Ραγδαία η πτώση της ελαιοπαραγωγής τα τελευταία χρόνια στην Κρήτη

Απογοητευτικές είναι οι πρόσφατες εκτιμήσεις για τη φωτεινή ελαιοπαραγωγή στην Ελλάδα και ιδιαίτερα στην Κρήτη. Παρά το ότι επίσημα στοιχεία δυστυχώς δεν υπάρχουν -και αυτό είναι ένα πρόβλημα που πρέπει επιτέλους να το αντιμετωπίσει κάποτε το ΥπΑΑΤ- από πληροφορίες που συλλέγουν κυρίως Ιταλοί εμπειρογνώμονες, η παραγωγή στην Ελλάδα δεν πρέπει να ξεπεράσει τους 160 χ.τ. αντί για 200 χ.τ. όπως αρχικά εκτιμήθηκε.
Παράλληλα και η παραγωγή στην Κρήτη, σύμφωνα με τα στοιχεία των ΔΑΟΚ Κρήτης θα κυμανθεί γύρω στους 65.000 τόνους μονο, αντί για 72.000 όπως αρχικά εκτιμήθηκε.
Ωστόσο και η ποιότητα, δυστυχώς, του ελαιολάδου, είναι γενικά φέτος πολύ υποβαθμισμένη, τόσο σε επίπεδο χώρας όσο και στην Κρήτη.
Λάδια οξύτητας 0,3 βαθμών φαίνεται να είναι σπάνια ενώ η πλειοψηφία των λαδιών φαίνεται να κυμαίνεται στους 0,5-0,7 βαθμούς.
Ετσι, η οικονομική ζημία από την υποβάθμιση της ποιότητας, όπως εκτιμήθηκε σε προηγούμενα ΕΛΑΙΟΝΕΑ, ανέρχεται σε περίπου 10 εκατ. ευρώ για την Κρήτη, ενώ σε επίπεδο χώρας μπορεί να φθάνει κοντά στα 30 εκ. ευρω.
Ωστόσο η άσχημη φετινή χρονιά για την ελαιοπαραγωγή της Κρήτης, δεν αποτελεί, ένα τυχαίο γεγονός. Δυστυχώς έρχεται να προστεθεί σε μια σειρά από άλλες κακές χρονιές που άρχισαν από το 2005, οδηγώντας την παραγωγή του νησιού σε μια δραματική καθοδική πορεία.
Σύμφωνα με τη στατιστική επεξεργασία που έγινε από τον Σ.Ε.ΔΗ.Κ. (Σχ. 1) στα στοιχεία της παραγωγής από το 1975 και μετά, διαπιστώνεται ότι κατά την 30/ετία 1975 -2005 υπήρχε μια ανοδική πορεία με μέσο ετήσιο ρυθμό αύξησης +3.5 χιλ τον./έτος, ενώ κατά την υπόλοιπη περίοδο μέχρι το 2018 υπάρχει μια ραγδαία καθοδική πορεία με μέσο ετήσιο ρυθμό μείωσης -5,4 χιλ. τόνους ανά έτος.
Οπωσδήποτε στην αξιολόγηση των στοιχείων αυτών ασφαλώς θα πρέπει να ληφθεί υπόψη η πλασματική αύξηση στα στοιχεία της παραγωγής λόγω των επιδοτήσεων ανά κιλό μέχρι το 2005/6, η οποία στην συνεχεία σιγά-σιγά εξαλείφτηκε με τις αλλαγές των αναθεωρήσεων της ΚΑΠ
Ομως, είναι εμφανείς οι δραματικές πτώσεις της παραγωγής από το 2005 και μετά, με την ιστορική πτώση στους 25 χ.τ. το 2013/4 και τη δεύτερη μεγάλη πτώση στους 52 χ.τ. το 2016/17 λόγω των ζημιών στην άνθηση-καρπόδεση εξαιτίας ακραίων υψηλών θερμοκρασιών τις οποίες ο ΕΛΓΑ, λόγω κανονισμού αδυνατεί να αποζημιώσει.
Πέραν όμως από τις απώλειες της παραγωγής λόγω καιρικών συνθηκών είναι φανερή και η μείωση που πρόεκυψε τα τελευταία χρόνια εξαιτίας της μερικής ή πλήρους εγκατάλειψης της ελαιοκαλλιέργειας από αρκετούς παραγωγούς, λόγω της πτώσης των τιμών, της αύξησης του κόστους παραγωγής αλλά και της γήρανσης του αγροτικού πληθυσμού.
