» Ενδιαφέρουσες επισημάνσεις κατά την παρουσίαση της έκδοσης στο Ίδρυμα “Ελ. Βενιζέλος”
Φως σε άγνωστες πτυχές της Επανάστασης του 1821 στην Κρήτη ρίχνει ο συλλογικός τόμος με τίτλο: “Όψεις της Επανάστασης του 1821 στην Κρήτη”, που παρουσιάστηκε το βράδυ της Παρασκευής στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών και Μελετών “Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος”, στη Χαλέπα.
Την εκδήλωση συνδιοργάνωσαν το Κοινωφελές Ίδρυμα «Αγία Σοφία», ο Δήμος Αποκορώνου και η Βικελαία Δημοτική Βιβλιοθήκη Ηρακλείου, με την υποστήριξη του Εθνικού Ιδρύματος «Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος».
Το βιβλίο παρουσίασε ο αναπληρωτής καθηγητής Νεότερης Ιστορίας του Πανεπιστημίου Κρήτης κ. Γιάννης Κοκκινάκης.
Πρόκειται για μια σύμπραξη κειμένων αξιόλογων συγγραφέων που εξετάζουν ένα ιστορικό ζήτημα, χρησιμοποιώντας διαφορετικές μεθόδους και πηγές, όπως επεσήμανε ο κ. Κοκκινάκης, αναφέροντας μεταξύ άλλων ότι το βιβλίο θέτει ερωτήματα προς προβληματισμό – σκέψη γύρω από τη σημασία του τοπικισμού στην πορεία της επανάστασης, το ρόλο της πειρατείας, τις αφηγήσεις των στρατιωτικών γεγονότων, το ζήτημα των ατάκτων σωμάτων και της δημιουργίας στρατού.
Ο κ. Κοκκινάκης σημείωσε ότι: «Ο τόμος αυτός επιτρέπει το Κρητικό 1821 να αποκτήσει μια πρώτη ορθολογική, εννοιολογικά προσδιορισμένη, αφήγηση. Οι προσεγγίσεις των συγγραφέων του τόμου, παρόλο που δεν μπορούν όλες να ανασυντεθούν σ’ ένα ενιαίο αφήγημα, επιτρέπουν τη χάραξη μιας διαχωριστικής γραμμής μεταξύ του πριν και μετά την έκδοση αυτού του τόμου. Ζητήματα κρίσιμα για την μετέπειτα κατανόηση των κοινωνικών εξελίξεων, όπως η απόπειρα «εκσυγχρονισμού» που επιχείρησε να επιβάλλει η αιγυπτιακή διοίκηση, ο ρόλος των Σφακιανών οπλαρχηγών στις κρητικές εξεγέρσεις, ο τοπικισμός, η πειρατεία, βρίσκουν για πρώτη φορά μια ορθολογική ανάγνωση που ξεφεύγει από τα τετριμμένα του σφαγέα Οθωμανού, του κατατρεγμένου χριστιανού, ή του ραδιούργου Ευρωπαίου. Είναι από τις λίγες περιπτώσεις που η ευρωπαϊκή παρέμβαση δεν έχει καταλυτικό ρόλο στην εξέλιξη των τοπικών ιστοριών, ενώ αυτή, όταν εξετάζεται, αναδεικνύεται με βάση τις πρωτοβουλίες των ίδιων των Κρητών (π.χ. πειρατεία) και όχι τις επιλογές της εξωτερικής πολιτικής που επιβάλλονταν σ’ ένα παθητικό και εν πολλοίς αδύναμο εσωτερικό μέτωπο. Για πρώτη φορά αναλύεται το εύρος των πρωτοβουλιών και των δυνατοτήτων που έδινε η Κρήτη-«το Περού της Ελλάδος» σύμφωνα με τους όχι τυχαίους χαρακτηρισμούς του Αφεντούλη, οι οποίοι αποκτούν μεγαλύτερη βαρύτητα καθώς εκπορεύονται από έναν πολυταξιδευμένο αξιωματικό του τσαρικού στρατού στην πλούσια Κεντρική Ευρώπη και Ρωσία. Ο τόμος αυτός πράγματι, δίνει το έναυσμα για τη δημιουργία ενός σώματος ερευνητικού και συγγραφικού που θα έχει ως στόχο την μελέτη της επαναστατικής δεκαετίας στην Κρήτη, ενταγμένη πλέον στον κορμό, τόσο της ιστορίας της επαναστατικής διαδικασίας που δημιούργησε το ελληνικό 1821, όσο και της επανένταξης της περιόδου στην μακρά ιστορία του κρητικού 19ου αιώνα».
Αντιφωνήσεις έκαναν οι επιστημονικοί επιμελητές του τόμου κ. Νίκος Ανδριώτης και κ. Ηλίας Κολοβός.
