«Το θέατρο για μένα είναι πλέον η κινητήριος δύναμη της ζωής μου», λέει στις “διαδρομές” η Χανιώτισσα ηθοποιός Ρίτα Μαρτσάκη.
Αυτό το διάστημα η Ρίτα Μαρτσάκη συμμετέχει στην παράσταση: “Τάξη” (είναι η δεύτερη επαγγελματικής της δουλειά) στην οποία υποδύεται αριστοτεχνικά το ρόλο μητέρας – μαθήτριας.
Μια παράσταση στην οποία έρχονται στο “φως” προβλήματα που υπάρχουν σε πολλά σπίτια, κακές σχέσεις γονέων, μαθησιακές δυσκολίες, εκπαιδευτικό σύστημα.
Οπως σημειώνει: «όλοι οι ήρωες του έργου, εκτός από τα παιδιά βέβαια, έχουν ένα κοινό χαρακτηριστικό, τους διακατέχει το “εγώ”, αυτό είναι το μεγαλύτερο αγκάθι και εμπόδιο για τους ίδιους και κατ’ επέκταση για τα παιδιά τα οποία άθελά τους υφίστανται τις συνέπειες».
Η ίδια μας μιλά για τον πολιτισμό στα Χανιά, τα ενδιαφέροντά της, αλλά και για το πως θα ήθελε να δει την πόλη στο μέλλον.
«Θα ήθελα τα Χανιά του μέλλοντος να μην διώχνουν τους νέους ανθρώπους αλλά να λειτουργούν ως πόλος έλξης», τονίζει.
Πώς πήρες την απόφαση να ασχοληθείς με το θέατρο;
Συνδύασα ένα ανήσυχο ένστικτο με τις μέχρι τότε σπουδές μου. Είμαι, ξέρετε, απόφοιτος του τμήματος θεατρικών σπουδών του Πανεπιστημίου της Πάτρας. Ανέκαθεν με γοήτευε ο κόσμος του θεάτρου και μου άρεσε πάντα να διαβάζω θεατρικά έργα. Η προσέγγιση κάθε θεατρικού χαρακτήρα που διάβαζα ήταν μια μεγάλη πρόκληση που μου γεννούσε την επιθυμία να τον ανακαλύψω, να εμβαθύνω μέσα του. Είναι συναρπαστικό να ερμηνεύεις στη σκηνή την ψυχοσύνθεση ενός θεατρικού πλάσματος! Το θέατρο για μένα είναι πλέον η κινητήριος δύναμη της ζωής μου.
Μίλησε μου για τη μέχρι σήμερα διαδρομή σου στον χώρο του θεάτρου.
Επιστρέφοντας λοιπόν απ’ τις σπουδές μου, μου γεννήθηκε η ανάγκη να εμβαθύνω στο πρακτικό κομμάτι της υποκριτικής Τέχνης. Κάπως έτσι τα βήματα μου με οδήγησαν στο θέατρο Κυδωνία και τον Μιχάλη Βιρβιδάκη. Αφότου ολοκλήρωσα την τριετή παρακολούθηση των μαθημάτων του συνέχισα να συνεργάζομαι μαζί του, πρώτα ως βοηθός σκηνοθέτη στη παράσταση “Ο Ελευθέριος Βενιζέλος στην Βουλή των Ελλήνων την άνοιξη του 1932” (2015) και μετέπειτα ως ηθοποιός στις παραστάσεις, “Η ΚΑΣΕΤΑ” (2023) της Λούλας Αναγνωστάκη, στον ρόλο της Κατερίνας και στην φετινή παραγωγή “ΤΑΞΗ” των Ιζόλτ Γκόλντεν και Ντέιβιντ Χόραν όπου παίζω δύο ρόλους, την μητέρα Ντόνα αλλά και την μικρούλα Κάιλι, το κοριτσάκι με τις μαθησιακές δυσκολίες. Παράλληλα παραδίδω μαθήματα θεατρικού παιχνιδιού σε παιδιά και εφήβους στο θέατρο FATUM.
Στην τάξη έρχονται στο “φως” προβλήματα που υπάρχουν σε πολλά σπίτια, κακές σχέσεις γονέων, μαθησιακές δυσκολίες, εκπαιδευτικό σύστημα. Μίλησέ μου για τη παράσταση αλλά και για τα ζητήματα τα οποία θέτει.