Επομένως είναι σαφές ότι η ανάστροφη της πορείας αυτής απαιτεί λήψη αποτελεσματικών μέτρων μεταξύ των όποιων βασικό πρέπει να είναι η  κάλυψη από τον ΕΛΓΑ και των ζημιών από υψηλές θερμοκρασίες, η σύνδεση των επιδοτήσεων με την παραγωγή και η εξυγίανση του εμπορίου.

Ο Ρόλος του Ελαιολάδου στη Μαζική Εστίαση και στον Τουρισμό
Μία ενδιαφέρουσα έκδοση του Σ.Ε.ΔΗ.Κ. που διατίθεται δωρεάν σε επαγγελματίες της εστίασης και του τουρισμού
Πρόσφατα ο Σ.Ε.ΔΗ.Κ. επιμελήθηκε μια μικρή αλλά σημαντική έκδοση με τίτλο “Ο Ρόλος του Ελαιολάδου στην Μαζική Εστίαση και τον Τουρισμό”, η οποία παρουσιάζει σημαντικό ενδιαφέρον για τους ασχολούμενους με τη μαζική εστίαση και τον Τουρισμό.
Στην έκδοση αυτή περιλαμβάνονται βασικά οι εισηγήσεις που παρουσιάστηκαν κατά τις ημερίδες που οργανώθηκαν στο πλαίσιο της Παγκόσμιας Ημέρας Ελιάς 2018, από τον Σ.Ε.ΔΗ.Κ., την Περιφέρεια Κρήτης, το Μ.Α.Ι.Χ., το Ινστιτούτο Ελιάς, τους Δήμους Χανίων, Ρεθύμνου και Ηρακλείου καθώς και άλλους τοπικούς φορείς, μετά από έγκριση και υποστήριξη του Διεθνούς Συμβουλίου Ελαιοκομίας
Μέσα από τις σελίδες της έκδοσης 10 ειδικοί επιστήμονες (Χημικοί, Γεωπόνοι, Αρχαιολόγοι) και έμπειροι Αρχιμάγειρες, Γευσιγνώστες και Δ/ντές ξενοδοχείων προσφέρουν τις πολύτιμες γνώσεις και εμπειρίες, στους επαγγελματίες της εστίασης (ιδιοκτήτες ταβερνών, μάγειρες, σερβιτόρους κ.ά.), αλλά και στους επιχειρηματίες του Τουρισμού (Ξενοδόχους, Ξεναγούς, Πράκτορες κ.ά.).
Δωρεάν προσφορά της έκδοσης
Αντίτυπα της έκδοσης μπορούν να διατεθούν δωρεάν σε ενδιαφερομένους της Εστίασης και του Τουρισμού της Κρητης (Φορείς ή άτομα) αφού δηλώσουν τα επαγγελματικά στοιχεία τους στο info@sedik.gr ή στο τηλέφωνο 2821050800.

ΕΛΙΑ ΚΑΙ ΛΑΔΙ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ: Εργα και Ημέρες 2019
Ενα χρηστικό και ενημερωτικό Ημερολόγιο του Σ.Ε.ΔΗ.Κ.

Πρόσφατα ολοκληρώθηκε και κυκλοφόρησε η έκδοση με τίτλο “ΕΛΙΑ ΚΑΙ ΛΑΔΙ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ – Εργα και Ημέρες 2019” που επιμελήθηκε ο Σ.Ε.ΔΗ.Κ.
Στόχος της έκδοσης αυτής είναι να αποτελέσει ένα χρηστικό και ενημερωτικό επιτραπέζιο ελαιοκομικό ημερολόγιο, αλλά και να παρουσιάσει διάφορα θέματα ελαιοκομίας της Κρήτης με τα οποία έχει ασχοληθεί ο Σ.Ε.ΔΗ.Κ. τη χρονιά που πέρασε.
Ειδικότερα, στην αρχή της έκδοσης, παρουσιάζονται στοιχεία σχετικά με τις εξελίξεις στην παραγωγή, στις τιμές παραγωγού, στις εξαγωγές ελαιολάδου και άλλα ενδιαφέροντα θέματα ελαιοκομίας της Κρήτης.
Περιλαμβάνονται επίσης οι κύριες βλαστικές φάσεις της ελιάς και οι φροντίδες που απαιτούνται την αντίστοιχη περίοδο.