Ο κ. Κολοβός σημείωσε ότι το βιβλίο μελετά τα γεγονότα της επανάστασης του 1821 στην Κρήτη, επισημαίνοντας ότι πρόκειται για τη μοναδική ιστορική μελέτη που κυκλοφορεί μέχρι σήμερα και αναφέρεται στο τι συνέβη εκείνη την περίοδο στο νησί και η Κρήτη δεν εντάχθηκε τότε στην υπόλοιπη Ελλάδα. Όψεις της επανάστασης και νέα ερωτήματα πραγματεύεται ο συγκεκριμένος τόμος μεταξύ των οποίων το τοπικό στοιχείο και οι τοπικές αντιπαραθέσεις τα οποία υπερτονίζονται ως αιτία της αποτυχίας της επανάστασης.
Ο κ. Ανδριώτης ανέφερε ότι πρόκειται για έναν από τους πιο σημαντικούς τόμους που έχουν εκδοθεί για την επανάσταση στην Κρήτη. Κομβικό σημείο του τόμου, το οποίο αναδεικνύει σ’ ένα βαθμό την πρωτοτυπία του, η ανάδειξη της οικονομικής και στρατιωτικής λογικής της πειρατείας, κατά τη δεύτερη φάση της επανάστασης στην Κρήτη. « Η χρηματοδότηση του αγώνα μέσω πειρατείας είναι κάτι το πολύ ιδιαίτερο και ενδιαφέρον για τα ελληνικά δεδομένα» σημείωσε.
Να σημειωθεί ότι τα έσοδα των πωλήσεων του βιβλίου θα δοθούν για τις ανάγκες του προγράμματος «Βοήθεια στο Σπίτι» του Κοινωφελούς Ιδρύματος «Αγία Σοφία».
Σε δηλώσεις του ο διευθυντής του Κοινωφελούς Ιδρύματος “Αγία Σοφία”, καθηγητής θεολογίας – ιστορικός, Μιχαήλ Βλαβογιλάκης, σημείωσε ότι η ιδέα για την έκδοση ξεκίνησε το 2017, στο πλαίσιο του Β’ Παναποκορωνιώτικου συνεδρίου. Σύμφωνα με τον ίδιο, η έκδοση έχει πρωτότυπο αρχειακό υλικό που δεν έχει δημοσιευθεί ξανά στο παρελθόν και αποτελείται από έντεκα εργασίες αξιόλογων ερευνητών- πανεπιστημιακών. Μάλιστα έκανε ιδιαίτερη αναφορά στο Ιστορικό Αρχείο Κρήτης τονίζοντας ότι στα αρχεία του υπάρχουν έξι φάκελοι με πάνω από 3.000 έγγραφα από τα οποία έχουν εκδοθεί ελάχιστα ( περίπου 300).
Ο Γενικός Διευθυντής του Εθνικού Ιδρύματος “Ελ. Κ. Βενιζέλος” Νίκος Παπαδάκης ανέφερε ότι ο τόμος αποτελεί μια σοβαρή προσπάθεια να παρουσιαστούν πτυχές της επανάστασης στην Κρήτη, την κρίσιμη εκείνη περίοδο που οδήγησε στην απελευθέρωση ενός τμήματος της Ελλάδας χωρίς δυστυχώς να ενσωματωθεί τότε η Κρήτη στον εθνικό κορμό. Παράλληλα σημείωσε ότι το Ίδρυμα “Ελ. Βενιζέλος” συμπαρίσταται πάντα στο Ίδρυμα “Αγ. Σοφία” στις εκδηλώσεις που πραγματοποιεί. Μάλιστα όπως έγινε γνωστό το προσεχές διάστημα πρόκειται να παρουσιαστεί μια ακόμη έκδοση του Ιδρύματος “Αγ. Σοφία” που αφορά το Διεθνές Συνέδριο για τον Αποκόρωνα.
Ο δήμαρχος Αποκορώνου Χαράλαμπος Κουκιανάκης συνεχάρη όσους εργάστηκαν για αυτόν τον συλλογικό τόμο επισημαίνοντας ότι είναι ιδιαίτερα εντυπωσιακό το γεγονός πως παρότι έχουν περάσει δύο αιώνες από την Επανάσταση του 1821, εξακολουθεί να υπάρχει μεγάλος όγκος αρχειακού υλικού που δεν έχει ακόμη αξιοποιηθεί και στο πλαίσιο αυτό ο δήμος Αποκορώνου θα πρωτοστατεί πάντα στη προσπάθεια να “κοινωνήσουμε” την ιστορία μας.
Την εκδήλωση συντόνισε ο Αντιπρόεδρος του Κοινωφελούς Ιδρύματος «Αγία Σοφία» Μιχάλης Ανδριανάκης ο οποίος αναφερόμενος στα αξιόλογα κείμενα που αποτελούν τον τόμο τόνισε ότι σημαντικό αρχειακό υλικό για την επανάσταση του 1821 βρίσκεται στο Ιστορικό Αρχείο Κρήτης και κρίνεται ως επιτακτική η ανάγκη προστασίας του.
