» Άνθρωποι με προβλήματα όρασης επισημαίνουν άλυτα προβλήματα της πόλης με αφορμή την Ημέρα “Λευκού Μπαστουνιού”.
Ακατάλληλα για να ζουν και να κινούνται αυτόνομα τα άτομα με οπτική αναπηρία τα Χανιά, με την απόκτηση της προσβασιμότητας αλλά κι εννοιών σημαντικών όπως η συμπερίληψη να είναι λέξεις άγνωστες για μερίδα δυστυχώς της τοπικής κοινωνίας, ενώ την ίδια ώρα ολόκληρη η Κρήτη παραμένει από το 2015 χωρίς εκπαιδευτή κινητικότητας.
Με αφορμή την αυριανή ημέρα εορτασμού του «Λευκού Μπαστουνιού» τα “Χανιώτικα νέα” δίνουν τον πρώτο λόγο στους ανθρώπους με οπτική αναπηρία που συναντούν δυσκολίες κι εμπόδια στην καθημερινότητά τους.
«ΣΧΕΣΗ ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗΣ»
«Έχω συνηθίσει το λευκό μπαστούνι, το αγάπησα και με αγάπησε κι έχω χτίσει μαζί του μια σχέση εμπιστοσύνης» αναφέρει ο νομικός Μανώλης Τσιτσιριδάκης, γνωστός για τις παρεμβάσεις του σε θέματα προσβασιμότητας. Κάποιοι άνθρωποι έχουν σκύλο – οδηγό, ενώ ο ίδιος έχει προτιμήσει και κυκλοφορεί χρόνια τώρα με το λευκό μπαστούνι, καθώς κατά αυτόν τον τρόπο στηρίζεται αποκλειστικά στις δικές του δυνάμεις και τεχνική. Τον ρωτάμε αν στην Ελλάδα χρησιμοποιείται κατά κόρον το λευκό μπαστούνι από ανθρώπους με προβλήματα όρασης, με τον ίδιο να μας απαντά θετικά, επισημαίνοντας όμως ότι κάποιοι προτιμούν να κινούνται με συνοδό. «Πολλές φορές έχει τύχει να προσφερθεί κάποιος στον δρόμο να με βοηθήσει και μου έχει πει “άσε αυτό το μαραφέτι, θα σε καθοδηγώ εγώ”· μην καταλαβαίνοντας ότι εμένα ασυνείδητα πλέον πάει το χέρι μου σε αυτό, καθώς είναι μια συνήθεια» σχολιάζει ο ίδιος, τονίζοντας τη σημασία του εργαλείου αυτού, προσθέτοντας πως για εκείνον είναι τα μάτια του.
Σχολιάζοντας το γεγονός της έλλειψης κατάλληλων υποδομών και προσβασιμότητας, εντοπίζει κάποιες σημαντικές με τα χρόνια αλλαγές, οι οποίες όμως δεν είναι αρκετές. «Πλέον υπάρχουν κάποια πεζοδρόμια που έχουν οδηγούς όδευσης τυφλών, ωστόσο το μεγάλο πρόβλημα εντοπίζεται στους περιαστικούς δήμους των Χανίων που υπάρχουν περιοχές που δεν έχουν καν πεζοδρόμιο! Όταν για παράδειγμα διαπίστωσα πρόσφατα ότι υπάρχει οδηγός έξω από το δημαρχείο Καστελίου χάρηκα πολύ» λέει ο Μανώλης Τσιτσιριδάκης, ο οποίος αναφέρεται επίσης στις βελτιώσεις και στα έργα που πρέπει να υλοποιηθούν. Για παράδειγμα, τα πλατιά πεζοδρόμια τα οποία στα τουριστικά Χανιά καταντούν να γίνονται συχνά η βιτρίνα καταστημάτων, αλλά και η σχεδόν ανύπαρκτη ηχητική σήμανση.