Παράλληλα, στις σελίδες της έκδοσης παρατίθενται συνοπτικές πληροφορίες και φωτογραφίες από τις πρόσφατες εκδηλώσεις του Σ.Ε.ΔΗ.Κ. (συνέδρια, ημερίδες, εκθέσεις, εκδόσεις βιβλίων και φυλλαδίων κ.λπ.) αλλά και στοιχεία από τις εργασίες ανάπλασης και ανάδειξης των Μνημειακών Ελαιοδέντρων της Κρήτης. Η έκδοση που έγινε σε περιορισμένο αριθμό αντιτύπων και στάλθηκε στην Περιφέρεια, τους αρμόδιους Αντιπεριφερειάρχες, τους Δήμους, τους συνεργαζόμενους Συνεταιρισμούς και άλλους συνεργάτες του Σ.Ε.ΔΗ.Κ. και ελπίζεται να φανεί χρήσιμη.

Δακοκτονία: Απαιτείται ριζική αναδιοργάνωση με ίδρυση ειδικού ΝΠΙΔ
Το χρόνιο πρόβλημα της δακοκτονίας βρίσκεται τελευταία στο προσκήνιο λόγω της επιβεβαίωσης των σοβαρών απωλειών που έχει υποστεί η φετινή ελαιοπαραγωγή ποσοτικά και ποιοτικά, προκαλώντας τις αντιδράσεις του αγροτικού κόσμου και την επιτέλους απόφαση του ΥπΑΑΤ να ασχοληθεί σοβαρότερα με το θέμα.
Ηδη όπως αναφέρει με επιστολή το ΥπΑΑΤ στις ΔΑΟΚ προγραμματίζει αλλαγή του ισχύοντος νομοθετικού πλαισίου για τη δακοκτονία και έχει ήδη έτοιμο προσχέδιο νόμου “Περί καταπολέμησης του δάκου”.
Η εξέλιξη πρέπει να θεωρηθεί θετική και ελπίζεται ότι κάτι καλό μπορεί να φέρει εάν ο γεωπόνος υπουργός κ. Αραχωβίτης αποφασίσει να προχωρήσει πράγματι σε μια ριζική αναθεώρηση του ισχύοντας συστήματος και όχι σε κάποιες εμβαλωματικές γραφειοκρατικές επιδιορθώσεις οι οποίες αντί να λύνουν κάποια προβλήματα, συνήθως δημιουργούν άλλα!
Ο Σ.Ε.ΔΗ.Κ. έχει ασχοληθεί επανειλημμένα στό παρελθόν με το θέμα και έχει υποβάλλει προτάσεις με σχετικά υπομνήματα.
Κεντρική ιδέα των προτάσεων αυτών είναι η αντιμετώπιση των δύο βασικών προβλημάτων του συστήματος, που είναι η υπεχρηματοδότηση και η γραφειοκρατία με Περιφερειοποίηση της διαδικασίας, δηλαδή με την ίδρυση ενός ΝΠΙΔ όπως το παλαιό “Ταμείο Προστασίας Ελαιοπαραγωγής” το οποίο θα έχει χωριστά παραρτήματα σε κάθε ελαιοπαραγωγική Περιφέρεια.
Ο φορέας αυτός με κεντρική και περιφερειακή διάρθρωση θα έχει αρμοδιότητα την συνολική, διοικητική, επιστημονική και οικονομική ευθύνη της δακοκτονίας αλλά αρμοδιότητα για την υλοποίηση Εθνικών και Ευρωπαϊκών προγραμμάτων που έχουν σχέση με την ασφάλεια τροφίμων, την προστασία του περιβάλλοντος, την έρευνα για νέα φάρμακα και κ.ά. όπως συμβαίνει σε άλλες χώρες (Ισπανία, Τυνησία κ.α.).
Ενας τέτοιος Φορέας αναμένεται ότι θα κατορθώσει να λύσει το πρόβλημα της υπεχρηματοδότησης το οποίο αποτελεί την όλη κακοδαιμονία του ισχύοντος συστήματος. Διότι δεν είναι δυνατόν με συνολική χρηματοδότηση μειωμένη σε σχέση με το 2011 κατά 26% σε επίπεδο Ελλάδας και κατά 42% σε επίπεδο Κρήτης (Σχ.1) να υλοποιηθεί το πρόγραμμα κατά τρόπο που να εξασφαλίζει επιτυχία!
Τα έσοδα του νέου φορέα θα πρέπει να εξασφαλιστούν και ως προς το ύψος αλλά και ως προς την εισπραξιμότητα. Και σε αυτό θα συντελέσουν τα εξής:
-Καθιέρωση εισφοράς αναλόγως των προστατευομένων δέντρων ή της έκτασης του παραγωγού η οποία θα παρακρατείται από τις επιδοτήσεις. Η παρακράτηση 2% από τα ελαιουργεία πρέπει να καταργηθεί.
