Κάτω από την άσφαλτο είναι η παραλία, κάτω από τα κτήρια κοιμούνται οι σπόροι…
Στην πόλη μας την κατοικημένη ασταμάτητα εδώ και 5.500 χρόνια ισχύουν τα παραπάνω μηνύματα του περίφημου Μάη του ’68, όπως επίσης ισχύει ότι κάτω από τα δέντρα και τα σπίτια υπάρχουν μνημεία, μαρτυρίες άλλων μυθικών εποχών και διαφορετικών πολιτισμών.
Yπάρχουν επίσης μπαζωμένα ρέματα και κοίτες ποταμών. Μπαζωμένοι υγροβιότοποι και κτισμένοι και ασφαλτοστρωμένοι κήποι σαν τους κήπους του κάμπου των Χανίων που έτρεφαν ασταμάτητα στον παρελθόντα χρόνο τους κατοίκους αυτής της πόλης.
Είναι αλήθεια ότι στο τοπίο ο θεατής μπορεί να διαβάσει πολλά για τη ζωή των ανθρώπων που κατοικούν έναν τόπο, για το παρελθόν, το παρόν τους, ακόμα και να μαντέψει κατά κάποιον τρόπο τις κατευθυντήριες γραμμές που προδιαγράφουν ένα κάποιο απώτερο μέλλον.
ΚΟΥΜ – ΚΑΠΙ
Στην περιοχή του Κουμ-Καπί έχουν ήδη θυσιαστεί στην πάροδο του χρόνου, η πόρτα της Αμμου και οι αμμοθίνες, τα αυτοφυή αρμυρίκια, οι αμμόλοφοι της παραλίας όπου κατοικούσαν για εκατοντάδες χρόνια σε καλύβες οι Χαλικούτες.
Οι Χαλικούτες ήταν απόγονοι σκλάβων. Άνθρωποι ταπεινοί δεν άφησαν πίσω τους μνημεία, παλάτια και πυριτιδαποθήκες. Αφρικάνοι ξεχασμένοι εκεί από την εποχή των πειρατών άφησαν μόνο τον ιδρώτα του μόχθου τους πάνω στα μνημεία της πόλης ΚΑΙ ΤΟΝ ΑΠΟΗΧΟ Της ΜΟΥΣΙΚΗΣ τους στη συλλογική μνήμη των κατοίκων της.
Κανένα μνημείο λοιπόν για τους Χαλικούτες, τίποτα δεν υπάρχει ώστε να θυμίζει το πέρασμα τους από αυτόν τον τόπο. Μόνο η συλλογική μνήμη των Χανιωτών θυμάται ακόμα τον τελευταίο τους, τον αγαπημένο της πόλη μας Σαλή, εν ζωή, κάτοικο του Κολόμπου. Ίσως όμως ακόμα και αυτοί να μας άφησαν κάποια μυστήρια σημάδια χωμένα βαθιά μέσα στην σκεπασμένη άμμο ανάμεσα στους κοιμισμένους σπόρους που κείτονται κάτω από τα τσιμέντα, την άσφαλτο, τα τραπεζοκαθίσματα των καφενείων και κάποιους καχεκτικούς φοίνικες στη μπαζωμένη παραλία του Κουμ-Καπί. Ίσως λοιπόν αυτά τα ίχνη να προβληματίσουν κάποτε τους αρχαιολόγους του μέλλοντος
ΠΥΛΗ ΤΗΣ ΑΜΜΟΥ
Η ίδια αυτή συλλογική μνήμη αιφνιδιάστηκε δυσάρεστα όταν ξαφνικά αντίκρισε από την αγαπημένη βόλτα των Χανιωτών, την “παραλία” του Κουμ Καπί, το τείχος της Πύλης της Άμμου φαλακρό χωρίς τα δέντρα που το στόλιζαν, τα αρμυρίκια του δυτικού ορίζοντα της θάλασσας του κόλπου..
Το τι, αποφασίζουμε να σώσουμε σε μια πόλη και το πώς, είναι παράγοντας πολλών συνισταμένων. Αν είναι αλήθεια ότι την ιστορία γράφουν οι ισχυροί είναι επίσης αλήθεια ότι οι καθημερινοί άνθρωποι, μιας δημοκρατικής χώρας, μπορούν να γράψουν ιστορία όταν ΓΝΩΡΙΖΟΥΝ έγκαιρα, συσπειρώνονται για το κοινό καλό, διεκδικούν αποφασιστικά και κερδίζουν.
