Την εικόνα πλήρους εγκατάλειψης που αντίκρισε στο κάστρο της Γραμβούσας, περιγράφει με επιστολή του ο Αντώνης Κοϊβεράκης, ο οποίος επισκέπτηκε πρόσφατα την περιοχή. «Αισθάνομαι τουλάχιστον ντροπή απέναντι στους χιλιάδες επισκέπτες που θα έρθουν εκεί λόγω της καμπάνιας για τον εξαίρετο τουριστικό προορισμό, αναρωτώμενος τι ακριβώς πουλάμε στους τουρίστες όταν τους ζητάμε να έρθουν εκεί» σχολιάζει μεταξύ άλλων, θέτοντας προ των ευθυνών τους τους αρμοδίους.
Οπως περιγράφει στην επιστολή του, «το κάστρο είναι εντελώς εγκαταλελειμμενο», και εξηγεί τι αντίκρισε:
«Η ανάβαση στο κάστρο γίνεται από ένα υποτυπώδες μονοπάτι που κάποια στιγμή οριοθετήθηκε από πέτρινα σκαλοπάτια αλλά με την πάροδο του χρόνου εξαλείφθηκαν και καταστράφηκαν από τη δύναμη της φύσης με αποτέλεσμα το ανέβασμα να γίνεται περισσότερο βασιζόμενος σε υποθέσεις (π.χ. μάλλον από εδώ πάω παρά από εκεί… κ.λπ.) παρά σε ενδείξεις του μονοπατιού. Πλησιάζοντας το κάστρο, το μονοπάτι σχεδόν χάνεται εντελώς στους βράχους, αξίζει να σημειωθεί ότι η οπτική οριοθέτηση κατά την ανάβαση είναι ίσως σε μερικά σημεία διακριτή… αντίθετα όμως με την κατάβαση του μονοπατιού, όπου λόγω της φυσιολογίας του εδάφους, της κατηφοριάς και των χρωμάτων της πέτρας και των φυτών, το μονοπάτι σχεδόν εξαφανίζεται».
ΑΞΙΟΘΕΑΤΑ…
Πριν τον προθάλαμο της πύλης, ο κ. Κοϊβεράκης περιγράφει τα… αξιοθέτα που συναντά ο επισκέπτης: «καλώδια πολυκαιριασμένα να “περιδιαβαίνουν” το μονοπάτι συνδέοντας μεταλλικούς στύλους από dexion που στηρίζουν ό,τι έχει μείνει από πλαστικούς προβολείς (που από καιρό έχουν καταστραφεί), με όλα αυτά να συνδέονται μαζί σε έναν σκουριασμένο ηλεκτρικό πίνακα στις παρυφές της τοιχοποιίας του κάστρου. Μια μεγάλη ξύλινη ταμπέλα είναι κατεστραμμένη πριν μπεις στο κάστρο και πεσμένη στη γωνία. […] Μια σιδερένια πόρτα μέσα από χαλάσματα πεσμένων τοίχων αφημένων στον χρόνο χωρίς συντήρηση να χάσκουν πάνω από το κεφάλι των επισκεπτών».
ΤΑ ΚΑΤΣΙΚΙΑ ΣΕ ΡΟΛΟ… ΦΡΟΥΡΩΝ
«Περνώντας τη σιδερένια σκουριασμένη πόρτα συναντάς σκοτεινά δωμάτια με κατεστραμμένες ξυλόπορτες που μπαινοβγαίνουν κατσίκια (μόνιμοι κάτοικοι του κάστρου) καθώς και μια σκουριασμένη πινακίδα (της Εφορίας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων) πεσμένη στη γωνιά που σε… πιο “σκουριασμένη καθαρεέουσα” κάτι σε προειδοποιεί αλλά δεν ξεχωρίζει κάποιος τι», συνεχίζει ο κ. Κοϊβεράκης ενώ καταγράφει την τραγική εικόνα του κάστρου: «Τρύπες χάσκουν στην τοιχοποιία προερχόμενες απο κεραυνούς κ.λπ. καμία σήμανση για το τι βλέπει κάποιος και γιατί βρίσκεται αυτό που βλέπει εκεί. Η πίσω πλευρά του κάστρου που δεν διαθέτει τοιχοποιία καθώς είναι γκρεμός, δεν έχει ούτε σήμανση, ούτε προειδοποίηση για τον γκρεμό, είναι ένας ανοικτός κίνδυνος σε όποιον πλησιάσει και δεν ξέρει από πριν ότι στο επόμενο βήμα είναι 200+ τουλάχιστον μέτρα χάος». Αναφορικά με την εκκλησία, ο κ. Κοϊβεράκης τονίζει ότι «είναι πραγματικά έτοιμη να σωριαστεί».