– Χορήγηση ποσοστού της κρατικής επιχορήγησης που υπάρχει και σήμερα από  κρατικό προϋπολογισμό και προγράμματα των Περιφερειών
– Αξιοποίηση προγραμμάτων υγιεινής και ασφάλειας τροφίμων, Ευρωπαϊκής Ενωσης
Επόμενα βήματα
(α) Συνέχιση του υπάρχοντος συστήματος για το 2019 με σοβαρή αύξηση των χρηματοδοτήσεων και παράλληλη προσπάθεια είσπραξης των προβλεπομένων εισφορών
(β) Η εκπόνηση ειδικής μελέτης, σύνταξη καταστατικού και υλοποίηση ρυθμίσεων λειτουργίας νέου φορέα ΝΠΙΔ μέχρι Οκτώβριο 2019.
(γ) Εναρξη λειτουργίας του νέου φορέα από 2020.

Τιμές: Συνεχίζουν σταθερές, αναμένοντας το τέλος της συγκομιδής στην Ισπανία!
Στα επίπεδα των προηγούμενων εβδομάδων, κινούνται οι τιμές παραγωγού, σύμφωνα με το Δελτίο τιμών της 12-2-2019 του Σ.Ε.ΔΗ.Κ. (www.sedik.gr). Οι τιμές του έξτρα 0,3 β. οξύτητας, στην Κρήτη κυμαίνονται από 3,15-2,70€/κ., στην Πελοπόννησο από 2,80-2,70, στη Λέσβο στα 2,80 και στην Κύπρο στα 2,80€/κ. Την ίδια ώρα στην Ισπανία τα έξτρα κυμαίνονται από 3,67-2,40 και στην Ιταλία από 6,15-4,75€/κ. Η κατάσταση αυτή, φαίνεται να είναι συνέπεια των νεότερων δεδομένων της Ε.Ε. και των εκτιμήσεων για την παραγωγή που δίδονται από διεθνείς εμπειρογνώμονες, αλλά και της αναμονής των τελικών αποτελεσμάτων της συγκομιδής της Ισπανίας.
Οπωσδήποτε, το ψυχολογικό κλίμα που έχει καλλιεργηθεί για τεράστια Ισπανική παραγωγή και ανάλογη προσφορά και επομένως συμπίεση των τιμών αρχίζει να υποχωρεί, αλλά οι Ιταλοί αγοραστές είναι ακόμα επιφυλακτικοί και ως φαίνεται αναζητούν λάδια μονό υψηλής ποιότητας (0,3 βαθμους) που φέτος είναι δυσεύρετα.
Ωστόσο η συνεχιζόμενη τεράστια διαφορά τιμών μεταξύ Ελλάδας και Ιταλίας, που φθάνει τα 3 € οπωσδήποτε θα πρέπει να ανησυχήσει σοβαρά και την Κυβέρνηση αλλά και όλους τους πολιτικούς, οι όποιοι θα πρέπει να εξετάσουν σοβαρά τα προβλήματα της ελληνικής αγοράς και στις προεκλογικές εξαγγελίες τους να αναφέρουν τις σκέψεις και τους σχεδιασμούς τους για την ανατροπή της κατάστασης
Κατά την άποψή μας βασική αιτία αποτελεί η δομή της ελληνικής αγοράς και ιδιαίτερα ο κατακερματισμός της προσφοράς του προϊόντος.
Το ελαιόλαδο χύμα προσφέρεται απ’ όλα σχεδόν τα 2.300 ελαιοτριβεία που υπάρχουν στην Ελλάδα, από τα οποία περίπου 600 είναι στην Κρήτη. Τα ελαιοτριβεία αυτά λειτουργούν ως μεσάζοντες που εκτός από τις προμήθειές τους, τελικά διευκολύνουν, χωρίς να το θέλουν, τους μεγάλους ξένους αγοραστές να αγοράζουν το προϊόν στην πράξη ανταποκρινόμενοι σε προσφορές των ξένων αγοραστών που λειτουργούν ως «μειοδοτικοί διαγωνισμοί».
Είναι επομένως φανερό ότι θα πρέπει να υπάρξουν τρόποι συγκέντρωσης της προσφοράς και διάθεσης του προϊόντος με πλειοδοτικούς διαγωνισμούς, όπως έχουμε αναλύσει και άλλες φορές.