Όλη η δράση του έργου εξελίσσεται μέσα σε μια αίθουσα δημοτικού σχολείου. Βλέπουμε τον δάσκαλο να συζητάει με τους γονείς ενός μαθητή για τα μαθησιακά προβλήματα του γιου τους. Βλέπουμε επίσης, σε παράλληλες σκηνές, τον δάσκαλο να κάνει μαθήματα ενισχυτικής διδασκαλίας σε δύο μαθητές του, ένας εκ των οποίων είναι το παιδί των δύο γονιών που προανέφερα, με σκοπό να τα βοηθήσει με τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν. Τέλος, βλέπουμε και πάλι τους δύο αυτούς γονείς, οι οποίοι, καθόλου τυχαία, βρίσκονται σε διάσταση, όταν μένουν μόνοι τους μέσα στην τάξη, πότε να συγκρούονται και να λογομαχούν προσπαθώντας να επιλύσουν τα προβλήματα των σχέσεών τους και πότε να φέρνουν στην επιφάνεια τα παιδιάστικα κατάλοιπα των σχολικών τους χρόνων. Νευρωσικές διαταραχές, παιχνίδια εξουσίας, ερωτικά απωθημένα και παλιμπαιδισμοί δείχνουν να ενδιαφέρουν τους γονείς περισσότερο από την κατανόηση των αιτίων που το παιδί τους παρουσιάζει μαθησιακές δυσκολίες… Ο δάσκαλος προσπαθεί μάταια να εστιάσει στο πραγματικό πρόβλημα που αντιμετωπίζει το παιδί τους. Το έργο, εν κατακλείδι, μας δίνει να καταλάβουμε πόσο σημαντικό είναι το οικογενειακό περιβάλλον που μεγαλώνει ένα παιδί, για την πρόοδό του, ανεξάρτητα από τις δυνατότητες του εκπαιδευτικού συστήματος. Σας δίνω μερικές εικόνες ως παραδείγματα: Στο έργο βλέπουμε έναν πατέρα που προσπαθεί να ξανασμίξει με την οικογένειά του χωρίς να έχει συνειδητοποιήσει ούτε κατ’ ελάχιστο τους λόγους που τον έχουν απομακρύνει απ’ αυτήν, να επιτίθεται στον δάσκαλο υποτιμώντας, αμφισβητώντας τη δουλειά του και προσβάλλοντας το εκπαιδευτικό του έργο. Μια μητέρα που στα 29 της έχει ήδη 2 παιδιά χωρίς η ίδια να έχει προφτάσει να χαρεί τη ζωή, μια μητέρα που σήμερα αισθάνεται βάρος τον πατέρα των παιδιών της, που προσπαθεί να κατευνάσει τα πνεύματα ενώ η ίδια κυριαρχείται από τους δικούς της δαίμονες! Και σε αντίθεση με αυτό το χάος των διαλυμένων οικογενειακών σχέσεων, βλέπουμε δύο παιδιά εννιά χρονών, από αυτά που θα λέγαμε πως υστερούν έναντι των άλλων, που δουλεύουν αρμονικά δίπλα στον δάσκαλό τους, στην προσπάθειά του να τα βοηθήσει να ξεπεράσουν τα μαθησιακά τους προβλήματα. Να δείχνουν δηλαδή μεγαλύτερη ωριμότητα από εκείνη των γονιών τους! Και μέσα από τα ασυνείδητα λόγια τους να γινόμαστε μάρτυρες της οικογενειακής κατάστασης μέσα στην οποία μεγαλώνουν όταν επιστρέφουν σπίτι τους. Το έργο στο τέλος σου αφήνει μια πικρή επίγευση και ένα μούδιασμα, τα ερωτήματα που γεννιούνται είναι πολλά… Πάρα πολλά…
«Θα ήθελα τα Χανιά του μέλλοντος να μην διώχνουν τους νέους ανθρώπους
αλλά να λειτουργούν ως πόλος έλξης»
Πώς είναι τα Χανιά κατά τη γνώμη σου σε επίπεδο πολιτισμού και τι ίσως λείπει;
Τα Χανιά είναι μια πόλη που διψάει για πολιτισμό. Υπάρχουν αρκετές ομάδες που δραστηριοποιούνται τόσο σε επαγγελματικό όσο και σε ερασιτεχνικό επίπεδο, που προτείνουν συνεχώς νέες ενδιαφέρουσες καλλιτεχνικές δράσεις. Ενθαρρυντικό επίσης είναι το γεγονός ότι πολλοί νέοι καλλιτέχνες επιστρέφουν στη πόλη μετά τις σπουδές τους, με όρεξη και έμπνευση, δίνοντας νέα πνοή στο τοπικό καλλιτεχνικό γίγνεσθαι. Παρόλα αυτά λαμβάνοντας υπόψη το μέγεθος του καλλιτεχνικού δυναμικού της πόλης μας, θεωρώ πως ένα μεγάλο κομμάτι του παραμένει ανεκμετάλλευτο. Δεν δίνονται ίσες ευκαιρίες σε όλους! Θα ήθελα στο μέλλον να δίνονται περισσότερες ευκαιρίες σε καλλιτέχνες που ζουν και δημιουργούν δίπλα μας!
