Αφιερωμένη στις γυναίκες – αντάρτισσες της Δυτικής Κρήτης, είναι η καλλιτεχνική πράξη «Μemoria. Γυναίκες στο Βουνό» της εικαστικού Ελένης Τζιρτζιλάκη, που εντάσσεται στο πλαίσιο της έκθεσης Blind Date. Εκδοχές πολιτισμικής ιθαγένειας σε επιμέλεια Αντώνη Βολανάκη, και θα παρουσιαστεί την Παρασκευή, 25/10 στις 19:00 στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Κρήτης, Ρέθυμνο.
Όπως αναφέρεται σε σχετική ανακοίνωση: «Η Βαγγέλα, η Νίτσα, η Μαρία, η Παγώνα, η Αθηνά…
Με την καλλιτεχνική πράξη «Μemoria. Γυναίκες στο Βουνό» της Ελένης Τζιρτζιλάκη, αποδίδεται μνήμη και φόρος τιμής στις γυναίκες που βγήκαν στο Βουνό και έγιναν αντάρτισσες στην «αδύνατη επανάσταση» που ήταν ο Εμφύλιος στην Δυτική Κρήτη. Μέσα από αυτές τις «δημόσιες αναγνώσεις» επιχειρείται να συσταθεί ένα «ζωντανό μνημείο» στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Κρήτης γι’ αυτές τις γυναίκες.
Η δημόσια εκφώνηση των ιστοριών αυτών των γυναικών αποτελεί ένα είδος «εξαγνισμού» για όλες εκείνες που αγωνίστηκαν για την Ελευθερία, ενάντια στον φασισμό, την αποικιοκρατία και την πατριαρχία. Για εκείνες που αντιστάθηκαν και εξοντώθηκαν με το όπλο στο χέρι σε άνισες μάχες. Που κατηγορήθηκαν ως πόρνες και διαπομπεύτηκαν με χυδαίους τρόπους, μένοντας για χρόνια άταφες, ή εξορίστηκαν στα ξερονήσια. Άλλες έφυγαν κρυφά, αλλά όλες τους παρέμειναν στο σκοτάδι της λήθης.
Ο συγκεκριμένος τόπος, το Βουνό, είχε σημασία, γιατί κάτι διαφορετικό συνέβη εκεί. Πόσο μάλλον τα Βουνά της Δυτικής Κρήτης, ψηλά και απόκρημνα καθώς ήταν. Το πετρώδες έδαφος, τα μονοπάτια, τα αγρίμια, τα αγριοπούλια, τα βοτάνια, οι σπηλιές, οι αχανείς ορίζοντες και οι γκρεμοί ήταν το Βουνό.
Αλλά ήταν και κάτι πέρα απ’ όλα αυτά.
Ήταν ένας νέος κόσμος που χτιζόταν, ένας κόσμος ελευθερίας, δικαιωμάτων και «κοινών». Στο Βουνό αναδυόταν διαφορετικές σχέσεις με τις γυναίκες και τους άνδρες, σχέσεις ισοτιμίας και αλληλοσεβασμού, υπήρχε το άγγιγμα μιας άλλης κοινωνίας και μιας άλλη πνοής για το μέλλον.
Σε συνέχεια της «Νίτσας Ελένη Παπαγιαννάκη – Ηλέκτρα», που παρουσιάστηκε στην έκθεση «Blind Date. Εκδοχές πολιτισμικής ιθαγένειας» (επιμέλεια Αντώνης Βολανάκης), η καλλιτεχνική πράξη των δημόσιων αναγνώσεων «MEMORIA. Γυναίκες στο Βουνό» επιχειρεί να φέρει στο φως τις ιστορίες αυτών των γυναικών, να τις αντιμετωπίσει ως το κρυμμένο συλλογικό υποκείμενο: η γυναίκα στην «αδύνατη επανάσταση» που ήταν ο Εμφύλιος.
Οι ιστορίες αυτών των γυναικών είναι πράξεις αντίστασης, από γυναίκες επαναστάτριες, που αφανίστηκαν με βίαιο και αποτρόπαιο τρόπο.
Η καλλιτεχνική πράξη μνήμης «Memoria. Γυναίκες στο Βουνό. Δημόσιες αναγνώσεις» είναι ένα «ζωντανό-μνημείο» γι’ αυτές τις λησμονημένες ηρωίδες που ενώ γνωρίζουμε ελάχιστα γι’ αυτές, εξακολουθούν να κρατούν το νήμα που ενώνει το παρελθόν με το παρόν μας.
Σε μια περίοδο που βιώνουμε μια νέα έξαρση της βίας κατά των γυναικών, που ένα όλο και μεγαλύτερο πλήθος νεότερων γυναικών συμμετέχει ενεργά στους αντιφασιστικούς αγώνες και στις διεκδικήσεις χειραφέτησης, που πληθαίνουν οι κινητοποιήσεις κατά των βιασμών και κάθε μορφής διαπόμπευσης, αποτελεί ανάγκη να γνωρίσουμε και να αναγνωρίσουμε αυτές τις ιστορίες. Να μνημονεύσουμε τις γυναίκες που έζησαν στο Βουνό, που περπάτησαν και αγωνίστηκαν μέρες και νύχτες ανάμεσα στα αγκάθια και τα άνθη, που το αίμα τους έβαψε τα βράχια και που οι φασίστες εξόντωσαν τα σώματα τους με απάνθρωπη αγριότητα.
Πώς μπορεί κανείς να μιλήσει σήμερα για αυτές τις γυναίκες και τις συντριπτικές εμπειρίες που σημάδεψαν τη ζωή τους; Γιατί μια τέτοια πράξη μας αφορά ακόμα; Κι ακόμη: Τι μπορεί να κάνει η σύγχρονη τέχνη γι’ αυτές;
Να ανιχνεύσει τις ιστορίες και τις ζωές τους –ζωές που αφανίστηκαν απότομα και λησμονήθηκαν– συμβάντα και τόπους, μαρτυρίες και αρχεία, αφηγήσεις και εικόνες, δίνοντας χώρο, σώμα και φωνή σε πράξεις επανάκτησης και μνημοσύνης».
