Αποτελεί γεγονός, είναι ευρέως διαδεδομένο και πλέον δεδομένο, ότι η Πυραμίδα (η γεωμετρική κατασκευή της οποίας όλες οι εξωτερικές επιφάνειες εκτός τη βάση, είναι τριγωνικού σχήματος και συγκλίνουν σε ένα κοινό σημείο) και η χώρα της Αιγύπτου αποτελούν δύο (2) έννοιες αλληλένδετες τόσο σε τοπικό όσο και σε διεθνές επίπεδο.
Πράγματι, οι περισσότεροι αν όχι όλοι, τείνουν να συνδέουν την Πυραμίδα με την χώρα της Αιγύπτου και τούτο φυσικά δεν είναι τυχαίο. Μέχρι σήμερα έχουν καταγραφεί 118 Πυραμιδικά κτίσματα στη χώρα της βορειοανατολικής Αφρικής, με την Πυραμίδα του Χέοπα (αλλιώς γνωστή ως η Μεγάλη Πυραμίδα της Γκίζας ή η Μεγάλη Πυραμίδα), να αποτελεί ένα από τα επτά (7) θαύματα του αρχαίου κόσμου και μάλιστα το αρχαιότερο με ημερομηνία κατασκευής γύρω στο 2550 π.Χ.
Ποιος ήταν όμως ο σκοπός των Πυραμιδικών οικοδομημάτων; Πρωταρχικά και ως τον 6ο αιώνα μ.Χ. σκοπός των ως άνω κτισμάτων θεωρούνταν η φύλαξη σιτηρών (σιταποθήκες) με τις ποικίλες και πρόσφατες θεωρίες-ανακαλύψεις να διαφοροποιούνται και εν τέλη να επικρατούν στην Αρχαιολογική κοινότητα, με τους Αιγυπτιολόγους να αποφασίζουν ομόφωνα ότι σκοπός των «Πυραμίδων» ήταν η στέγαση των νεκρών Φαραώ (αλλά και των ατόμων της υψηλής κοινωνίας αργότερα, από την Πρώιμη Δυναστική Περίοδο), κατά τη διάρκεια της μεταθανάτιας ζωής τους. Σύμφωνα με θεωρίες το σχήμα προήλθε από παλιότερους τύμβους και συμβολίζει τις ακτίνες του ηλίου ενώ το μέγεθος μια “σκάλα” προς τον ουρανό. Λοιπές θεωρίες συνδέουν το σχήμα της πυραμίδας με την πέτρα “benben”, μια ιερή για τους Αιγύπτιους πέτρα που βρίσκεται στο ναό της Ηλιούπολης και για την οποία υποστηρίζεται ότι ήταν μετεωρίτης.
Επιστρέφοντας στην Ελληνική πραγματικότητα. Όντως οι πυραμίδες αποτελούν το σύμβολο της Αιγυπτιακής Αρχιτεκτονικής. Έχουν όμως κάποια σχέση με την χώρα μας; Η απάντηση είναι θετική. Στην Ευρωπαϊκή επικράτεια η ύπαρξη των πυραμίδων δεν είναι σπάνια. Στην Ρώμη βρίσκουμε την Πυραμίδα του Cestius η οποία χρονολογείται στο 12 π.Χ. αλλά τα αρχαιότερα πυραμιδοειδή κτισίματα της Ευρωπαϊκής επικράτειας σύμφωνα με την περιγραφή τους βρίσκονται στην χώρα μας. Πράγματι, βάση ιστορικών αναφορών ο αριθμός τους εκτιμάται στις είκοσι έξι (26) με ελάχιστες δυστυχώς να παραμένουν σε καλή κατάσταση εξαιτίας της επαφής τους με τον χρόνο αλλά και με τον ανθρώπινο παράγοντα (αρχαιοκαπηλίες, λεηλασίες κλπ).
Εντύπωση προκαλεί η Πυραμίδα των Κεγχρέων ή του Ελληνικού όπως αποκαλείται συνήθως από τους Αρχαιολόγους. Βρίσκεται στην περιοχή του Aργους και είναι κτισμένη στην οδική αρτηρία που ένωνε το Aργος με την Τεγέα (Πόλη της αρχαίας Αρκαδίας). Oπως οι περισσότερες Αιγυπτιακές πυραμίδες έτσι και η συγκεκριμένη είναι κατασκευασμένη από ασβεστόλιθο (με τη διαφορά ότι στις Αιγυπτιακές συναντάμε λευκό ασβεστόλιθο ενώ στις Ελληνικές γκρίζο), η ποσότητα του οποίου είναι άφθονη στην περιοχή αυτή.