Τι άλλα ενδιαφέροντα έχεις;
Στον ελεύθερο χρόνο μου, μου αρέσει πολύ να διαβάζω. Επιλέγω ήρεμες βόλτες στην πόλη δίπλα στη θάλασσα απολαμβάνοντας την ομορφιά της. Προσπαθώ με κάθε ευκαιρία να παρακολουθώ τα θεατρικά δρώμενα της πόλης ενώ ταυτόχρονα μου αρέσει να βλέπω κινηματογράφο. Η επόμενη αγάπη μου μετά το θέατρο είναι τα εναέρια ακροβατικά τα οποία έχουν μπει στη ζωή μου τα τελευταία τέσσερα χρόνια. Μου αρέσει να κρέμομαι απ’ το ταβάνι όπως ακριβώς κρέμεται μια τολμηρή σκέψη μέσα μου πριν γίνει πράξη πάνω στη σκηνή.
Τι σου αρέσει στην πόλη και τι ίσως σε ενοχλεί; Πώς θα ήθελες να δεις ως νέος άνθρωπος τα Χανιά του μέλλοντος;
Ζούμε σε μια από τις πιο όμορφες πόλεις της Ελλάδας. Η απαράμιλλη φυσική ομορφιά που συνδυάζουν βουνό και θάλασσα, παραδοσιακό και κοσμοπολίτικο, μπορεί να καθηλώσει και τον πιο απαιτητικό επισκέπτη. Η καθημερινότητα σε πρακτικό επίπεδο, παρά τις απολαύσεις, παρουσιάζει κάποιες δυσκολίες, όπως για παράδειγμα, ενώ υπάρχει θέληση για μετατροπή των Χανίων σε μια πράσινη πόλη υπάρχουν ακόμα σημεία που χρήζουν περαιτέρω μελέτης έτσι ώστε να βελτιωθεί η ποιότητα ζωής των κατοίκων. Θα ήθελα τα Χανιά του μέλλοντος να μην διώχνουν τους νέους ανθρώπους αλλά να λειτουργούν ως πόλος έλξης.
Πώς βλέπεις τις ανθρώπινες σχέσεις σήμερα; Η “Τάξη” αποτελεί ίσως ένα μάθημα για εκπαιδευτικούς και γονείς;
Δύσκολες. Νιώθω ότι οι άνθρωποι έχουν αποξενωθεί από τα συναισθήματα τους. Έχουν χαθεί οι ισορροπίες και λόγω των δυσκολιών που αντιμετωπίζουν όσον αφορά το βιοποριστικό κομμάτι και λόγω της τεράστιας επίδρασης και έκθεσης που έχουν υποστεί από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Τα συναισθήματα που υπερισχύουν στις μέρες μας είναι, φόβος, αβεβαιότητα, άγχος. Η λέξη μέλλον τρομάζει, όλα πλέον γίνονται πρόσκαιρα, κυνηγάμε το προσωρινό, δεν επενδύουμε πια, δεν υπάρχουν στόχοι, δεν έχουμε μάθει να προσφέρουμε. Θα πρέπει να μάθουμε να ακούμε τους ανθρώπους γύρω μας, να τους αγκαλιάζουμε και να τους καταλαβαίνουμε αλλά για να γίνει αυτό πρέπει να αγκαλιάσουμε πρώτα τον εαυτό μας και να τον αγαπήσουμε. Όλα θα ήταν καλύτερα αν εστιάζαμε στην προσωπική μας εξέλιξη. Όταν είσαι γονιός η αγωνία είναι ακόμα μεγαλύτερη, καλείσαι να αντιμετωπίσεις όλους τους κινδύνους που παραμονεύουν και να προστατέψεις όσο μπορείς τον άνθρωπο που έφερες στο κόσμο. Δεν είμαι γονιός αλλά φαντάζομαι την προσπάθεια και τον κόπο που καταβάλουν κάποιοι άνθρωποι για να μπορέσουν να αντεπεξέλθουν σωστά σε αυτόν τον ρόλο. Η παράστασή μας, ΤΑΞΗ ναι, θεωρώ ότι είναι ένα μάθημα και για τους γονείς και για τους εκπαιδευτικούς, που σου λέει τι να ΜΗΝ κάνεις. Οι αδυναμίες των χαρακτήρων οδηγούν σε αδιέξοδα με συνέπειες καταστροφικές για τον ψυχισμό ενός παιδιού. Όλοι οι ήρωες του έργου, εκτός από τα παιδιά βέβαια, έχουν ένα κοινό χαρακτηριστικό, τους διακατέχει το “εγώ”, αυτό είναι το μεγαλύτερο αγκάθι και εμπόδιο για τους ίδιους και κατ’ επέκταση για τα παιδιά τα οποία άθελά τους υφίστανται τις συνέπειες.
