Ο επίσκοπος κ. Δαμασκηνός
1. Η χρονική περίοδος στην οποία βρισκόμαστε, είναι περίοδος αναμονής και προετοιμασίας να υποδεχθούμε τον «Μονογενή Υιό του Θεού» «τον εκ του Πατρός γεννηθέντα» και «εκ Πνεύματος αγίου και Μαρίας της Παρθένου ενανθρωπήσαντα» για «την ημετέραν σωτηρίαν.» .
Εγκατέλειψε τον θρόνο και τη δόξα της Θεότητος ο Υιός και Λόγος του Θεού και ως «ξένος» ήρθε σε μας που απομακρυνθήκαμε από τον Θεό και αποξενωθήκαμε. Ηρθε από άκρατη και άφραστη φιλανθρωπία, να μας ανακαλέσει κοντά Του.
2. Ενώ βρισκόμαστε στη μέση του «σαρανταημέρου», της περιόδου αυτής της αναμονής, συναντούμε τη γιορτή του σπουδαίου διδασκάλου και ομολογητή της πίστεως, του κορυφαίου ασκητή, του λαμπρού ποιητή και υμνογράφου της Εκκλησίας μας, του Αγίου Ιωάννη του Δαμασκηνού. Καθώς λοιπόν η Εκκλησία του Χριστού τιμά τον μεγάλο Όσιο Ιωάννη τον Δαμασκηνό, η Τοπική Εκκλησία μας χαίρει, συνεορτάζουσα τον ομώνυμο του Οσίου, σεβασμιώτατο μητροπολίτη μας κ. Δαμασκηνό. Θυμούμαι ότι προ ετών, με την ευκαιρία της εορτής του σεβασμιωτάτου, καθώς και του επίσης εορτάζοντος, κατά πάντα αξίου και με επιτυχία εργαζομένου στο πλευρό του, πρωτοσυγκέλλου π. Δαμασκηνού Λιονάκη, είχε φιλοξενηθεί στην εφημερίδα των “Χ.Ν.” σημείωμά μου, με τον τίτλο “ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΣ : Ο ΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΙΑΣ”. Στο σημείωμά μου εκείνο, εξεδήλωνα τον θαυμασμό μου, «για τον ζήλο του σεβασμιωτάτου (…) να ανακουφίσει τον πόνο, να παρηγορήσει τη θλίψη και να στηρίξει την αδυναμία των νεόπτωχων αδελφών μας, οι οποίοι μαστιγώνονται από τη φτώχεια και την στέρηση καθώς και διότι υπήρξαν αξιοθαύμαστες και η κινητοποίηση και η ανταπόκριση που ακολούθησαν.
3. Πέρασαν δύο – τρία χρόνια. Το μεγάλο πρόβλημα όμως που τότε υπήρχε, όχι μόνο δεν εξαφανίστηκε ούτε καν ελαττώθηκε, αλλά παγκοσμίως και προπάντων στη χώρα μας ακόμη περισσότερο “ασύμμετρα”, μεγάλωσε. Ο Υιός του Θεού έγινε άνθρωπος και ήρθε στον κόσμο του. Στον κόσμο, ο οποίος «δι αυτού εγένετο». Καί παρ’ ότι «εν τω κόσμω ήν… ο κόσμος αυτόν ουκ έγνω». Γι’ αυτό και το κακό που, από την πτώση των πρωτοπλάστων και γεναρχών μας υπήρχε, όχι μόνο εξακολουθεί να υπάρχει, αλλά γίνεται και ολοένα μεγαλύτερο. Γιατί άραγε; Διότι η αμαρτία επλεόνασε. Η αγάπη εξέλιπε. Η πλεονεξία κυριαρχεί. Τα πάντα πλέον μόνο με όρους αγοράς και πώλησης λειτουργούν. Τα προσωπικά, τα ιδεολογικά και τα γεωπολιτικά συμφέροντα βασιλεύουν. Η απανθρωπιά των τοκογλύφων είναι απερίγραπτη.
Και οι πόλεμοι μεταβάλλουν ανθρώπους, χώρες και πολιτισμούς σε ερείπια. Αυτά που μένουν είναι αυτά που βλέπουμε: Oι άνθρωποι σε κίνδυνο και ανάγκες. Η φτώχεια. Η στέρηση. Η πείνα. Η εξαθλίωση. Πλήθος οι φτωχοί, οι νεόπτωχοι, οι ζητιάνοι, οι άστεγοι, οι μετανάστες, οι πρόσφυγες….