Όσον αφορά στη νοοτροπία των ανθρώπων, ο κ. Τσιτσιριδάκης πιστεύει ότι ο κόσμος έχει “ωριμάσει” με την πάροδο των ετών ενώ πλέον παρέχεται και διαχέεται ευκολότερα η σχετική πληροφόρηση. «Σίγουρα δεν υπάρχει μέτρο ωριμότητας, θεωρώ όμως πως η κοινωνία προχωρά, ενημερώνεται, δίνει προτεραιότητα κι έχει διάθεση να βοηθήσει. Κάτι που παλαιότερα δεν ίσχυε…» αναφέρει ο ίδιος, συμπληρώνοντας πως η ευαισθητοποίηση έχει έρθει και μέσω αντίστοιχων καμπανιών ενημέρωσης. Καταλήγοντας, σημειώνει πόσο σημαντικό είναι ότι άνθρωποι με αναπηρία μπόρεσαν και βγήκαν έξω από την οικειότητα των σπιτιών τους.
ΧΩΡΙΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗ ΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑΣ Η ΚΡΗΤΗ
Ως μέσο εξυπηρέτησης των τυφλών ανθρώπων προσδιορίζει το λευκό μπαστούνι ο πρόεδρος της Περιφερειακής Ένωσης Τυφλών Κρήτης, κ. Μενέλαος Μαρκοδημητράκης. Σύμφωνα με τον ίδιο, κάποιος άνθρωπος με ολική απώλεια όρασης αν επιχειρήσει να χρησιμοποιήσει από μόνος του το μπαστούνι δεν θα βοηθήσει ιδιαίτερα τον εαυτό του καθότι δε γνωρίζει τον τρόπο χειρισμού και καθοδήγησης με αυτό. Επομένως για μια αυτόνομη διαβίωση και σωστή χρήση του μπαστουνιού είναι απαραίτητη η ειδικότητα που απουσιάζει από το 2015 από την Κρήτη και ακούει στο όνομα εκπαιδευτής κινητικότητας προσανατολισμού, δεξιοτήτων και καθημερινής διαβίωσης. «Οι εκπαιδευτές είναι πολύ σημαντικοί καθώς αναλαμβάνουν από νεαρή ηλικία κάποιο άτομο και του μαθαίνουν τη σωστή στάση σώματος, τη χρήση του λευκού μπαστουνιού, από το πώς μπορεί να το κινεί και να ανεβοκατεβαίνει σκάλες, μέχρι να ανιχνεύει εμπόδια κ.λπ., απλά δηλαδή αλλά βασικά πράγματα» επισημαίνει ο ίδιος, ο οποίος υπερτονίζει τη σημασία μιας ειδικότητας που δεν υφίσταται πια στο νησί για να καλύψει ως έναν βαθμό τις ανάγκες των τυφλών.
Τον ρωτάμε για ποιον λόγο δε διορίζονται νέοι; «Στην Ευρώπη υπάρχουν δύο κέντρα πιστοποίησης της συγκεκριμένης ειδικότητας και έχουμε προτείνει και δημιουργήσει ένα σχέδιο – ως σύνδεσμος και φορέας μαζί με την προηγούμενη κυβέρνηση – ούτως ώστε αντί να δώσει το κράτος ένα τεράστιο ποσό για την κατάρτιση και πιστοποίηση των εκπαιδευτών σε αυτά, να αξιοποιήσει τους λιγοστούς υπάρχοντες Έλληνες εκπαιδευτές προκειμένου να εκπαιδεύσουν μια νέα γενιά ανθρώπων. Στη συνέχεια, θα δημιουργηθεί ένας ελληνικός φορέας πιστοποίησης για αυτούς τους εκπαιδευόμενους ώστε ως πιστοποιημένοι πια εκπαιδευτές να διορισθούν στις περιοχές που υπάρχει μεγάλη ανάγκη» αναφέρει ο ίδιος, σχολιάζοντας πως αυτή η πρόταση – σχέδιο έχει κοστολογηθεί στα 600.000 ευρώ και λύνει δια παντός ένα σημαντικό πρόβλημα. Για τον κ. Μαρκοδημητράκη είναι ένα ζήτημα πολιτικής βούλησης πια και μένει να τεθεί σε εφαρμογή ένα έτοιμο και χρήσιμο σχέδιο, για το οποίο όπως επισημαίνουν και σε σχετική ανακοίνωση εστάλη επιστολή προς την ελληνική κυβέρνηση καλώντας την στο Ευρωπαϊκό πλαίσιο να επιλύσει το πρόβλημα της έλλειψης εκπαιδευτών κινητικότητας σε όλη τη χώρα και ιδιαίτερα εκεί που η απουσία τους είναι καθολική, όπως στην Κρήτη.