Η τοιχοδομία τουλάχιστον στη βόρεια πλευρά της είναι φροντισμένη και πολυγωνική με τους τέσσερις (4) τοίχους να είναι επικλινείς και να διατηρούν την απόκλιση προς τα μέσα (κλίση πλευράς 60 μοιρών), με την είσοδο του μνημείου να βρίσκεται ανατολικά με σκοπό να “κοιτάζει” τη θάλασσα του Αργολικού κόλπου. Φαινόμενο συχνό στα Πυραμιδικά κτίσματα, με τις περισσότερες Αιγυπτιακές Πυραμίδες να έχουν κτιστεί στη δυτική όχθη του ποταμού Νείλου, αφού πιστεύεται ότι από εκεί οι ψυχές αυτών που φιλοξενούνταν θα μπορούσαν να ξεκινήσουν το ταξίδι στη μετά θάνατον ζωή. Η νότια πλευρά της θεμελιώνεται σε αυτωθείς βράχους ενώ το όλο κτίσμα υψώνεται επάνω σε τετράγωνη κρηπίδα (βάση με σκαλοπάτια) επί πέντε (5) σειρές, ακολουθώντας έτσι τον βασικό κανόνα για κάθε πυραμίδα. Μεταξύ άλλων εικάζεται ότι μπορεί να ήταν ταφικό μνημείο, θεωρία που στηρίζεται και στην Αιγυπτιακή νοοτροπία ταφής, ή ακόμα και ένα είδος οχυρού στρατηγικής σημασίας, αφού η τοποθεσία όπου στεγάζεται, για τους αρχαίους είχε ιδιαίτερη σημασία, καθώς τόσο ο δρόμος όσο και διάφορα άλλα περάσματα ελέγχονταν από εκεί. Τέλος υποστηρίζεται και η λειτουργία αυτής ως πορθμείο (τα γνωστά μας ¨διόδια¨) καθώς ήταν κτισμένη στον εμπορικό δρόμο Άργους – Τεγέας όπως προαναφέρθηκε.
Η χρονική τοποθέτηση του κτίσματος ως και στις μέρες μας αποτελεί αντικείμενο διαφωνιών. Από τη μία η πλειονότητα των αρχαιολόγων συγκλίνει στην χρονική τοποθέτηση αυτού στον 4ο αιώνα π.Χ. ενώ το 1991 ο καθηγητής – αρχαιολόγος Ιωάννης Λυριτζής εφαρμόζοντας την τεχνική της Φωταύγειας1 ως μέθοδο χρονολόγησης τοποθέτησε την ηλικία του εν λόγω κτίσματος στα μέσα προς το τέλος της 3ης Χιλιετίας π.Χ.
Δεν θα μπορούσαμε φυσικά να προσπεράσουμε και την ύπαρξη ¨πυραμίδας¨ στον Νομό μας, τα Χανιά. Πρόκειται για την Πυραμίδα Σελίνου (πολύ περισσότερο πρόκειται για έναν βράχο ο οποίος είναι λαξευμένος σε κωνοειδές σχήμα), η οποία βρίσκεται κοντά στον οικισμό Μονή της επαρχίας Σελίνου, με μελέτες και έρευνες να βρίσκονται ακόμη σε αδράνεια οπότε η οποιαδήποτε πληροφορία για την ηλικία ή τη χρήση τη να μας είναι ακόμη άγνωστη. Πάντως το ύψος της αγγίζει τα 4,60 μέτρα ενώ η περίμετρος τα 16μ.
1. Η χρονολόγηση με την τεχνική φωταύγειας των μεγαλιθικών κατασκευών αναφέρεται στις εσωτερικές επιφάνειες επαφών δύο λαξευμένων ογκόλιθων και βασίζεται στις οπτικά ευαίσθητες ηλεκτρονικές παγίδες υπεύθυνες για την Θερμοφωταύγεια στο επιφανειακό στρώμα που έχει υποστεί λεύκανση από το ηλιακό φως.
Διαδικασία: Κατά τη λεύκανση του ογκολίθου, η ηλιακή ακτινοβολία ( υπεριώδης και ορατή), προκαλεί λεύκανση των οπτικά ευαίσθητων ηλεκτρονικών παγίδων της λαξευμένης επιφάνειας μέχρι ένα βάθος που εξαρτάται από το υλικό και τη διαφάνεια του, 0,5 – 1 χιλιοστό σε ασβεστόλιθους, 10 χιλιοστά σε γρανίτες και 20 – 30 χιλιοστά σε ορισμένα μάρμαρα.
Κατά την έκθεση στο ηλιακό φως η ηλιακή ακτινοβολία μηδενίζει τις ηλεκτρονικές παγίδες στα ορυκτά των ογκόλιθων (χαλαζίας, άστριος, ζιρκόνιο). Αν ο ογκόλιθος είναι γρανίτης, βασάλτης ή ψαμμίτης, μηδενισμός συντελείται μέσα σε λίγα λεπτά. Σε ασβεστίτη δεν γίνεται όμως μηδενισμός, αλλά σχηματίζεται ένα σταθερό υπολειπόμενο ποσό φωταύγειας πέρα από μια χρονική περίοδο. Η περίοδος αυτή κυμαίνεται μεταξύ πολλών ωρών, 10 – 80 δηλαδή, και εξαρτάται από το είδος του ασβστόλιθου. «Φυσικές Επιστήμες στην Αρχαιολογία – Ιωάννης Λυιτζής¨, Αθήνα»