Ετσι η Εκκλησία του Χριστού, στο πλαίσιο της αποστολής της, αλλά και από τις έκτακτες ανάγκες, απευθύνεται στα μέλη της για να υπενθυμίζει την ανάγκη, να παρακαλεί και να εκλιπαρεί για χριστιανική και αδελφική συμπαράσταση στους «εν ανάγκαις, θλίψεσι και κινδύνοις» ευρισκομένους, ομοεθνείς και αλλοεθνείς, ομοδόξους και αλλοδόξους «αδελφούς» του Χριστού και αδελφούς μας. Να υπενθυμίζει το χρέος μας που απορρέει από την «πρώτη και μεγάλη εντολή», την εντολή της αγάπης. Της αγάπης της κατακόρυφης, ως φιλοθεΐας και της αγάπης της οριζόντιας, ως φιλανθρωπίας και φιλαδελφίας που, στην πραγματικότητα, συναποτελούν μία και μόνο αγάπη, την «εν Χριστώ» αληθινή αγάπη. Γιατί ούτε τον Θεό μπορείς να αγαπάς αδιαφορώντας ή περιφρονώντας την εικόνα Του, τον άνθρωπο, ούτε να αγαπάς τον άνθρωπο χωρίς να αγαπάς τον Δημιουργό και πρότυπό του.
4. Στη φυσική της μορφή, η αγάπη εκδηλωνόταν βέβαια (ως συμπάθεια και συμπαράσταση σε άτομα ή ομάδες που βρισκόταν σε κίνδυνο ή ανάγκη) και σε λαούς της αρχαιότητος, όπως π.χ. στους Ρωμαίους και στους αρχαίους Έλληνες, αλλά και σε λαούς της Ασίας, όπως οι Μαλαίοι. Και σήμερα ακόμη, η νομικοηθική θεολογία των Βραχμάνων (κάστας ινδουιστικής), που θεοποιεί μερικές οντότητες, όπως ο ήλιος, η γή, η τροφή κ.ά.) διδάσκει πως ό,τι δώσεις στον άλλο ως βοήθεια, ως δώρο, αυτό φέρνει την ανταπόδοσή του, τόσο σ αυτή όσο και στην άλλη ζωή. Στην άλλη όμως, ο δωρητής ξαναβρίσκει το ίδιο πράγμα, αλλά επαυξημένο. Τι μπορεί λοιπόν να περιμένει ο βραχμάνος όταν προσφέρει, ή όταν δεν θελήσει να προσφέρει, φιλοξενία ή τροφή στον ξένο ή στον επισκέπτη; Ο Άννα, (που είναι η θεοποίηση της τροφής), μίλησε -λένε- μ’ αυτούς τους στίχους:
“Aυτόν που δεν με δίνει σε θεούς και πνεύματα,
μήτε στους δούλους και στους ξένους του,
Αλλά με φτιάχνει και με τρώει,
φαρμάκι καταπίνοντας μέσα στην τρέλλα του,
Αυτόν τον τρώω εγώ. Εγώ είμαι ο θάνατός του.
Αλλά γι’ αυτόν που πρώτα δίνει τα αγκινιχότρα (= τα πρώτα που φτιάχνει),
Κι ύστερα κάθεται να φάει,
Μ’ ευτυχία, αγνότητα και πίστη, ό,τι απόμεινε,
Αφού τάισε εκείνους που είναι καθήκον και χαρά του να ταίζει.
Γι’ αυτόν χαρά θα γίνω κι αμβροσία”.
5. Δεν αρνείται κανείς, πως αυτές οι νομικού αλλά ταυτόχρονα και ιδεαλιστικού χαρακτήρα βραχμανικές αντιλήψεις, παρόμοιες των οποίων υπάρχουν και στον δικό μας λαό, έχουν κάποια σημασία. Ομως η χριστιανική εντολή της αγάπης είναι και για σήμερα και για πάντα η “καινή” πράγματι εντολή, με την οποία καμιά άλλη θρησκευτική, ηθική, φιλοσοφική ή κοινωνική διδασκαλία δεν μπορεί να συγκριθεί.
Πόσο ο Χριστός αγαπά τον κάθε άνθρωπο, αλλά και πώς αξιολογεί την όποια βοήθεια προσφέρομε σε οποιονδήποτε «των αδελφών του των ελαχίστων», μας το δήλωσε με τη γνωστή «παραβολή της μελλούσης κρίσεως» : «Εφόσον εποιήσατε ενί των αδελφών μου των ελαχίστων, εμοί εποιήσατε».
Ταυτίζει τον κάθε άνθρωπο, και τον ελάχιστο με τον ίδιο τον εαυτό Του.
* * *
Ο ζήλος του σεβασμιωτάτου μητροπολίτου μας κ. Δαμασκηνού για τη διέγερση της συνειδήσεως και των αισθημάτων φιλαδελφίας του πληρώματος της Μητροπόλεώς του, αλλά και για την κινητοποίηση των ενοριών και των εφημερίων στο έργο αυτό, είναι αξιοθαύμαστος.
Με την ευκαιρία των ονομαστηρίων του και γνωρίζοντας ότι «ουκ άδικος ο Θεός επιλαθέσθαι του έργου και της αγάπης» του σεβασμιωτάτου προς τους ελαχίστους των «αδελφών Του», προσευχόμαστε να τον ενδυναμώνει και να του χαρίζει μακρότητα ημερών, ώστε, με τον ίδιο ζήλο να συνεχίζει να ασκεί την θεοφιλή ποιμαντορία του. Προσωπικά πιστεύω, ότι ίσως είναι από πολλούς “πτωχότερος εις το έχειν, αλλά και από πολλούς πλουσιότερος εις το παρέχειν”.