Ο πρόεδρος της Ένωσης κάνει λόγο για έναν αγώνα δικό τους να γίνονται σωστά έργα. Για παράδειγμα, οι οδηγοί όδευσης τυφλών είναι υποχρεωτικό να τοποθετούνται στα πεζοδρόμια σε όλα τα έργα βάσει νομοθεσίας, κάτι όμως που δε γίνεται πάντα όπως μας λέει ο ίδιος. Είναι κάτοικος Ηρακλείου και αν έπρεπε να βαθμολογήσει την τρέχουσα κατάσταση για τους τυφλούς στην πόλη του θα έβαζε… -5. «Ο νόμος προβλέπει μεγάλα πεζοδρόμια, ελεύθερα από εμπόδια, ωστόσο δεν εφαρμόζονται στην πόλη και δυστυχώς το ίδιο γίνεται και με τους ελέγχους και τις κυρώσεις» επισημαίνει.
«Η ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΕΙ»
Ο Μανώλης Σπανουδάκης δεν έχει ολική τύφλωση ωστόσο το λευκό μπαστούνι για εκείνον είναι κάτι σαν… μάτι διότι χωρίς αυτό δεν μπορεί να κυκλοφορήσει ελεύθερα και να έχει αυτόνομη διαβίωση. «Το περιβάλλον μας πρέπει να είναι προσαρμοσμένο στις απαιτήσεις που θέτει το λευκό μπαστούνι, κάτι που δεν ισχύει στα Χανιά. Είναι δύσκολο να είναι αυτόνομος ένας άνθρωπος με ολική απώλεια όρασης σε αυτήν την πόλη με τέτοιο δίκτυο οδηγών όδευσης που περιορίζεται αποκλειστικά στο κέντρο της πόλης και στο παραλιακό μέτωπο της Νέας Χώρας» σημειώνει ο ίδιος, σχολιάζοντας πως τα Χανιά δεν είναι μόνο πέντε κεντρικοί δρόμοι…
Όσον αφορά στην προσβασιμότητα, ξεκαθαρίζει κάποια πράγματα που έχουν κυριαρχήσει στην αντίληψη των περισσότερων ανθρώπων. «Όταν μιλάμε για προσβασιμότητα κι ΑμεΑ, νομίζουμε λαθεμένα πως αφορά μόνο στους συνανθρώπους μας με κινητικά προβλήματα, ενώ αφορά σε δυσκολίες που βιώνουμε όλοι οι ανάπηροι, με αμαξίδια, οι τυφλοί κοκ. Η κοινωνία πρέπει να εκπαιδευτεί κι η ενημέρωση καλώς ή κακώς ξεκινάει από την παιδική ηλικία. Χρειάζεται αλλαγή νοοτροπίας κι ενσωμάτωση της ειδικής αγωγής στα σχολεία· π.χ. τι είναι αναπηρία, τι σημαίνει συμπερίληψη» αναφέρει ο κ. Σπανουδάκης, υποστηρίζοντας πως για αυτόν τον λόγο δόθηκε ένας μεγάλος αγώνας να κλείσουν τα ειδικά σχολεία, ούτως ώστε οι άνθρωποι που μπορούν να ενσωματωθούν στην τυπική εκπαίδευση.
«Δεν πρέπει να σχεδιάζουμε για άτομα που έχουν συγκεκριμένα προβλήματα αναπηρίας χωρίς να λάβουμε υπόψη τη δική τους άποψη» σχολιάζει κάνοντας λόγο για προεκλογικές μεγαλοστομίες κι υποσχέσεις που τελικά πέφτουν στο κενό. Κλείνοντας, αναφέρει τη σημασία της τεχνολογίας, η οποία τελικά δεν παρέχει την ισότιμη πρόσβαση που θα έπρεπε: «Δεν μπορεί ένας άνθρωπος με οπτική αναπηρία να έχει ίσες ευκαιρίες χωρίς να έχει πρόσβαση στην τεχνολογία την οποία και χρησιμοποιούμε σε μέγιστο βαθμό», ενώ όπως αναφέρει έχει ακούσει ακόμη κι από τοπικούς “άρχοντες” στα Χανιά απαράδεκτες εκφράσεις του τύπου «πόσοι είστε στα Χανιά για να φτιάξουμε και πεζοδρόμιο;». Όπως επισημαίνει δεν απευθύνονται μόνο στους ανθρώπους με αναπηρίες που ζουν εδώ, αλλά και στα εκατομμύρια επισκεπτών που υποδέχονται στην τουριστική πόλη.
