“Πυξίδα” η μελέτη Ρωμανού – Καλλιγά για την παλιά πόλη των Χανίων

» Ανεφάρμοστη 46 χρόνια μετά τη σύνταξή της!

Ο γραφειοκρατικός κυκεώνας και αγκυλώσεις αλλά και έλλειψη πολιτικής βούλησης που δεν έχουν επιτρέψει εδώ και 46 χρόνια να προχωρήσει η θεσμοθέτηση της μελέτης Ρωμανού – Καλλιγά για την Προστασία και Ανάδειξη της Παλιάς Πόλης των Χανίων, αναδείχθηκαν κατά τη διάρκεια του στρογγυλής τράπεζας που πραγματοποιήθηκε το απόγευμα του Σαββάτου.

Η στρογγυλή τρέπαζα πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της ημερίδας με τίτλο “Αριστείδης Ρωμανός: ανοικτά παράθυρα στην πόλη και την αρχιτεκτονική” στην αίθουσα του Φιλολογικού Συλλόγου “Χρυσόστομος”.
Παράλληλα, ωστόσο, τονίστηκε και ο καθοριστικός ρόλος που έχει παίξει η μελέτη όλα αυτά τα χρόνια καθώς άτυπα ή μέσω έμμεσων νομικών διαδικασιών λειτουργεί ως πυξίδα για τις αρμόδιες υπηρεσίες σε θέματα που αφορούν την παλιά πόλη.
Στην στογγυλή τράπεζα συμμετείχαν ο αντιδήμαρχος ΥΔΟΜ Νίκος Χαζιράκης (ο οποίος εκπροσώπησε τον δήμαρχο Χανίων που είχε προσκληθεί αλλά δεν παρέστη), ο επίτιμος έφορος αρχαιοτήτων Μιχάλης Ανδριανάκης, ο προϊστάμενος του Γραφείου παλαιάς Πόλης Χανίων Αντώνης Μυλωνάς και ο αρχιτέκτονας Γ. Βερυκάκης, ενώ τη συζύτηση συντόνισε ο πρόεδρος του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων Χανίων Ζαχαρίας Πιστόπουλος. Η διευθύντρια της Εφορείας Αρχαιοτήτων Χανίων Ελένη Παπαδοπούλου είχε συμπεριληφθεί στους ομιλητές αλλά δεν κατάφερε να παραβρεθεί.

ΓΙΑΤΙ ΔΕΝ ΕΦΑΡΜΟΖΕΤΑΙ

Κατά τη διάρκεια των εισηγήσεων τονίστηκε σχετικά ότι η μελέτη Ρωμανού – Καλλιγά που είχε εκπονηθεί το 1977 επικαιροποιήθηκε το 1997.
Ωστόσο, το καθεστώς που ισχύει νομικά για την παλιά πόλη, χωρίς όμως ουσιαστικά να εφαρμόζεται, είναι το ρυμοτομικό σχέδιο που είχε εκπονήσει για την παλιά πόλη πολλά χρόνια πριν, το 1947, ο πολεοδόμος Δοξιάδης, θέτοντας τότε ως προτεραιότητα τον «εκσυγχρονισμό» της περιοχής. Στο Σχέδιο αυτό προβλέπονται ρυμοτομήσεις με διαπλάτυνση δρόμων της παλιάς και ενοποίησή τους με της νέας πόλης, καθώς και αστικός αναδασμός.
Στο μεταξύ, το 1965 η παλιά πόλη κηρύχθηκε Ιστορικό Διατηρητέο Μνημείο χωρίς όμως να καταργηθεί το Σχέδιο Δοξιάδη που υπονόμευε –και ισχύει ακόμα και σήμερα- τη διατήρηση της φυσιογνωμίας της παλιάς πόλης.
Οι αντινομίες και αντιφάσεις που προκαλεί αυτό το πλαίσιο οδήγησαν τις αρμόδιες υπηρεσίες να παρακάμψουν το ρυμοτομικό Δοξιάδη προτάσσοντας τον αρχαιολογικό νόμο έναντι της πολεοδομικής νομοθεσίας, εφαρμόζοντας έτσι εμμέσως τη μελέτη Ρωμανού – Καλλιγά.
Μια άλλη προβληματική παράμετρος που επισημάνθηκε είναι η μη ανανέωση το 2020 της Προγραμματικής Σύμβασης Παλιάς Πόλης έπειτα από 18 χρόνια δράσης, με συνέπεια να έχει χαθεί ένα πολύτιμο εργαλείο συνεργασίας και συνεννόησης όλων των εμπλεκομένων φορέων.
«Η μελέτη Ρωμανού – Καλλιγά είναι πάντα επίκαιρη ακόμα κι αν χρειάζεται κάποια επικαιροποίηση», επεσήμανε ο επίτιμος έφορος αρχαιοτήτων Μιχ. Ανδριανάκης ενώ υπογράμμισε ότι η προστασία της παλιάς πόλης αυτό που έχει περισσότερο ανάγκη είναι η πολιτική βούληση.
Για υιοθέτηση στο υπό αναθεώρηση γενικό χωροταξικό σχέδιο των προτάσεων για τις χρήσεις γης στην παλιά πόλη που προέβλεπε η μελέτη Ρωμανού – Καλλιγά έκαναν λόγο ο αντιδήμαρχος ΥΔΟΜ Ν. Χαζιράκης και ο προϊστάμενος του Γραφείου παλαιάς Πόλης Χανίων Αντ. Μυλωνάς, ενώ έκαναν γνωστό ότι το αναθεωρημένο γενικό χωροταξικό θα θεσμοθετηθεί μέσα στο 2024. Παράλληλα, ο κ. Χαζιράκης μίλησε για τη μελέτη αναθεώρησης του σχεδίου παλιάς πόλης η οποία θα ολοκληρωθεί σύντομα και θα δημοπρατηθεί αρχές του 2024.
«Η μελέτη μπορεί να μην έχει θεσμοθετηθεί αλλά καθόρισε πράγματα», σχολίασε ο αρχιτέκτονας της Εφορείας Αρχαιοτήτων Λ. Βεργεράκης, υπογραμμίζοντας τον θετικό ρόλο που έπαιξε η μελέτη Ρωμανού – Καλλιγά όλα αυτά τα χρόνια.
Να σημειώσουμε ότι το αφιέρωμα στον Αριστείδη Ρωμανό οργανώνεται από την Περιφέρεια Κρήτης – Π.Ε. Χανίων, το ΤΕΕ/ΤΔΚ, τον Σύλλογο Αρχιτεκτόνων Χανίων και το Εργαστήριο Νεοελληνικής Αρχιτεκτονικής, Πόλης και Πολιτισμού του Πολυτεχνείου Κρήτης.