Ένα ενδιαφέρον ντοκιμαντέρ για την μουσική παράδοση των Ανωγείων με πυλώνα την μουσική προσφορά στην κρητική μουσική από τα πολύ πίσω χρόνια έως και σήμερα, με αρκετές αναφορές στην πορεία του Νίκου Ξυλούρη, αναρτήθηκε στο διαδίκτυο, με στόχο τη διάδοση της πολιτιστικής κληρονομιάς του ορεινού όγκου του Ψηλορείτη, αλλά και τη γνωστοποίηση της καλλιτεχνικής ταυτότητας των μουσικών των ορεσίβιων ρεθύμνιων κρητικών και της παρακαταθήκης που άφησαν στους νεότερους.
Ο τίτλος του ντοκιμαντέρ διάρκειας 20 λεπτών είναι: «Η ανωγειανή μουσική παράδοση και ο Νίκος Ξυλούρης» και πρόκειται για μία παραγωγή του δήμου Ανωγείων και οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να το δουν στην ηλεκτρονική διεύθυνση https://www.youtube.com/watch?v=J03ylAC4W5I .
Στην συγκεκριμένη παραγωγή απεικονίζεται και αποτυπώνεται η φυσιογνωμία των Ανωγείων, η κουλτούρα του τόπου και η σημαντική του ιστορία, περνώντας μπροστά από τον θεατή όλοι οι καλλιτέχνες της ορεινής αυτής γωνιάς της Κρήτης που κατεγράφησαν τα τελευταία 100 χρόνια. Ανάμεσα σε αυτούς λυράρηδες του 19ου αιώνα όπως οι Γιάννης και Βασίλης Σταμάτης, ο Βασίλης Ξημέρης, οι Μιχάλης και Αντώνης Σκουλάς, ο Πασπαράκης, αλλά και ο αγαπημένος Αητός του Ψηλορείτη όπως πολύ τον αποκαλούν Νίκος, Νίκος Ξυλούρης. Οι αναφορές στο ντοκιμαντέρ φτάνουν μέχρι και το σήμερα της κρητικής μουσικής με καταγραφή για όλα τα κρητικά μουσικά όργανα.
Το σενάριο και τη σκηνοθεσία υπογράφει ο σκηνοθέτης Λευτέρης Χαρωνίτης που τα τελευταία χρόνια έχει επιστρέψει στα Ανώγεια αποτυπώνοντας σε κάθε ευκαιρία, στιγμές της ιστορίας του τόπου και των γύρω περιοχών. Και όπως ακούγεται στο ντοκιμαντέρ για την ανάγκη των Ανωγειανών να αφήνουν το αποτύπωμα τους στη μουσική της Κρήτης, αλλά και ολόκληρης της Ελλάδας ακόμα και μέσω των μαντινάδων…: «Το τραγούδι, η μαντινάδα, η μουσική και ο χορός είναι και σήμερα βασικά συστατικά στοιχεία της καθημερινής ζωής των Ανωγειανών. Δεν είναι μόνο η ανάγκη για έκφραση και ψυχαγωγία. Αλλά όπως λέει ο Γιώργης Καλομοίρης, ο Γιοργαντό: Μ’ αυτά στέλνουν οι Ανωγειανοί τα μηνύματα που θέλουν να στείλουν….”