ΔΥΣΚΟΛΗ Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ
Η Κατερίνα Μπεϊνόγλου έχει δύο παιδιά, την Αθηνά και τον Μάρκο, με ολική τύφλωση και μένει στην Ξυλοκαμάρα, μια περιοχή δίχως καθόλου πεζοδρόμια όπως επισημαίνει στην κουβέντα μας. «Το δύσκολο είναι πως πρέπει να μετακινούνται ακόμη και για 100 μέτρα με τη δική μου βοήθεια διότι στα Χανιά δεν υπάρχει καμία παροχή κ.λπ.» σημειώνει η ίδια, επισημαίνοντας τα σοβαρά θέματα που αντιμετωπίζουν τα παιδιά της ακόμη στο σχολικό περιβάλλον με την παράλληλη στήριξη, όπως καθηγητή για ένα διάστημα που δεν γνώριζε γραφή Braille, το να μην τους δίνονται σημειώσεις στον αντίστοιχο κώδικα ανάγνωσης τυφλών, ενώ χρησιμοποιούν… δανεικές μηχανές από το ΚΕΑΤ καθώς ακόμη δεν έχουν λάβει τον απαραίτητο εξοπλισμό τον οποίον έχουν αιτηθεί από το 2019!
Σημαντικές είναι οι επιπτώσεις των άλυτων ζητημάτων στην κοινωνικοποίηση και ψυχολογία των παιδιών, καθώς όπως μας λέει η συνομιλήτριά μας έχουν συχνά ξεσπάσματα και έχουν απομονωθεί από συνομηλίκους τους. Σύμφωνα με την ίδια, το βασικότερο πρόβλημα στα Χανιά είναι η έλλειψη ατόμου κινητικότητας για να βοηθήσει τα άτομα που έχουν προβλήματα όρασης να μάθουν να αυτοεξυπηρετούνται, γεγονός που την οδήγησε για κάποια χρόνια να μετακομίσει στην σίγουρα πιο προσβάσιμη Αθήνα.
«ΟΛΑ ΕΧΟΥΝ ΝΑ ΚΑΝΟΥΝ ΜΕ ΤΗΝ ΠΑΙΔΕΙΑ»
Το σημαντικότερο πρόβλημα που χρήζει άμεσης επίλυσης στα Χανιά είναι αυτό των ηχητικών φαναριών σύμφωνα με την αθλήτρια Εύα Τσιχλάκη. «Πρέπει να αλλάξουν τα φανάρια αλλά και η νοοτροπία μας για να μην καταπατείται η όδευση τυφλών από εμπόδια όπως τραπεζοκαθίσματα, μηχανάκια κ.λπ. που δυσκολεύουν τη μετακίνησή μας ενώ συχνά τίθεται και το ζήτημα της ασφάλειας που προκύπτει» όπως επισημαίνει.
Όσον αφορά στον τρόπο αντιμετώπισης των ανθρώπων με οπτική αναπηρία δηλώνει πως έχει γίνει κάποια πρόοδος τα τελευταία χρόνια, ωστόσο δεν είναι πολύ αισιόδοξη καθώς όπως λέει «στο βωμό του χρήματος δεν υπάρχουν ΑμεΑ ή μωρά με καρότσια ή ηλικιωμένοι κοκ. Για να βγάλουν κάποια χρήματα παραπάνω δεν υπάρχει σεβασμός στους οδηγούς όδευσης». Στο μήνυμά της κλείνοντας δηλώνει πως τίποτα δεν είναι τυχαίο σε αυτήν την πόλη: «Το ότι έχει μπει όδευση σε πεζοδρόμια κάτι σημαίνει και καλό είναι αν δε γνωρίζουμε, να ρωτάμε», καθώς όλα εν τέλει έχουν να κάνουν με την σωστή ενημέρωση και παιδεία σύμφωνα με την ίδια.
