» Η επιρροή στον ψυχισμό των μαθητών
Τα τελευταία χρόνια τόσο στον ελλαδικό χώρο όσο και παγκοσμίως παρατηρείται αύξηση των περιστατικών σχολικού εκφοβισμού. Το γεγονός αυτό όλο και περισσότερο απασχολεί τη σχολική κοινότητα αλλά και τις οικογένειες των μαθητών όλων των σχολικών βαθμίδων.
O όρος «εκφοβισμός και βία στο σχολείο» (school bullying) χρησιμοποιείται για να περιγράψει μια κατάσταση κατά την οποία ασκείται εσκεμμένη, απρόκλητη, συστηματική και επαναλαμβανόμενη βία και επιθετική συμπεριφορά με σκοπό την επιβολή και την πρόκληση σωματικού και ψυχικού πόνου σε μαθητές από συμμαθητές τους, εντός και εκτός σχολείου. Ο εκφοβισμός και η βία ανάμεσα στους μαθητές μπορούν να πάρουν σωματική, λεκτική, ψυχολογική και κοινωνική μορφή. Για το φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού (bullying) πλήθος μελετών έχουν διεξαχθεί καταδεικνύοντας την αναγκαιότητα παρεμβάσεων με στόχο την πρόληψη και την αντιμετώπισή του.
Σύμφωνα με ευρήματα πανελλαδικής έρευνας από τη Focus Bari αναφέρει ότι 6 στους 10 Έλληνες δηλώνουν ότι έχουν δεχθεί σχολική βία ως παιδιά και ως έφηβοι. Παρόλο που παρατηρείται ραγδαία αύξηση του φαινομένου θα πρέπει να αναφερθεί ότι η βία πλέον είναι λιγότερο ανεκτή και ότι όλο και περισσότερα θύματα σχολικού εκφοβισμού αντιδρούν.
Πολλές φορές οι άμεσα εμπλεκόμενοι αναρωτιούνται αν μπορεί η βία να καταπολεμηθεί στη ρίζα της. Η απάντηση είναι θετική εάν με αποφασιστικότητα και υπευθυνότητα υπάρξουν δράσεις σε ένα πολυεπίπεδο σύνολο. Στην πρόληψη, τη διάγνωση κα στην καταπολέμηση του φαινομένου. Χρειάζεται δηλαδή μια ολιστική αντιμετώπιση και συνεργασία τόσο από την οικογένεια, από τους εκπαιδευτικούς, τους ειδικούς επιστήμονες και γενικότερα το σύνολο της κοινωνίας. Για το λόγο αυτό θα πρέπει να μπουν τα θεμέλια μεταξύ σχολείου, οικογένειας, εκπαιδευτικής και μαθητικής κοινότητας να αναπτυχθούν ειλικρινείς σχέσεις, να ενισχυθεί η ψυχική ανθεκτικότητα των παιδιών, να προβλεφθούν μελλοντικά περιστατικά και να μειωθούν τα ήδη υπάρχοντα.
Συνεπώς αντιλαμβάνεται κανείς ότι μπαίνει σε προτεραιότητα η πρόληψη της αρνητικής συμπεριφοράς των μαθητών και γενικά η δημιουργία ενός φιλικού κλίματος της τάξης, συνεργασίας ,κανόνες τάξης και παραπομπή του περιστατικού σε ειδικούς. Έτσι οι μαθητές θα αποκτήσουν αυτοπεποίθηση, εμπιστοσύνη, στον εαυτό τους και στους εκπαιδευτικούς αλλά και στο ελληνικό σχολείο γενικότερα.
Δεν πρέπει να λησμονούμε ότι ένα μεγάλο κομμάτι της σχολικής βίας και ίσως αυτό που απασχολεί όλους είναι οι ψυχοκοινωνικές επιπτώσεις του σχολικού εκφοβισμού και της βίας στα παιδιά όπου είναι ποικίλες και αρκετά σοβαρές. Τα θύματα βιώνουν άγχος, ανασφάλεια, σχολική άρνηση που πολλές φορές οδηγούν στη σχολική αποτυχία και σχολική διαρροή, ψυχοσωματικά προβλήματα (πονοκέφαλοι, πονόκοιλοι, διαταραχές ύπνου, κατάθλιψη, αυτοκτονικές τάσεις) και παραβατικότητα. Ο ψυχίατρος-ψυχαναλυτής Campbell Donald ανέφερε χαρακτηριστικά «Εκείνο που παρατηρούμε μόλις μπούμε στον υποκειμενικό κόσμο του βίαιου παιδιού είναι ότι πίσω από τη βιαιότητά του κρύβονται οι ανάγκες και οι ευαισθησίες που έχει.»
Οπότε κατέστη αναγκαίο να υπάρξει άμεση και αμέριστη υποστήριξη στην οικογένεια, στο σχολικό πλαίσιο τόσο του θύματος όσο και του θύτη για να δημιουργηθεί ένα ασφαλές περιβάλλον για τα παιδιά που θα παρέχει ίσες ευκαιρίες σε όλους δίχως διακρίσεις σεβόμενο τη διαφορετικότητα και τη μοναδικότητα του κάθε παιδιού ξεχωριστά.
Στο πλαίσιο αυτό το Κέντρο Πρόληψης των Εξαρτήσεων και Προαγωγής της Ψυχοκοινωνικής Υγείας Περιφερειακής Ενότητας Χανίων σε συνεργασία με τον ΟΚΑΝΑ και την Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης, θέλοντας να ευαισθητοποιήσει τα παιδιά που φοιτούν στην ΣΤ’ τάξη Δημοτικού Σχολείου σε θέματα που προάγουν την ομαλή ψυχοκοινωνική τους ανάπτυξη, πρόκειται να υλοποιήσει τη χρονική περίοδο Νοέμβριος 2022-Μάιος 2023 ενημερωτικές παρεμβάσεις στο χώρο των Δημοτικών. Στο πρόγραμμα «Ενημερώσεις στους μαθητές Δημοτικού γύρω από την πρόληψη του σχολικού εκφοβισμού Bullying» απευθύνεται σε μαθητές ΣΤ’ Δημοτικού με σκοπό την προαγωγή της ψυχοκοινωνικής υγείας και την πρόληψη του φαινομένου του σχολικού εκφοβισμού.
Παρακαλούνται οι διευθυντές των σχολείων οι οποίοι επιθυμούν να υλοποιηθεί στο χώρο τους, η παραπάνω παρέμβαση, όπως επικοινωνήσουν από Δευτέρα έως Παρασκευή στα τηλέφωνα 2821028166, 2821051214 με τη συντονίστρια του προγράμματος κα Σισμανίδου Ιωάννα, Κοινωνιολόγος- Ειδική Παιδαγωγός MSc, εργαζόμενη στο Κέντρο Πρόληψης Περιφερειακής Ενότητας Χανίων.
*Η Ιωάννα Σισμανίδου είναι κοινωνιολόγος, MSc Ειδική Παιδαγωγός, εργαζόμενη στο Κέντρο Πρόληψης μέσω ΕΣΠΑ
Πηγές:
• Κρόνου Ζ. (2018), Σχολικός Εκφοβισμός: 9+1 Σχέδια Εργασίας για την πρόληψη και την αντιμετώπιση, Αθήνα, Γρηγόρη
• Γερούκη Μ.(2021), ΒΑΓΙΑ: Ένα πρόγραμμα πρόληψης του σχολικού εκφοβισμού/ bullying για το δημοτικό σχολείο
