέρος από το εύρος του στοχασμού του Λαμπράκου, ζητήματα βιοηθικής (βλ. Α.Γ.Υ.Α. οικογένεια), την πιθανότητα ψηφιακής άσκησης της δημοκρατίας (βλ. Η εκκλησία του δικτύου), τα όρια της σύγχρονης τέχνης (βλ. Προσοχή στις απομιμήσεις), η τεχνολογική πρόοδος στην υπηρεσία του Κράτους και του Κεφαλαίου (βλ. Ταλώς Α.Ε.) αλλά και του εγκλήματος (βλ. Θανατοδιακόπτης), η ματαιοδοξία του εθελοντισμού (βλ. Βιοφιλία) και ο έρωτας στα χρόνια των κοινωνικών δικτύων (βλ. EROS ANIKATE MAHAN). Συγχρονισμένος με την εποχή του, ο Ψηφιακός Νάρκισσος έχει επίγνωση των ορίων του, τίμημα της θεματικής και της προσέγγισης, όμως επιχειρεί, και καταφέρνει κάτι φιλόδοξο, να συνδυάσει έννοιες συνήθως ασύμβατες, μα παρούσες στην καθημερινότητα σε ένα τελικό αποτέλεσμα που διακρίνεται για τη συνάφεια των ιστοριών του, συνάφεια όχι μόνο θεματική, μα επίσης γλωσσική και υφολογική. Ιστορίες που, ακόμα και αν δεν μας αφορούν άμεσα, εντούτοις μας περιλαμβάνουν όλο και πιο έντονα στο πέρασμα του καιρού.