Η Αρχαιολογική Υπηρεσία έχει παίξει ένα θετικό ρόλο σε αυτή τη διαδικασία, αναπλάθοντας, και συντηρώντας μνημεία και προστατεύοντας την παλιά πόλη από τις άγριες διαθέσεις κάποιων ιδιοκτητών και επενδυτών.
Στην περίπτωση της Πύλης της Άμμου θα περιμέναμε η Αρχαιολογική Υπηρεσία Χανίων να δείξει περισσότερη ευαισθησία στο φυσικό περιβάλλον που αναπτύχθηκε σιγά-σιγά πάνω στη γη των τειχών, στο δασάκι το φυτεμένο από τους προσκόπους το 1947 με πρωτοβουλία του Δήμου. Σε αυτά τα φιλικά προς τον άνθρωπο δένδρα τα αρμυρίκια τα ποτισμένα από τις σταγόνες του αφρού των κυμάτων.
Ισως αν είχε προηγηθεί μια σοβαρή μελέτη του χώρου θα κατέληγε στο συμπέρασμα ότι κάποια δένδρα θα μπορούσαν να παραμείνουν και κάποια να μεταφερθούν κάπου αλλού. Αντίθετα πρώτα θερίζεται η Πύλη της Αμμου από τα δέντρα της, ξεριζώνονται και πετιούνται, ξεσηκώνοντας γενική κατακραυγή. Το δασάκι γίνεται κρανίου τόπος «προκειμένου να προχωρήσουν οι ανασκαφές στο υπόγειο του προμαχώνα που κάποτε στέγαζε το τμήμα της χωροφυλακής» και να ακολουθήσει «μελέτη στερέωσης και αποκατάστασης του προμαχώνα Mocenigo.”.
Έλεος, στην εποχή της παγκόσμιας Πανδημίας και κλιματικής κρίσης θα έπρεπε ένας παράγοντας, αυτός που επιβραδύνει τις συνέπειες της κλιματικής κρίσης και που ονομάζεται προστασία του περιβάλλοντος, να είναι αποφασιστικός στη λήψη αποφάσεων που αφορούν στις συνθήκες ζωής των κατοίκων μιας πόλης. Δεν αφαιρείς χωρίς σοβαρή μελέτη, χωρίς διαβούλευση ένα πράσινο πνεύμονα από μια πόλη που έχει έλλειμμα πρασίνου.(Βλ. Γενικό Πολεοδομικό Σχεδιασμό Δ.Χ)
Αντίθετα προσπαθείς σε κάθε ανάπλαση σε κάθε έργο που αφορά στο σύνολο της πόλης αλλά και σε κάθε ιδιωτική παρέμβαση ο παράγοντας πράσινο να είναι αποφασιστικός παράγοντας διότι αφορά στην υγεία και στην ευημερία των κατοίκων.
Ιδιαίτερα σε μια πόλη που παρά τις λυσσαλέες επιθέσεις που δέχεται από ιδιώτες και ομίλους «επενδυτικών κεφαλαίων» οι κάτοικοι της διεκδίκησαν και διαφύλαξαν από τα νύχια των επενδυτών την περιοχή των Αγίων Αποστόλων και που αγωνίζονται χρόνια τώρα για να μετατραπεί ένας αργός στρατώνας (Μαρκόπουλο) σε Μητροπολιτικό Πάρκο.
Δεν καταστρέφεις λοιπόν αβασάνιστα χωρίς συνέπειες ένα αγαπημένο πράσινο κομμάτι στην βόρεια όψη μιας πανάρχαιας, φημισμένης για την ομορφιά της πόλης.
Δεν κόβεις τα δένδρα των παιχνιδιών της μνήμης των παιδιών της, αυτά που συνεισφέρουν στην μεσογειακή ανθρώπινη εικόνα των Χανίων για να ερευνήσεις τα διαδοχικά υπόγεια του στρατιωτικού παρελθόντος του μεταβυζαντινού, Ενετικού Προμαχώνα (σημαντικό ιστορικό μνημείο) χωρίς Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων και διαβούλευση.
Κλείνοντας θα θέλαμε να υπενθυμίσουμε στους παντός υπεύθυνους αλλά και στους ανεύθυνους ότ, ο νόμος λέει ρητά: κόβεις δένδρο – φυτεύεις δένδρο.