ΑΠΟΓΟΗΤΕΥΣΗ
Ο επισκέπτης εκφράζει την απογοήτευσή του για την εικόνα που είδε, σημειώνοντας χαρακτηριστικά: «πραγματικά όσο πανέμορφο είναι, και το σημείο, και το νησάκι, και το κάστρο, (ίσως από τα λίγα κάστρα που παραμένουν όρθια σε πείσμα των Νεοελλήνων)… η εικόνα της εκατάλειψης είναι απογοητευτική! Ασθάνομαι τουλάχιστον ντροπή απέναντι στους χιλιάδες επισκέπτες που θα έρθουν εκεί λόγω της καμπάνιας για τον εξαίρετο τουριστικό προορισμό, αναρωτώμενος τι ακριβώς πουλάμε στους τουρίστες όταν τους ζητάμε να έρθουν εκεί. 1. Πουλάμε την εικόνα του Μπάλου από ψηλά με απαράδεκτη φύλαξη και προστασία; 2. Πουλάμε την ανάδειξη μνημείου ενός βενετσιάνικου κάστρου; 3. Πουλάμε ενημέρωση για τον τόπο και την ιστορία του; ΣΥΓΚΡΙΣΕΙΣ Ο κ. Κοϊβεράκης σημειώνει ότι σε χώρες του εξωτερικού (Μάλτα/Ιταλία/ Ισπανία κ.λπ.), αντίστοιχα κάστρα είναι άριστα συντηρημένα και έχουν αναδειχθεί. «Είναι παράδοξο το συγκεκριμένο κάστρο να μείνει απείραχτο απο τους εχθρούς του και να καταστρέφεται από τη σημερινή αδιαφορία (η εγκληματική αμέλεια είναι κάτι που θα ερευνηθεί στο μέλλον)», σημειώνει.
ΠΟΥ ΠΑΝΕ ΤΑ ΧΡΗΜΑΤΑ;
Ο επισκέπτης παρατηρεί πως «όλοι γνωρίζουν, ότι κάθε επισκέπτης μέσω του εισιτηρίου στο καραβάκι πληρώνει 1 ευρώ για το κάστρο και με πρόχειρους υπολογισμούς κάθε χρόνο θα πρέπει να εισπράτονται περίπου 750.000 ευρώ και τα τελευταία 15 χρόνια που λειτουργει αυτός ο τρόπος τουρισμού π.χ. 5000 άτομα τη μέρα 5 μήνες φουλ εκμετάλλευση με 30 μέρες, επιεικώς 750.000 ευρώ κάθε χρόνο… άμεσα εισπρατώμενα από τον Δήμο/Λιμενικό Ταμείο/αρμόδιους… Αν υποθέσουμε ότι η εκμμετάλλευση γίνεται για περίπου 15 χρόνια μιλάμε για περίπου 11 εκατομμύρια».
Αναρρωτιέται λοιπόν, «πόσο δύσκολο είναι
1. Να δημιουργηθεί σωστό με σήμανση μονοπάτι από την παραλία έως το κάστρο.
2. Να συντηρηθεί η τοιχοποιία του κάστρου που καταρρέει από το νερό και την πολυκαιρία και είναι επικίνδυνη να καταρρεύσει σε ορισμένα σημεία (εκτός από εκείνα που έχουν ήδη καταρρεύσει).
3. Να ανοιχθούν και να αναδειχθούν τα μονοπάτια εντός του κάστρου.
4. Να αναστηλωθεί η εκκλησία του κάστρου.
5. Να κλείσουν οι ξύλινες πόρτες που χάσκουν ασυντήρητες και ανοικτές στο εσωτερικό του καθώς και να καθαριστεί ο χώρος εντός των τειχών.
6. Να μπει σήμανση για τον γκρεμό που βρισκεται στο πίσω μέρος του κάστρου.
7. Να μπει σήμανση/ενημέρωση για το τι είναι αυτό που βλέπει ο επισκέπτης και πώς μπορεί να συνεισφέρει στη συντήρηση/σεβασμό του».
Διερωτάται ακόμα αν έχουν αναλογιστεί όλοι οι αρμόδιοι τις επιπτώσεις από ενδεχόμενο ατύχημα στο σημείο ή από ενδεχόμενη κατάρρευση του κάστρου.
Παράλληλα, σημειώνει: «Φυσικά η εύκολη λύση, να κλείσει κάποιος τον χώρο γιατί είναι επικίνδυνος δεν ειναι η πιο σωστή. Με τη λογική ότι στην τσέπη παραμένουν τα 11 εκατομμύρια περίπου εισπράξεις που έπρεπε να χρησιμοποιηθούν για την ανάδειξη του μνημειου… και όχι για το κλείσιμό του και που φυσικά και φέτος θα συνεχίσουν να εισπράττονται».
Εν κατακλείδι ο κ. Κοϊβεράκης τονίζει: «Πραγματικά όλοι οι “αρμόδιοι” δημόσιοι λειτουργοι ή ιδιωτες αιρετοί ή μόνιμοι που εκμεταλλεύονται τη φυσική ομορφιά και το Κάστρο και εισπράττουν τα χρήματα, μπορούν και θα πρέπει να κάνουν κάτι πριν να είναι πολύ αργά… (όχι για το καστρο αυτό, αφού θα ζει εκεί για αιώνες ακόμα) όσο για την εικόνα μίας χώρας που αυτοκαταργείται…».
